Ceza muhakemesi hukukunun temel ilkelerini öğrenmek işe yarayabilir.
9. İfade kim tarafından nasıl alınmalıdır?
İfade cumhuriyet savcısı veya polis tarafından alınır. Bir suç işlediğinden şüphelenilen kişiye suçla ilgili sorular sorulması ifade almadır. Polisin bir şüpheliye sorduğu her soru, ifade olarak değerlendirilmez, kişinin ifadesinin alınmasında uyulması gereken bir usul vardır. Bu usul, Ceza Muhakemesi Kanunu madde 147’de ifade ve sorgunun nasıl yapılacağının ortak hükümlere bağlanmasıyla belirlenmiştir.
İfadesi alınacak kişi, çağrı kağıdı ile çağrılır. Bu davetiyede kişinin hangi sıfatla (şüpheli, tanık vs.) ifadesinin alınacağı da belirtilmelidir ve kural olarak kişiye yöneltilen isnada yer verilmelidir. Eğer soruşturmanın amacını tehlikeye düşürecekse bu hususun yazılmaması da mümkündür. Çağrı kağıdına kişinin ifade vermeye gelmediği takdirde zorla getirileceği hususu da yazılmalıdır. Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu’nun 15. maddesine göre polis de yaptığı araştırma sırasında beyanlarına ihtiyaç duyduğu kişileri çağırabilir, ancak polisin zorla getirme yetkisi yoktur.
İfade alınmadan önce şüpheliye sahip olduğu haklar bildirilmelidir. Bu haklar şu şekilde sayılabilir:
1- Şüpheliye hangi suçla suçlandığı hatırlatılır.
2- Kendisine bir avukat seçebileceği ve bu avukatın ifade alınması sırasında şüphelinin yanında olabileceği bildirilir. Eğer şüpheli bir avukat seçmek istiyorsa ancak avukatını seçebilecek durumda değilse Baro tarafından onun adına bir avukat tayin edilir.
3- Eğer kişinin yakalanıp gözaltına alınması üzerine ifadesi alınacaksa derhal yakınlarından istediği birine haber verilir.
4- Susma hakkı olduğu hatırlatılır.
5- Üzerindeki şüphelerin ortadan kaldırılması için delil toplanmasını isteyebileceği ve bu yönde kendisinin de delil ileri sürebileceği hatırlatılır.
Alınan ifade teknik araçlarla kaydedilecek ve bir tutanağa bağlanacaktır; bu tutanak da şüpheliye imzalatılır. Bu usule uyulmadan, kişiye hakları hatırlatılmadan alınan ifade, daha sonra delil olarak kullanılamayacaktır. İfade alınması esnasında kesinlikle tehdide, cebre, zorlamaya, kötü davranışlara başvurulamaz; kişi üzerinde fiziksel veya psikolojik baskı kurulamaz. Bu yasağa aykırı olarak alınan ifadeye de şüphelinin o ifadenin kullanılması yönünde rızası olsa dahi itibar edilmeyecektir.
devamı için tıklayınız.
İnsani hukuk - www.insanihukuk.com
www.insanihukuk.com