- Katılım
- 17 Ara 2010
- Mesajlar
- 3,013
- Tepki puanı
- 3,508
- Medeni hal
- Evli
- Meslek
- Uzman (B)
YAPI İŞLERİNDE İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜ
Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi :2.7.1974
No: 7/8602
Dayandığı Kanunun Tarihi
:
25.8.1971
No:1475
Yayımlandığı R. Gazetenin Tarihi
:
12.9.1974
No: 15004
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
- AMAÇ:
İş kanunu kapsamına giren yapı işlerinde, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğünde öngörülenlerden başka alınacak sağlık ve güvenlik tedbirleri bu Tüzükte belirtilmiştir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:1)
- KAPSAM:
Bu Tüzükte geçen «yapı işleri» deyimi, maden ocakları hariç olmak üzere, yerüstü ve yeraltında, su üstü veya su altında yapılan bina, set, baraj, yol, demiryolu, havai hat, tünel, metro, köprü, çelik yapı ve montajı, iskele, liman, gemi inşaatı, dalgakıran, kanalizasyon, lağım, kuyu, kanal, duvar ve benzeri inşaat, tamirat, tadilat ve yıkım işlerini; toprak kazı, yarma ve doldurma işlerini; elektrik, sıhhi tesisat ve kalorifer tesisatı işlerini; dülgerlik, marangozluk, sıva, badana ve boya işlerini; bu işlerde kullanılan sabit ve hareketli makina ve tesislerin kullanılmasını kapsar.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:2)
-ARAÇ GEREÇ TEMİNİ:
Her işveren, yapı işyerlerinde işçilerin sağlığını ve iş güvenliğini sağlamak için, bu Tüzükte belirtilen koşulları yerine getirmekle ve gerekli araç ve gereçleri eksiksiz bulundurmakla yükümlüdür.
İşçiler de, bu yoldaki usul ve koşullara uymak zorundadırlar.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:3)
- FENNİ SORUMLU:
Her işveren, yapı işlerini, fenni yeterliği bulunan kişilerin, teknik gözetimi ve sorumluluğu altında yürütecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:4)
-YAPI İŞ DEFTERİ:
İşveren, birinci sayfası Çalışma Bakanlığınca saptanacak örneğe uygun ve diğer sayfaları bir asıl ve bir suret olacak şekilde bir yapı iş defterini, işyerinde bulundurmakla yükümlüdür.
Bu defter işveren tarafından işyerinin bağlı bulunduğu bölge çalışma müdürlüğüne her sayfası mühürletilmek suretiyle onaylattırılır.
Yapı iş defteri 4 üncü maddede belirtilen sorumlu kişi tarafından tutulur.
Yapı iş defterine bu Tüzüğün ilgili maddelerinde belirtilen hususlar ve gerekli diğer bilgiler işlenir.
Yapı iş defterinin, istenmesi halinde, işyerini teftiş ve kontrole yetkili memurlara gösterilmesi zorunludur.
Yetkililer gerekli gördükleri tavsiyeleri bu defterlere yazabilirler.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:5)
İKİNCİ KISIM
Yapı İşlerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri
- GECE ÇALIŞMA:
Yapı işlerinin gündüz yapılması esastır. Karanlıkta veya gece çalışılmasının gerekli veya zorunlu bulunduğu hallerde, çalışma yerinin ve geçitlerin yeterince ve uygun şekilde aydınlatılması ve iş güvenliğinin sağlanması gereklidir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:6)
- BARET:
Yapı işlerinde kullanılan iskeleler, platformlar, geçitler, korkuluklar, merdiven parmaklıkları, güvenlik halatları ve güvenlik fileleri, zincirler, kablolar ve diğer koruma tedbirlerine ait araç ve gereçler ve işçilere verilen güvenlik kemerleri ile diğer malzeme ve araçlar; yapılan işe uygun ve işçileri her çeşit tehlikeden korumaya yeterli olacak ve kullanılan tesisat, tertibat, malzeme veya araçlar, kaldırabilecekleri yüke dayanacak nitelik ve sağlamlıkta bulunacak; alet, parça, malzeme gibi cisimlerin düşmesi muhtemel yerlerde çalışacak işçilere koruma başlığı (baret) verilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:7)
- UYARI LEVHALARI:
Yapı alanı içindeki tehlikeli kısımlar, açıkça sınırlandırılacak ve buralara görünür şekilde yazılmış uyarma levhaları konulacak ve geceleri kırmızı ışıklarla aydınlatılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:8)
- SİVRİ UÇLU MALZEME VE ARTIKLAR:
Yapının devamı süresince sivri uçları veya keskin kenarları bulunan malzeme ve artıklar, gelişi güzel atılmayacak ve ortaklıkta bulundurulmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:9)
- TEHLİKELİ MALZEME İSTİFİ:
Yapı işyerinde kazaya sebep olacak veya çalışanları tehlikeli durumlara düşürecek şekilde malzeme istif edilmeyecek ve araçlar gelişi güzel yerlere bırakılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:10)
- TEHLİKELİ BOŞLUKLAR:
Tavan veya döşemelerdeki boşluk ve deliklere korkuluk yapılacak veya bu deliklerin üstleri geçici bir süre için uygun şekilde kapatılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:11)
- KİŞİSEL KORUNMA ARAÇLARI:
Yapı işyerinde çalışanların birlikte korunmaları sağlanamadığı hallerde, yapılan işlerin özelliği itibariyle gerekli kişisel korunma araçları verilecektir. Bu araçlar işçilerin fizik yapılarına uygun olacaktır. Bir işçinin kullandığı koruyucu araçlar başka işçilere verilmeden önce uygun şekilde temizlenecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:12)
- EMNİYET KEMERLERİ:
Yüksekliği tabandan itibaren 3 metreden daha fazla olan ve düşme veya kayma tehlikesi bulunan yerlerde çalışanlarla, kiremit döşeyicilerine, oluk ve her türlü dış boya işleri yapanlara, gırgır vinçlerini çalıştıranlara ve kuyu, lağım, galeri ve benzeri derinliklerde çalışanlara güvenlik kemerleri verilecek ve işçiler de verilen bu kemerleri kullanacaklardır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:13)
- İSKELEYE KORKULUK:
Çatılarda veya eğik yüzeylerde yapılan işlerde kullanılan yapı iskeleleri uygun korkuluklarla donatılacaktır.
Bu korkuluklar aynı zamanda dengesini kaybetmiş bir işçinin düşmesine engel olabilecek sağlamlıkta yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:14)
- ÇATI MERDİVENİ:
Cam, saç ve çimento harçlı levhalardan yapılmış veya eskimiş, yıpranmış ve dayanıklılığı azalmış çatılarda, çatı merdiveni kullanılacak ve buralarda tam güvenlik sağlanmadıkça çalışılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:15)
- RÜZGARDA ÇALIŞMA:
Kuvvetli rüzgar alan iş yerlerinde gerekli güvenlik tedbirleri alınmadan işçiler çalıştırılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:16)
- TAŞITLAR İÇİN İŞARETLER:
Yapı alanında kamyon ve benzeri taşıt ve araçlar kullanıldığında bunların giriş ve çıkışları için uygun bir şekilde işaretlenmiş yerler ayrılacak ve bu taşıtların bütün manevraları bir gözetici tarafından yönetilecektir.
Ayrıca bu araçların manevra ve park yerleri belirtilmiş olacak, kısa bir süre için de olsa araçlar, gerekli güvenlik tedbirleri sağlanmadıkça sürücüsüz bırakılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:17)
ÜÇÜNCÜ KISIM
Kazı İşlerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri
- TAHTA PERDE:
Belediye sınırları içinde meskun bölgelerde, yapı kazılarına başlamadan önce yapı alanının çevresi ortalama 2 metre yükseklikte tahta perde ile çevrilecek, payandaları içten vurulacak ve bunlar yapının bitimine kadar bu şekilde korunacaktır.
Yapının oturacağı alanın çevresinin açık ve geniş olması halinde tahta perde yerine kazı sınırı gerisinden başlamak üzere 90 -100 santimetre yükseklikte bir korkuluk yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:18)
- YOLLARIN IŞIKLANDIRILMASI:
İşyerlerindeki trafiğe açık yolların kesiştikleri yerler uygun şekilde kırmızı renkte ışıklandırılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:19)
- KAZI ÖNCESİ GÜVENLİK ÖNLEMİ:
Kazı işlerinin yapılacağı yerlerde; elektrik kabloları, gaz boruları, su yolları, kanalizasyon ve benzeri tesisatın bulunup bulunmadığı önceden araştırılacak ve duruma göre gereken tedbirler alınacaktır.
Kazı sırasında, zehirli ve boğucu gaz bulunduğu anlaşıldığı hallerde, işçiler, derhal oradan uzaklaştırılacak; gaz çıkışı önlenecek ve biriken gaz boşaltılmadıkça kazı işlerine başlanmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:20)
- KAZI KONTROLÜ:
Kazıların her bölümü 4 üncü maddede belirtilen sorumlularca her gün en az bir defa kontrol edilecek ve çalışılmasında bir sakınca olmadığı sonucuna varılırsa işe devam edilecek; çalışılmasında sakınca olduğu anlaşılırsa sakınca giderilinceye kadar iş durdurulacaktır.
Her iki halde de, durum, yapı iş defterine yazılıp imza edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:21)
- KAZILARDA ŞEV:
Genellikle kazı işleri, yukarıdan aşağıya doğru ve toprağın dayanıklılığı ile orantılı bir şev verilmek suretiyle yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:22)
- KAZILARDA İKSA:
Sert kaya, sert şist, betonlaşmış çakıl, sert kalker, killi şist kaya, gre ve konglomera gibi kendini tutabilen zeminlerde yetkililerin gerekli gördüğü hallerde ve şevsiz yapılmak zorunluluğu bulunan 150 santimetreden daha derin kazılarda, yan yüzler uygun şekilde desteklenmek veya iksa edilmek suretiyle tahkim olunacak ve iksa için kullanılacak kalas başları, kazı üst kenarından 20 cm. yukarı çıkarılacaktır.
İksanın yeterliliği iş süresince kontrol edilerek sonuçlar yapı iş defterine kaydedilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:23)
- KAZILARDA YAN CİDARLAR:
Açıkta yapılan kazı işlerinde, 150 santimetreden daha derin toprak yığınlarının ve her derinlikte yapılan temel ve kanal kazılarında yan cidarların altlarını şerit gibi kazarak yukarıdan çökertmek yasaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:24)
- KAZILARDA EL MERDİVENİ:
150 santimetreden daha derin olan kazı işlerinde, işçilerin inip çıkmaları için yeteri kadar el merdivenleri bulundurulacaktır. İksa tertibatını ve desteklerini, inip çıkma için kullanmak yasaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:25)
- KUYU ÇALIŞMALARI:
Kuyu ve lağım çukurları gibi derin yerlerde çalıştırılacak işçilere güvenlik kemeri ve sinyal ipleri gibi uygun koruyucu araçlar verilecektir.
Gerekli durumlarda, bu gibi çalışma yerlerine, temiz hava sağlanacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:26)
- YAĞIŞLI HAVADA KAZI:
Kazı işlerinde yağış sırasında işçi çalıştırılmaz.
Yağışın durmasından ve güvenlik tedbirlerinin alınmasından sonra işçi çalıştırılabilir.
Arazi durumuna göre, muhtemel su baskınlarına karşı gereken tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:27)
- YAĞIŞLI HAVALARDA KAPALI YER:
İşveren, yağışlı havalarda, işçilerin ıslanmalarını önlemek için, kendilerini koruyacak kapalı bir yer sağlamakla yükümlüdür.
İşçiler ıslak elbise ile çalıştırılamaz.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:28)
- LASTİK ÇİZME:
Su içinde çalışmayı gerektiren hallerde, işçilere, uygun lastik çizmeler verilecektir. Diz boyunu aşan suların yenilmesi için ayrıca gerekli tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:29)
- KAZI MAKİNALARI:
Ekskavatör, buldozer ve benzeri makinalarla yapılan kazılarda bu makinaların hareket alanı içinde işçi çalıştırılmaz. Bu makinaların üzerinde ehliyetli operatörden başka kimse bulundurulamaz.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:30)
- RAMPALAR:
Kazılan toprağı dışarıya taşıyacak araçların kazı yerine kolaylıkla girip çıkmalarını sağlayacak rampa eğimleri 35 dereceden fazla olamaz. Bunun sağlanamadığı hallerde yük asansörleri kullanılacaktır.
Rampalarda birden fazla araç bulundurulamaz.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:31)
- KAZIDAN ÇIKAN TOPRAK:
Kazıdan çıkan toprak, kaymasına engel olmak üzere, toprak cinsinin gerektirdiği uzaklığa atılacaktır. Bunun mümkün olmaması halinde kazıda gerekli iksa yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:32)
- KAZILARDA KOMŞU YAPI:
Kazının, komşu bir yapıyı devamlı veya geçici olarak tehlikeye soktuğu hallerde, yapı tekniğinin gerektirdiği tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:33)
- TAHKİMATIN KONTROLÜ:
Maden ocakları hariç inşaat yapmak amacıyla açılan kuyu, tünel veya yeraltı galerilerinde yapılan tahkimat her posta değişiminde kontrol edilecek ve sonuçlar günlük yapı iş defterine yazılarak imzalanacaktır.
Yeraltı işlerinde, çökme ve parça düşmeleriyle su baskınlarına karşı gereken tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:34)
- KAVLAK KONTROLÜ:
Dinamit veya diğer patlayıcı maddelerin kullanıldığı hallerde 100 metre uzaklıktaki çevrede kavlak muayenesi yapılacaktır.
Bu maddelerin kullanılmasından sonra en az bir saat geçmeden ve yetkili eleman tarafından sakınca olmadığı saptanmadan kuyu, tünel, galeri ve benzeri yerlere girilmesi yasaktır.
Bu hususlar yapı iş defterine yazılır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:35)
- YERALTI ÇALIŞMALARINDA HAVALANDIRMA:
Yeraltı işlerinde, delme ve kazma sırasında işçilerin sağlığını koruyacak ve güvenliğini sağlayacak yeterli ve uygun havalandırma tesisatı yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:36)
- YERALTINDA AÇIK ALEV:
Çeşitli gazların hava ile patlayıcı bir karışım meydana getirebileceği yeraltı işlerinde, açık alevli lamba veya cihazlar kullanılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:37)
- DUVAR TAKVİYESİNDE ÖNLEM:
Kuyu, tünel, galeri ve benzeri yerlerin örme duvar veya betonla takviyesinde gerekli tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:38)
- YERALTI İŞLERİNDE TOZ:
Kaya kazılmasını gerektiren yeraltı işlerinde, sulu delici makinalar kullanılacak veya tozların işçilerin sağlığına zarar vermemesi için gerekli diğer tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:39)
- TOPRAĞI ISLATMA:
Patlayıcı maddelerin kullanıldığı veya serbest silisin bulunduğu yerlerde, kazı toprağı ıslatılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:40)
- BUCURGAT BAŞINDA İŞÇİ:
Yeraltı çalışmalarında, bucurgat başında devamlı bir işçi bulundurulacaktır. Derinliğin 6 metreyi aştığı hallerde, elle çalıştırılan bucurgat en az 2 işçi tarafından kullanılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:41)
- BUCURGATLARA - VİNÇLERE FREN TERTİBATI:
Derinliği 25 metreyi aşan kuyularda, işçilerin kuyuya inip çıkmaları için kullanılan bucurgatlar veya vinçler fren tertibatlı olacak ve motorla işletilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:42)
- GALERİDE SU BASKINI İÇİN ÖNLEM:
Su baskını olasılığı bulunan arazide yapılan galeri çalışmalarında, işçilerin hızla boşaltılmasını sağlayacak çıkış yerleri bulundurulacak veya yeterli sayıda yükseltilmiş hücreler yapılması gibi uygun tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:43)
- GALERİDE AYDINLATMA:
Galerilerin tabanlarında bulunan boşluklar, seviye farkları, daralan geçitler, alçak kemerler, araba veya katarların yolları ve geçitleri gibi işçiler için bir tehlike veya sıkışıklık gösteren engeller, uygun ve yeterli bir şekilde aydınlatılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:44)
- GALERİLERDE TAŞITLAR İÇİN İŞARET:
Taşıt araçlarının kullanıldığı galerilerde yeterli bir aydınlatmanın yapılamaması halinde, çalışılan yerler iyice görülebilecek şekilde ışıklarla işaretlendirilecek ve taşıt katarlarının önünde beyaz, arkasında kırmızı ışıklar yakılacak veya arkalarında aynı rengi aynı derecede yansıtacak kedi gözü veya benzeri işaret bulundurulacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:45)
- GALERİ AĞZINA PROJEKTÖR:
Yeterli ve sabit bir aydınlatmanın sağlandığı galerilerin ağızlarında, taşıt veya katarın durma yolunu uygun şekilde aydınlatmaya yeterli bir projektör bulundurulacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:46)
- YERALTI İŞLERİNDE FENER:
Elektrikle aydınlatılmış yeraltı işyerlerinde, akımın kesilmesi halinde işçilerin boşaltılmalarını sağlamak ve ancak bu sürede kullanılmak üzere madenci lambaları veya fenerleri yahut benzeri uygun aydınlatma araçları bulundurulacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:47)
DÖRDÜNCÜ KISIM
İskelelerde Alınacak Genel Güvenlik Tedbirleri
BİRİNCİ BÖLÜM
- YAPI İSKELELERİNİN KONTROLÜ:
Yapı iskeleleri, ancak sorumlu ve yetkili teknik elemanın yönetimi altında, tecrübeli ustalara iskele ölçüleri ve malzeme özellikleri göz önünde bulundurularak kurdurulacak veya söktürülecektir.
İskeleler, sık sık ve en az ayda bir kere muayene ve kontrol edilecek ve sonuçlar yapı iş defterine yazılacaktır.
İskeleler her fırtınadan sonra kontrol edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:48)
- İSKELENİN TAŞIYABİLECEĞİ AĞIRLIK:
İskelelerin taşıyabilecekleri en çok ağırlık, levhalar üzerine yazılarak iskelenin uygun ve görülebilir yerlerine asılacaktır.
Bu ağırlıklardan fazla bir yükün iskelelere yüklenmesi yasaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:49)
- İSKELEDE KAYMAYA KARŞI ÖNLEM:
İskelelerin yağmur, kar, buz veya benzeri nedenlerle kayganlaşması halinde, kaymayı önleyecek tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:50)
- İSKELELERDE ONARIM:
İskelelerde görülecek arızalar derhal onarılacak, zayıf kısımlar kuvvetlendirilecek veya yenileri ile değiştirilecektir.
İskeleler üzerine moloz ve artıklar ile geçişi engelleyecek malzeme bırakılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:51)
- VİNÇ MALZEMESİNİN İSKELEYE TAKILMASI:
Vinç veya benzeri makinaların kullanılmasında, yüklenen malzemenin iskeleye takılarak iskelenin yıkılmasını veya herhangi bir kaza veya zararı önleyecek gerekli tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:52)
DÖRDÜNCÜ KISIM İKİNCİ BÖLÜM
Ahşap İskelelerde Alınacak Güvenlik Tedbirleri
- AHŞAP İSKELE KERESTESİNDE BUDAK:
Ahşap iskelelerde kullanılacak kereste, düzgün, sıkı dokulu, çıralı ve sağlam olacak, üzerinde fazla budak bulunmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:53)
- İSKELE KERESTESİ:
Iskarta, tamir edilmiş ve boyanmış kereste ve tahtalar iskele yapımında kullanılmaz.
İskelelerde kullanılacak kerestelerin, cinslerine göre taşıyabilecekleri en çok yüke dayanabilecek standart kesitleri hesap edilecek ve bu kesitlerden daha küçük kesitli kereste kullanılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:54)
- AHŞAP İSKELEDE BAĞLANTI MALZEMESİ:
İskelelerde gerekli dayanıklılığı sağlayacak çivi, buldok gibi bağlantı malzemesi kullanılacaktır.
Çiviler tam uzunluklarıyla ve sivri uçları arka taraftan çıkacak şekilde çakılacak bu uçlar uygun şekilde gömülecektir.
Yaralı ve paslı çiviler iskele işlerinde kullanılamaz.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:55)
- İSKELE KALASLARINDA GÜVENLİK:
İskelelerin platform, geçit veya benzeri yerlerinde kullanılacak kalaslar, uzunluğu doğrultusunda eksiz, yan yana ve aralıksız olarak konacaktır.
Kalas uçları iskele bitiminde kendi uzunluğunun 1/10 undan fazla çıktığı hallerde, o kısma geçmeyi önleyecek uygun korkuluklar yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:56)
- SIVA BADANA İSKELELERİNDE KALASLAR:
Sıva, badana ve tamirat gibi işler için yapılan ve yük taşımayan iskele genişlikleri 80 santimetreden dar yapılmayacak, döşemelerinde en az iki adet 5X20 santimetre kesitten daha küçük kesitte kalas kullanılmayacak ve bu kalaslar birbirlerine 60 cm.de bir enine olmak üzere alttan 2.5X5 cm.lik çıtalarla bağlanacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:57)
- DUVAR İSKELELERİ:
Tuğla duvar, taş duvar ve kaplama gibi işler için yapılan ve yük taşıyan iskelelerin genişlikleri, 120 santimetreden az ve bunların duvar yüzüne olan uzaklıkları ise, 10 santimetreden fazla olmayacak, döşemelerde hiç bir şekilde boşluk ve aralık bırakılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:58)
- İSKELEDE KORKULUKLAR:
İskelelerde yapılacak korkuluk ve ara korkuluk kereste kesitleri 5X10 santimetreden küçük olmayacak ve ara korkuluklar döşeme tabanından itibaren 50 santimetre yükseklikte yapılacaktır. Ancak iki dikme arasında yatay kuvvetlere karşı çaprazlar yapıldığında, ara korkuluklar konulmayabilir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:59)
- İSKELEDE ETEK TAHTASI:
Yük taşıyan iskelelerde alet ve malzemenin düşerek kazaya sebep olmasını önlemek için döşeme dış kısmına 15 santimetre yüksekliğinde bir etek tahtası konacaktır. Bu etek tahtası ile döşeme arasında en çok bir santimetre boşluk bırakılabilir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:60)
- İSKELENİN DİKME BOYUTLARI:
Yük taşıyanlar hariç olmak üzere, 8 metre yüksekliğe kadar olan iskele dikmeleri 8X8 santimetre, 8 - 24 metre yükseklik arasında bulunan iskele dikmeleri ise 10X10 santimetre kesitten daha küçük olmayacaktır.
Daha yüksek veya yük taşıyacak olan iskelelerin statik hesabı yapılarak gerekli kesitler saptanacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:61)
- İSKELENİN DİKME ARASI GENİŞLİĞİ:
İki dikme arası, yük taşıyan iskelelerde 240 santimetreden, yük taşımayan iskelelerde ise 3 metreden daha fazla olmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:62)
- İSKELE DİKMELERİNİN BİNA BAĞLANTISI:
İskele dikmeleri, binadan ayrılmayacak ve yanlara doğru sallanmayacak veya bel vermeyecek şekilde düz ve çapraz kuşaklarla takviye edilerek binaya bağlanacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:63)
- DİKMELERİN OTURDUĞU ZEMİN:
İskele esas veya tali dikmeleri, oturma veya kayma yapmayacak şekilde sağlam yer üzerine oturtulacak ve dikme altları birbirlerine bağlanacaktır.
İskele yapılacak taban yumuşak veya zayıf ise, dikmeler yükü yaymak için yeterli kalınlıkta ve boyutta, ahşap veya beton plaklar üzerine oturtulacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:64)
DİKMELERİN EKLENME ŞEKLİ:
Dikmeler yatay yüzey olarak eklenecek ve kesitleri birbirine eşit olacak, bunların dört yüzüne de aynı genişlikte en az 70 santimetre uzunluğunda ve 2.5 santimetre kalınlığında sağlam keresteden hazırlanmış ek tahtalar uzun çivilerle çakılacak veya büyük cıvata (bulon) kullanılmak suretiyle eklenecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:65)
- DİKMELERE TAKVİYE BAĞLANTISI:
Taşıyıcı, koruyucu veya takviye edici olarak yapılacak atkılar, kuşaklar, çaprazlar ve mesnetler, dikmelerin iç kısmına uygun şekilde çivilenecek veya usulüne göre tespit edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:66)
- YAN KİRİŞ BAŞLARI:
Yan kiriş başları, taşıyıcı esas kirişlerden en az 15 santimetre daha taşkın bırakılacak ve esas kiriş üstüne bindirmek suretiyle her iki taraftaki dikmelere çivi veya cıvatalarla bağlanacaktır.
Yük fazlalığından ötürü eklenecek ara atkı kirişleri, eşit aralıklarla esas kirişe çivilenmek suretiyle tespit edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:67)
- YAN KİRİŞ BAŞLARI:
Yan kiriş başlarının duvara gireceği kısımlar en az 10 santimetre olacaktır. Bunların başları hiçbir şekilde çaptan küçültülemez veya tıraşlanamaz.
Pencere ve benzeri boşluklara gelen kısımlar ise mesnet ve çapraz yapılmak suretiyle tespit edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:68)
- YAN KİRİŞ BAŞLARI:
Betonarme karkas binalar için kurulacak iskele yan kiriş başlarının bir tarafı 5X10 santimetre kesitinde ve 30 santimetre uzunluğunda tahtalar çivilenerek bina kolonunun yüzlerine tespit edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:69)
- KÖŞE DÖNEN İSKELE:
Köşe dönen iskelelere, en az bir köşe kirişi eklenecek ve iskelenin bu kısmı en az diğer kısımlar kadar dayanıklı olacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:70)
- ATKI KİRİŞİNDE EK:
Atkı kirişlerinde ek yapılamaz.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:71)
- RAMPA VE GEÇİTLER:
Rampa ve geçitlerin iki tarafının korkuluklu olarak yapılması halinde, eğim en çok 25 derece olacak ve üzerlerine 40 santimetrede bir, kendi genişlikleri kadar çıtalar çakılacaktır.
Rampa ve geçitler 80 santimetreden, üzerlerinden yük geçirilecek olanlar ise 125 santimetreden dar olmayacak ve bunların geriye kaymaması için gerekli tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:72)
- MESNET ARALIĞI:
İskelenin geçit ve rampa mesnet aralıkları, kalasların esnemesini, bel vermesini önleyecek ve üzerinde yaylanmadan yürünebilmesini sağlayacak şekilde ayarlanacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:73)
- İSKELE GEÇİTLERDE KORKULUK:
İskelelerde köprü görevi görecek geçitler, 60 santimetreden dar ve korkuluksuz yapılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:74)
- İSKELE SÖKÜM SIRASI:
İskele sökülmesi aşağıda belirtilen esaslara göre yapılacaktır:
1 -İskelelerin sökülmesine en üst kısımdan başlanacaktır.
2 -İskelelerin bina bağlantıları kalasların alınmasından sonra ve yukarıdan aşağıya sırayla sökülecektir.
3 -Sökülmüş olan malzeme hangi yükseklikten olursa olsun doğrudan doğruya yere atılmayacak, iki yerinden bağlanarak dengeli şekilde indirilecek ve uygun bir yere istif edilecektir.
4 -Söküm başlamadan önce herhangi bir sebeple, iskelenin takviye veya çaprazlarından hiçbir eleman alınamaz. Ancak söküme başlandıktan sonra iskele malzemesinin indirilmesi amacıyla iki dikme arası (aks) korkuluklarının alınması mümkündür.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:75)
DÖRDÜNCÜ KISIM ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çelik Borulu İskelelerde Alınacak Güvenlik Tedbirleri
- ÇELİK İSKELENİN SAĞLAMLIĞI:
Çelik borulu iskelelerde kullanılacak bütün boru ve madeni kısımların dayanıklılığı ve diğer özellikleri taşıyacakları yüke göre normlara uygun bulunacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:76)
- ÇELİK İSKELE BORULARI:
İskele yapımından gayrı işlerde kullanılmış bulunan boru ve diğer malzeme, iskele yapımı işlerinde kullanılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:77)
- ÇELİK BORULU İSKELEYE TAKVİYE:
Çelik borulu iskeleler, sağa ve sola sallanmayacak şekilde yeteri kadar çapraz borularla takviye edilecek ve binadan ayrılmayacak şekilde tespit olunacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:78)
- BORULARDAKİ EKLER:
Düşey ve yatay borulardaki ekler en çok 6 metrede bir yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:79)
- BORU BAŞLARININ TABANI:
Boru başlarının, tabana yerleştirilen kalas altlıklara batmaması için, özel surette yapılmış madeni başlık kullanılacak ve bu başlıklar çivi veya uzun vidalarla bu altlıklara tespit edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:80)
- ÇELİK BORULU İSKELE PLATFORMU:
Çelik borulu iskelelerdeki platformlarda kullanılacak kalas veya diğer ahşap kısımların özellikleri ile kullanılacak çaprazlar, korkuluklar, ara korkuluklar ve benzeri kısımlardaki aralıklar ahşap iskelelerde aranan özelliklere uygun olacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:81)
- ÇELİK BORULU İSKELEYE TOPRAKLAMA:
Boru veya madeni iskeleler statik, elektriğe karşı uygun şekilde topraklanacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:82)
- AYDINLATMA:
Sisli ve alaca karanlık havalarda, çalışma devam ettiği sürece, iskeledeki merdiven ve asansör başları ve çalışılan döşemeler boydan boya uygun şekilde aydınlatılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:83)
- BORU İSKELENİN SÖKÜM SIRASI:
Boru iskelenin bir kısmı veya kısımlarının sökülmesinde gereken güvenlik tedbirleri alınacak ve 75. inci madde hükümlerine uyulacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:84)
DÖRDÜNCÜ KISIM DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Asma İskelelerde Alınacak Güvenlik Tedbirleri
- ASMA İSKELENİN BELGESİ:
Asma iskelelerin aşağı ve yukarı hareketlerini sağlayan makina, teçhizat ve vinçlerin, kullanmaya elverişli olduklarına ilişkin ve yetkili teknik elemanca kullanmaya başlamadan önce düzenlenmiş belgeleri işyerinde saklanacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:85)
- ASMA İSKELENİN SALINIMI:
Asma iskele, iş sırasında sağa sola veya ileri geri hareket etmeden asılı kalacak şekilde tespit edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:86)
- ASMA İSKELENİN TAŞIYACAĞI YÜK:
Asma iskelelerin taşıyacağı yükler, yetkili teknik elemanların verecekleri bir raporla belirtilecek ve iskeleye bundan fazlası yüklenilmeyecektir.
Asma iskelelerde merdiven kullanılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:87)
- ASMA İSKELE HALATININ KONTROLÜ:
Asma iskele askısı için kullanılacak çelik veya kendir halatların yahut benzeri malzemenin her gün işe başlamadan önce muayene edilerek ezik, kopuk, çürük veya başka bir özrü olup olmadığı hususu yapı iş defterine kaydedilecek, ancak sağlam olduğu anlaşıldıktan sonra iskelede çalışma yapılacaktır. (Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:88)
- ASMA İSKELENİN İNİŞ-ÇIKIŞ YOLU:
Asma iskelelerin, iniş ve çıkış yollarında herhangi bir engel bulunmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:89)
- ASMA İSKELENİN BAĞLANTISI:
İskeleler yapılacak işe göre en ağır yüke dayanıklı olacaktır.
Tuğla duvar ve sıva işlerinde kullanılacak asma iskelelerin tespit edileceği askı kirişi, 16 lık I putrel veya aynı dayanıklılıkta diğer malzemeden yapılacaktır.
Asma iskeleyi taşıyacak halatların güvenlik kat sayısı 6 dan aşağı olmayacak ve bu halatlarda ek yeri, halka, başlık ve bağlantı bulunmayacak, bunlar askı demirlerinden kaymayacak şekilde tespit edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:90)
- ASMA İSKELENİN PLATFORM MALZEMESİ:
Asma iskele platformu için kullanılacak çift köşebent kesiti, 50X50X5 milimetre veya bu özellikte diğer profilli malzemeden yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:91)
- ASMA İSKELEDE CIVATALAR:
Asma iskele vinç çerçevesini platformun iç ve dış kirişlerine bağlayacak cıvataların çapı 5/8 parmaktan (inch) daha küçük olmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:92)
- ASKI KİRİŞİNDE CIVATALAR:
Askı kirişi, bina tavan döşemesine veya bina çerçevesine U cıvataları ile uygun ve dayanıklı bir şekilde tespit edilecektir.
Cıvata arkalarına 10 milimetre kalınlığında çelik bir levha konulacak ve cıvatalar çift somunlu olacak ve yaylı ve düz pullarla birlikte sıkılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:93)
- TAVANDAKİ ASKI KİRİŞİ:
Yapı tavan döşemesine tespit edilecek askı kirişinin, iskele ve tespit için bırakılacak aralıkları birbirine eşit olacak ve U cıvatasının boşluğunu almak için I demiri üstüne, 10X15 santimetre kesitinde ahşap yastıklar konacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:94)
- PLATFORM GENİŞLİĞİ:
Platform genişlikleri, sıva işlerinde 80 santimetreden, duvar işlerinde 120 santimetreden az olmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:95)
- İSKELENİN DUVARDAN AÇIKLIĞI:
İskelelerin duvardan olan açıklığı, malzeme takım ve aletlerin aşağıya düşmesini önleyecek şekilde olacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:96)
- KORUYUCU TAVAN:
İskele içinde çalışan işçilerin başlarını korumak için en az 2.5 santimetre kalınlığında tahtadan yapılmış koruyucu bir tavan bulunacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:97)
- ASMA İSKELEDE FAZLA YÜK:
Asma iskelelerde her metrekareye 400 kilogramdan fazla yük konmayacak ve asma iskelede 4 den fazla işçi çalıştırılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:98)
- KANCAYA GÜVENLİK MANDALI:
Asma iskelelerde kullanılacak kanca, çengel ve benzerlerinin ağızları, güvenlik mandalı veya uygun güvenlik tertibatı ile kapatılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:99)
- ASMA İSKELE KORKULUĞU VE ETEK TAHTALARI:
Asma iskele korkulukları, en az 100 santimetre yükseklikte ve ara korkuluklu yapılacak, etek tahtaları ise en az 15 santimetre yükseklikte olacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:100)
DÖRDÜNCÜ KISIM BEŞİNCİ BÖLÜM
Sıpa İskelelerde Alınacak Güvenlik Tedbirleri
- SIPA İSKELENİN SAĞLAMLIĞI:
Sıpa iskeleler dayanıklılık ve taşıyacağı yükler bakımından yeterli sağlamlıkta ve uygun malzemeden yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:101)
- SIPA İSKELELERİN ÖZELLİKLERİ:
Sıva veya hafif işler için kullanılacak sıpa iskelelerde aşağıdaki özellikler bulunacaktır.
1 -İskele genişliği 50 santimetreden az, yüksekliği 120 santimetreden çok,
2 -Platformların kalınlığı 5 santimetreden ve genişliği 40 santimetreden az,
3 -İskele kirişleri ve bacakları 5X10 santimetre kesitinden küçük,
4 -Takviye için kullanılacak çapraz ve düz bağlantılar, 2,5X10 santimetre kesitinden küçük, olmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:102)
- SIPA İSKELEDE EKLER:
Sıpa iskelelerde, bacakları veya taşıyıcı orta kirişleri eksiz olacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:103)
- SIPA İSKELE AYAK AÇIKLIĞI:
İki sıpa iskele arası, merkezden merkeze 250 santimetreden çok olmayacak ve iskele ayak açıklığı, yüksekliğinin yarısını geçmeyecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:104)
- SIPA İSKELENİN OTURDUĞU PLATFORM:
Sıpa iskele bacakları, düzgün ve sağlam yerlere oturtulacaktır.
Bunun mümkün olmadığı hallerde, düzgünlüğü sağlamak için bacak altlarına konacak tek parçalı ahşap yastıkların yüksekliği 10 santimetreden çok olmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:105)
- DUVARDA KULLANILAN SIPA İSKELE:
Duvar işlerinde veya 120 santimetreden yüksekte yapılacak işlerde kullanılacak sıpa iskelelerde aşağıdaki özellikler bulunacaktır.
1 -Genişlikleri 125 santimetreden az,
2 -Yükseklikleri 300 santimetreden çok,
3 -Platform kalınlığı 5 santimetreden az,
4 -İskele bacak ve kirişleri 10X10 santimetre kesitinden küçük,
5 -Takviye ve çaprazlar 2,5X15 santimetre veya 5X10 santimetre kesitinden küçük, olmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:106)
DÖRDÜNCÜ KISIM ALTINCI BÖLÜM
Betonarme Kalıbı Yapımı ve Sökümünde Alınacak Güvenlik Tedbirleri
- DÖŞEME KENARINA KORKULUK:
Betonarme platformlarının döşeme kenarlarına düşmeyi önleyecek korkuluk yapılacaktır.
Bu mümkün olmadığı hallerde, serbest çalışmayı sağlamak için döşeme kenarına korkuluklu iskele yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:107)
- BETONARME KALIPLARINDA GÜVENLİK:
- ARA ÇALIŞMA PLATFORMU:
Betonarme kalıbını taşıyan direklere ızgara çakıldıktan ve üzerine kalas konduktan sonra çalışmağa başlanılacaktır.
Tavanın 3 metreden yüksek olması halinde ara çalışma platformu yapılmadan, ızgara işinde çalışılmayacaktır.
Boşluklara gelen betonarme kolon kalıplarının dikiminde, sıpa iskele, üç ayaklı merdiven kullanılması gibi gerekli güvenlik tedbirleri alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:108)
- BOŞLUK TARAFINDAKİ KİRİŞ KANATLARINDA ÇALIŞMA:
Betonarme kalıplarının kiriş kanatları boşluk tarafından çakılmayacaktır. Zorunlu hallerde gerekli güvenlik tedbirleri alındıktan sonra, boşluk tarafında çalışılabilir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:109)
- KALIPLARIN KİRİŞ TABANLARINA TAKVİYE:
Betonarme kalıplarının kiriş tabanlarının kalıp tahtasından önce çakılması gerektiğinde takviye edilmemiş kiriş tabanına basılarak çalışılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:110)
- BETONARME KALIPLARININ KONTROLÜ:
Bu Tüzükte, iskeleler hakkında öngörülen tedbirlerden, duruma göre betonarme kalıbına uygun olanları aynen uygulanacaktır.
Betonarme kalıplarının yeterliliği her beton dökümünden önce kontrol edilerek yapı iş defterine yazılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:111)
- KALIP SÖKÜM SIRASI:
Kalıp sökme işi aşağıda belirtilen esaslara göre yapılacaktır.
1 -Kalıbı alınacak kısmın önce çaprazları, kolon kanatları alınacak ve saha temizlenecektir.
2 -Sökme işi en çok iki aksın dikmeleri alınarak yapılacaktır.
3 -Sökme işini yapan işçiler dikmelere tırmanmayacak, sıpa ve benzeri araçlardan yararlanacaklardır.
4 -Sökülen kalıp malzemesi uygun şekilde istif edilecektir.
5 -Söküm sırasında, söküm yerine sökücüden başka işçiler girmeyecektir.
6 -Dış yüz ve boşluk kısımlarda düşmeğe karşı gerekli güvenlik tedbirleri alınacaktır.
7 -Kalıp malzemesinin yere indirilmesi veya yukarıya çıkarılması için malzeme dengeli olarak, iki noktadan bağlanacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:112)
DÖRDÜNCÜ KISIM YEDİNCİ BÖLÜM
Merdivenlerde Alınacak Güvenlik Tedbirleri
- MERDİVEN BASAMAKLARI:
Merdiven kolları ve basamakları için kullanılacak kereste en azından sağlam ve birinci sınıf çıralı çam cinsinden olacak, üzerinde çatlak, yarık, çürük ve bir santimetre çapından büyük budaklar bulunmayacaktır.
Basamaklar en çok 30 cm. ve eşit aralıklı olacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:113)
- BASAMAK ZIVANALARI:
Sabit basamaklı el merdiveni ile seyyar merdivende, basamak zıvanaları ile zıvananın gireceği lambalarda aşağıdaki özellikler bulunacaktır.
1 -Merdiven kolunda açılacak lamba ve basamak zıvana uzunlukları 2 santimetreden az,
2 -Kör delikler ve bunların zıvanaları 2,5 santimetre uzunluğundan ve 2 santimetre çapından küçük, olmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:114)
- KUSURLU MERDİVENLER.:
Kusurlu merdivenler kullanılmayacaktır.
Onarım amacı ile de olsa basamak altlarına takoz konulmayacaktır.
Açılır kapanır el merdivenlerinde basamaklar kollara uygun boyutlarda cıvata ile bağlanacaktır. Cıvata başı ve somun ile ahşap arasına rondela konacak ve kontrsomun kullanılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:115)
- EL MERDİVENLERİ:
El merdivenleri, kullanıldıkları yerlere, alt ve üst kısımları kaymayacak veya bu yerlerden kurtulmayacak şekilde yerleştirilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:116)
- TAŞINIR MERDİVENLER:
Taşınır merdivenlerde kollar, orta yerinden, bir tarafı eklemli, diğer tarafı çengelli lama yahut zincir ile birbirine bağlanacaktır.
Cıvata başı ve lama ile ahşap arasına rondela konacak ve kontrsomun kullanılacaktır.
Taşınır merdivenlerin üst bağlantıları menteşe ile yapılacaktır. Bağlantılar taşıyacağı yüke uygun boyutlarda olacak, kollara açılan delikler, menteşe cıvata çapından daha büyük olmayacaktır. Cıvatalarda kontrsomun kullanılacaktır.
Taşınır merdivenin son basamağında çalışılamaz.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:117)
- MERDİVENLERİN KAYMASINA KARŞI ÖNLEM:
Taşınır merdivenlerle el merdivenlerinin kol uçlarına, kaymayacak şekilde pabuçlar konacak, merdivenler madeni veya kaygan döşemelerde kullanılacak ise, pabuç altlarına ayrıca tırtırlı lastik veya mantar eklenecektir.
Merdivenler uzatılmak amacıyla birbirlerine eklenemez.
4 metreden uzun taşınır merdivenlerle el merdivenleri, çelik boru veya profilden yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:118)
- MERDİVEN ETRAFINA KORKULUK:
İşçilerin gelip geçtiği yerlerde kullanılacak merdivenin etrafı halat, zincir veya ahşap korkulukla çevrilecek ve görünür yerlere uyarma levhaları asılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:119)
- SABİT İNŞAAT MERDİVENLERİ:
Sabit inşaat merdivenlerinde, çıkılacak platformlara korkuluk ve uygun eteklik konacak ve bu platformlar 60 santimetreden dar yapılmayacaktır.
Merdivenin bir veya her iki kolu, çıkılacak yerin platformunu en az 90 santimetre aşmış olacak ve merdivenin son basamağı ile platformun arası 30 santimetreyi geçmeyecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:120)
- YÜKSEK SABİT MERDİVENLER:
10 metre yüksekliğini geçen sabit merdivenlerde, her 10 metrede bir dinlenme platformu yapılacaktır. (Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:121)
- DUVAR BOŞLUĞUNDA MERDİVEN:
Yapının duvar boşlukları kapatılmayan veya gerekli tedbirler alınmayan kısmında merdiven kullanılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:122)
- BASAMAKSIZ MERDİVENDE ÖNLEM:
Basamakları yapılmamış betonarme merdiven döşemelerine kayma veya düşmeyi önleyecek ahşap basamaklar ve kova boşluğu kenarlarına ise uygun korkuluklar yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:123)
- MADENİ BASAMAKLARDA KAYMAYA KARŞI ÖNLEM:
Düz saçtan veya madeni malzemeden yapılmış merdiven basamaklarının üstleri kaymayacak malzeme ile kaplanacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:124)
BEŞİNCİ KISIM
Yıkım İşlerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri
- YIKIM İŞLERİNDE TEKNİK SORUMLU:
Yıkım işleri, ancak sorumlu ve yetkili teknik elemanın denetimi altında yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:125)
- YIKIM ÖNCESİ ÖNLEMLER:
Yıkımdan önce yapının içindeki ve etrafındaki havagazı, su ve elektrik bağlantıları kesilecektir. Yıkım sırasında su ve elektriğin kullanılması gerektiği hallerde, bunlar, yapı dışında özel koruyucular içine alınacaklardır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:126)
- YIKIMDAN ÇIKAN ARTIKLAR:
Yıkım sırasında çıkan taş, tuğla, demir ve moloz gibi artıklar kat döşemelerinde yığılmayacaktır. Yıkılan kısmın malzeme ve molozları kattan kata veya yere güvenlik tedbirleri alındıktan sonra atılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:127)
- OLUKLARDA ÖNLEM:
Yıkım sırasında çıkan kiremit, tuğla veya benzeri malzemenin yere indirilmesinde kullanılan olukların üstleri kapalı olacak ve çalışma sırasında aşağı bırakılan malzeme, oluktan alınmadıkça başka malzeme bırakılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:128)
- BLOK HALİNDE YIKIM:
Altında veya etrafında bulunan işçilerin güvenliği sağlanmadıkça yıkılacak kısmın duvar ve döşemeleri kitle halinde yıkılamaz.
Duvarın döşemeye oturduğu kısımda veya herhangi bir yüksekliğinde şerit gibi oyuk açmak ve sonra duvarı üstten iple çekmek ve ittirmek suretiyle yıkım yapılması yasaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:129)
- TOZA KARŞI ÖNLEM:
Yıkılacak kısımlar, yıkılmadan önce ve yıkım sırasında bol su ile sık sık ıslatılacak ve toz kalkmaması için gerekli tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:130)
- YIKIMDA GÜVENLİK ALANI:
Yıkılacak kısmın etrafında, en az yapı yüksekliğinin iki katına eşit güvenlik alanı bırakılacak ve bu alan korkulukla çevrilecektir.
Boş alan bulunmaması gibi nedenlerle bu yükümün yerine getirilmesi olanağı yoksa, yıkım sırasında fırlayacak parçaların etrafa zarar vermesini, önlemek için, yapı etrafı gerekli yükseklik ve dayanıklılıkta bir perde ile çevrilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:131)
- YIKIMDA İSKELE YÜKSEKLİĞİ:
Elle yıkılacak duvarlar için kurulacak iç kısım iskeleleri tabandan en çok 4 metre yükseklikte yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:132)
- MERDİVENLERİN YIKIMI:
Binadaki merdivenler ve bunların dayanakları en sonra yıkılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:133)
- CAMLI KAPI-PENCERE:
Camlı kapı, pencere ve ayna gibi kırıldıklarında tehlikeli olabilecek kısımlar, yıkıma başlamadan önce sökülüp uygun yerlere taşınacaklardır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:134)
- YIKIMDA KİŞİSEL KORUYUCU:
Yıkımda çalışan işçilere gözlük, koruma başlığı (baret) ve çelik burunlu ayakkabı gibi kişisel korunma araçları verilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:135)
ALTINCI KISIM
Yapı İşlerinde Kullanılan Makina ve Teçhizatta Alınacak Güvenlik Tedbirleri
- KAVRAMA VE DİŞLİLERE KORUYUCU:
Yapı işlerinde kullanılan makinalarda, hareketi ileten kavrama ve dişliler uygun şekilde korunacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:136)
- GIRGIR VİNÇTE ÖNLEM:
Gırgır vincin kullanılmasında aşağıdaki tedbirler alınacaktır:
- GIRGIR VİNCİN TOPRAKLAMASI:
Vincin elektrik motoru topraklanmış olacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/1)
- GIRGIR VİNÇTE KESİCİ ŞALTER:
Vincin şalteri otomatik olacak, vinç kovasının belirli bir yüksekliğe çıkması halinde otomatik şalter devreyi kesecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/2)
- GIRGIR VİNCİN TAMBUR YUVASI:
Vinç tambur yuvası çelik telin uzunluğu ile orantılı olarak seçilmiş olacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/3)
- GIRGIR VİNCİN TAMBURUNDA ÖNLEM:
Çelik halatın tamburdan dışarı fırlaması önlenecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/4)
- GIRGIR VİNCİN HALATI:
Kullanılacak çelik halatın çapı 12 milimetreden az olmayacak, sağlam ve özürsüz tellerden yapılmış olacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/5)
- GIRGIR VİNCİN HALATINA KLEMENS:
Kova kancasına takılacak çelik halatın uç kısmı yüksüklü olarak kancaya takılacak ve serbest kalan uç kısmı uzun kısma en az 3 adet U klemensi ile uygun şekilde tespit edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/6)
- GIRGIR VİNÇ KANCASINA MANDAL:
Kancanın kovadan kurtulmaması için, mandal, kilitli mandal veya bağlama gibi uygun tertibat bulunacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/7)
- GIRGIR VİNCİN AHŞAP KOLONU:
Vincin tespit edildiği kolon ahşap ise, kesiti 20X20 cm.den küçük olmayacak ve kolon, sağa sola yalpa yapmayacak şekilde tespit edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/8)
- GIRGIR VİNÇ KOLONUNDA EK:
Ek bulunduğu hallerde, kolonun dört bir yüzünde, ekleme şartlarına uygun saplama yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/9)
- KATLAR ARASI ENGEL:
Hareketi sırasında katlar arasında kovaya takılacak herhangi bir engel bulundurulmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/10)
- GIRGIR VİNÇ KOVASINDAKİ YÜK:
İçine konacak her türlü malzemenin yüksekliği kova üst düzeyini aşmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/11)
- GIRGIR VİNÇTE UZUN MALZEME TAŞIMA:
Kalas, uzun tahta, demir ve benzeri malzeme veya eşya gırgır vince uygun ve emniyetli şekilde bağlandıktan sonra taşınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/12)
- GIRGIR VİNÇTE KOVA SAPINA KİLİTLİ MANDAL:
Hareket sırasında alabora olmaması için kova sapı kenarında kilitli mandal kullanılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/13)
- GIRGIR VİNÇTE ÇALIŞANLARA KİŞİSEL KORUYUCU:
Gırgır vinci çalıştıran işçiye güvenlik kemeri, lastik eldiven ve lastik ayakkabı gibi uygun kişisel koruyucu araçlar verilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/14)
- GIRGIR VİNCİN TABANINA BARİYER:
Gırgır vincin tabanda durduğu alanın ön yüzünde parmaklık (bariyer) şeklinde bir kapısı bulunacak,diğer tarafları ise en az 90 santimetre yüksekliğinde bir korkulukla çevrilmiş olacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/15)
- ÇEVRİLİ ALANDA İŞÇİ:
Gırgır vincin hareketi sırasında çevrili olan içinde hiç bir işçi bulundurulmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/16)
- GIRGIR VİNÇTE ÇALIŞANA BARET:
Gırgır vince malzeme yükleyen bütün işçilere koruma başlığı (baret) giydirilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/17)
- GIRGIR VİNCİN KONTROLÜ:
Gırgır vincin bütün kısımları en az haftada bir kere ve ayrıca her yer değişmesinde kontrol edilecek ve sonuçlar yapı iş defterine yazılarak imzalanacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/18)
YEDİNCİ KISIM
Çeşitli Hükümler
- UYGULAMA KABİLİYETİ OLAN HÜKÜMLER:
Bu Tüzükte belirtilmemiş olan hususlarda işçi sağlığı ve iş güvenliğine ilişkin diğer tüzüklerin yapı işlerinde uygulama kabiliyeti olan hükümleri de uygulanır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:138)
- BİRİNCİ DERECEDEN ÖNLEMLER:
Bu Tüzükte öngörülen sağlık ve güvenlik tedbirleri, önemleri bakımından esasa ilişkin ve birinci derecede tedbirlerdir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:139)
- YÜRÜRLÜLÜK TARİHİ:
25 Ağustos 1971 günlü ve 1475 sayılı İş Kanununun 74 üncü maddesine dayanılarak düzenlenen ve Danıştay’ca incelenen bu Tüzük hükümleri, Resmi Gazete ile yayımı gününde yürürlüğe girer.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:140)
- YÜRÜTÜM YETKİSİ:
Bu Tüzük hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:141)
Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi :2.7.1974
No: 7/8602
Dayandığı Kanunun Tarihi
:
25.8.1971
No:1475
Yayımlandığı R. Gazetenin Tarihi
:
12.9.1974
No: 15004
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
- AMAÇ:
İş kanunu kapsamına giren yapı işlerinde, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğünde öngörülenlerden başka alınacak sağlık ve güvenlik tedbirleri bu Tüzükte belirtilmiştir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:1)
- KAPSAM:
Bu Tüzükte geçen «yapı işleri» deyimi, maden ocakları hariç olmak üzere, yerüstü ve yeraltında, su üstü veya su altında yapılan bina, set, baraj, yol, demiryolu, havai hat, tünel, metro, köprü, çelik yapı ve montajı, iskele, liman, gemi inşaatı, dalgakıran, kanalizasyon, lağım, kuyu, kanal, duvar ve benzeri inşaat, tamirat, tadilat ve yıkım işlerini; toprak kazı, yarma ve doldurma işlerini; elektrik, sıhhi tesisat ve kalorifer tesisatı işlerini; dülgerlik, marangozluk, sıva, badana ve boya işlerini; bu işlerde kullanılan sabit ve hareketli makina ve tesislerin kullanılmasını kapsar.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:2)
-ARAÇ GEREÇ TEMİNİ:
Her işveren, yapı işyerlerinde işçilerin sağlığını ve iş güvenliğini sağlamak için, bu Tüzükte belirtilen koşulları yerine getirmekle ve gerekli araç ve gereçleri eksiksiz bulundurmakla yükümlüdür.
İşçiler de, bu yoldaki usul ve koşullara uymak zorundadırlar.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:3)
- FENNİ SORUMLU:
Her işveren, yapı işlerini, fenni yeterliği bulunan kişilerin, teknik gözetimi ve sorumluluğu altında yürütecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:4)
-YAPI İŞ DEFTERİ:
İşveren, birinci sayfası Çalışma Bakanlığınca saptanacak örneğe uygun ve diğer sayfaları bir asıl ve bir suret olacak şekilde bir yapı iş defterini, işyerinde bulundurmakla yükümlüdür.
Bu defter işveren tarafından işyerinin bağlı bulunduğu bölge çalışma müdürlüğüne her sayfası mühürletilmek suretiyle onaylattırılır.
Yapı iş defteri 4 üncü maddede belirtilen sorumlu kişi tarafından tutulur.
Yapı iş defterine bu Tüzüğün ilgili maddelerinde belirtilen hususlar ve gerekli diğer bilgiler işlenir.
Yapı iş defterinin, istenmesi halinde, işyerini teftiş ve kontrole yetkili memurlara gösterilmesi zorunludur.
Yetkililer gerekli gördükleri tavsiyeleri bu defterlere yazabilirler.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:5)
İKİNCİ KISIM
Yapı İşlerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri
- GECE ÇALIŞMA:
Yapı işlerinin gündüz yapılması esastır. Karanlıkta veya gece çalışılmasının gerekli veya zorunlu bulunduğu hallerde, çalışma yerinin ve geçitlerin yeterince ve uygun şekilde aydınlatılması ve iş güvenliğinin sağlanması gereklidir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:6)
- BARET:
Yapı işlerinde kullanılan iskeleler, platformlar, geçitler, korkuluklar, merdiven parmaklıkları, güvenlik halatları ve güvenlik fileleri, zincirler, kablolar ve diğer koruma tedbirlerine ait araç ve gereçler ve işçilere verilen güvenlik kemerleri ile diğer malzeme ve araçlar; yapılan işe uygun ve işçileri her çeşit tehlikeden korumaya yeterli olacak ve kullanılan tesisat, tertibat, malzeme veya araçlar, kaldırabilecekleri yüke dayanacak nitelik ve sağlamlıkta bulunacak; alet, parça, malzeme gibi cisimlerin düşmesi muhtemel yerlerde çalışacak işçilere koruma başlığı (baret) verilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:7)
- UYARI LEVHALARI:
Yapı alanı içindeki tehlikeli kısımlar, açıkça sınırlandırılacak ve buralara görünür şekilde yazılmış uyarma levhaları konulacak ve geceleri kırmızı ışıklarla aydınlatılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:8)
- SİVRİ UÇLU MALZEME VE ARTIKLAR:
Yapının devamı süresince sivri uçları veya keskin kenarları bulunan malzeme ve artıklar, gelişi güzel atılmayacak ve ortaklıkta bulundurulmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:9)
- TEHLİKELİ MALZEME İSTİFİ:
Yapı işyerinde kazaya sebep olacak veya çalışanları tehlikeli durumlara düşürecek şekilde malzeme istif edilmeyecek ve araçlar gelişi güzel yerlere bırakılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:10)
- TEHLİKELİ BOŞLUKLAR:
Tavan veya döşemelerdeki boşluk ve deliklere korkuluk yapılacak veya bu deliklerin üstleri geçici bir süre için uygun şekilde kapatılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:11)
- KİŞİSEL KORUNMA ARAÇLARI:
Yapı işyerinde çalışanların birlikte korunmaları sağlanamadığı hallerde, yapılan işlerin özelliği itibariyle gerekli kişisel korunma araçları verilecektir. Bu araçlar işçilerin fizik yapılarına uygun olacaktır. Bir işçinin kullandığı koruyucu araçlar başka işçilere verilmeden önce uygun şekilde temizlenecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:12)
- EMNİYET KEMERLERİ:
Yüksekliği tabandan itibaren 3 metreden daha fazla olan ve düşme veya kayma tehlikesi bulunan yerlerde çalışanlarla, kiremit döşeyicilerine, oluk ve her türlü dış boya işleri yapanlara, gırgır vinçlerini çalıştıranlara ve kuyu, lağım, galeri ve benzeri derinliklerde çalışanlara güvenlik kemerleri verilecek ve işçiler de verilen bu kemerleri kullanacaklardır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:13)
- İSKELEYE KORKULUK:
Çatılarda veya eğik yüzeylerde yapılan işlerde kullanılan yapı iskeleleri uygun korkuluklarla donatılacaktır.
Bu korkuluklar aynı zamanda dengesini kaybetmiş bir işçinin düşmesine engel olabilecek sağlamlıkta yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:14)
- ÇATI MERDİVENİ:
Cam, saç ve çimento harçlı levhalardan yapılmış veya eskimiş, yıpranmış ve dayanıklılığı azalmış çatılarda, çatı merdiveni kullanılacak ve buralarda tam güvenlik sağlanmadıkça çalışılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:15)
- RÜZGARDA ÇALIŞMA:
Kuvvetli rüzgar alan iş yerlerinde gerekli güvenlik tedbirleri alınmadan işçiler çalıştırılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:16)
- TAŞITLAR İÇİN İŞARETLER:
Yapı alanında kamyon ve benzeri taşıt ve araçlar kullanıldığında bunların giriş ve çıkışları için uygun bir şekilde işaretlenmiş yerler ayrılacak ve bu taşıtların bütün manevraları bir gözetici tarafından yönetilecektir.
Ayrıca bu araçların manevra ve park yerleri belirtilmiş olacak, kısa bir süre için de olsa araçlar, gerekli güvenlik tedbirleri sağlanmadıkça sürücüsüz bırakılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:17)
ÜÇÜNCÜ KISIM
Kazı İşlerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri
- TAHTA PERDE:
Belediye sınırları içinde meskun bölgelerde, yapı kazılarına başlamadan önce yapı alanının çevresi ortalama 2 metre yükseklikte tahta perde ile çevrilecek, payandaları içten vurulacak ve bunlar yapının bitimine kadar bu şekilde korunacaktır.
Yapının oturacağı alanın çevresinin açık ve geniş olması halinde tahta perde yerine kazı sınırı gerisinden başlamak üzere 90 -100 santimetre yükseklikte bir korkuluk yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:18)
- YOLLARIN IŞIKLANDIRILMASI:
İşyerlerindeki trafiğe açık yolların kesiştikleri yerler uygun şekilde kırmızı renkte ışıklandırılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:19)
- KAZI ÖNCESİ GÜVENLİK ÖNLEMİ:
Kazı işlerinin yapılacağı yerlerde; elektrik kabloları, gaz boruları, su yolları, kanalizasyon ve benzeri tesisatın bulunup bulunmadığı önceden araştırılacak ve duruma göre gereken tedbirler alınacaktır.
Kazı sırasında, zehirli ve boğucu gaz bulunduğu anlaşıldığı hallerde, işçiler, derhal oradan uzaklaştırılacak; gaz çıkışı önlenecek ve biriken gaz boşaltılmadıkça kazı işlerine başlanmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:20)
- KAZI KONTROLÜ:
Kazıların her bölümü 4 üncü maddede belirtilen sorumlularca her gün en az bir defa kontrol edilecek ve çalışılmasında bir sakınca olmadığı sonucuna varılırsa işe devam edilecek; çalışılmasında sakınca olduğu anlaşılırsa sakınca giderilinceye kadar iş durdurulacaktır.
Her iki halde de, durum, yapı iş defterine yazılıp imza edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:21)
- KAZILARDA ŞEV:
Genellikle kazı işleri, yukarıdan aşağıya doğru ve toprağın dayanıklılığı ile orantılı bir şev verilmek suretiyle yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:22)
- KAZILARDA İKSA:
Sert kaya, sert şist, betonlaşmış çakıl, sert kalker, killi şist kaya, gre ve konglomera gibi kendini tutabilen zeminlerde yetkililerin gerekli gördüğü hallerde ve şevsiz yapılmak zorunluluğu bulunan 150 santimetreden daha derin kazılarda, yan yüzler uygun şekilde desteklenmek veya iksa edilmek suretiyle tahkim olunacak ve iksa için kullanılacak kalas başları, kazı üst kenarından 20 cm. yukarı çıkarılacaktır.
İksanın yeterliliği iş süresince kontrol edilerek sonuçlar yapı iş defterine kaydedilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:23)
- KAZILARDA YAN CİDARLAR:
Açıkta yapılan kazı işlerinde, 150 santimetreden daha derin toprak yığınlarının ve her derinlikte yapılan temel ve kanal kazılarında yan cidarların altlarını şerit gibi kazarak yukarıdan çökertmek yasaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:24)
- KAZILARDA EL MERDİVENİ:
150 santimetreden daha derin olan kazı işlerinde, işçilerin inip çıkmaları için yeteri kadar el merdivenleri bulundurulacaktır. İksa tertibatını ve desteklerini, inip çıkma için kullanmak yasaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:25)
- KUYU ÇALIŞMALARI:
Kuyu ve lağım çukurları gibi derin yerlerde çalıştırılacak işçilere güvenlik kemeri ve sinyal ipleri gibi uygun koruyucu araçlar verilecektir.
Gerekli durumlarda, bu gibi çalışma yerlerine, temiz hava sağlanacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:26)
- YAĞIŞLI HAVADA KAZI:
Kazı işlerinde yağış sırasında işçi çalıştırılmaz.
Yağışın durmasından ve güvenlik tedbirlerinin alınmasından sonra işçi çalıştırılabilir.
Arazi durumuna göre, muhtemel su baskınlarına karşı gereken tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:27)
- YAĞIŞLI HAVALARDA KAPALI YER:
İşveren, yağışlı havalarda, işçilerin ıslanmalarını önlemek için, kendilerini koruyacak kapalı bir yer sağlamakla yükümlüdür.
İşçiler ıslak elbise ile çalıştırılamaz.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:28)
- LASTİK ÇİZME:
Su içinde çalışmayı gerektiren hallerde, işçilere, uygun lastik çizmeler verilecektir. Diz boyunu aşan suların yenilmesi için ayrıca gerekli tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:29)
- KAZI MAKİNALARI:
Ekskavatör, buldozer ve benzeri makinalarla yapılan kazılarda bu makinaların hareket alanı içinde işçi çalıştırılmaz. Bu makinaların üzerinde ehliyetli operatörden başka kimse bulundurulamaz.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:30)
- RAMPALAR:
Kazılan toprağı dışarıya taşıyacak araçların kazı yerine kolaylıkla girip çıkmalarını sağlayacak rampa eğimleri 35 dereceden fazla olamaz. Bunun sağlanamadığı hallerde yük asansörleri kullanılacaktır.
Rampalarda birden fazla araç bulundurulamaz.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:31)
- KAZIDAN ÇIKAN TOPRAK:
Kazıdan çıkan toprak, kaymasına engel olmak üzere, toprak cinsinin gerektirdiği uzaklığa atılacaktır. Bunun mümkün olmaması halinde kazıda gerekli iksa yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:32)
- KAZILARDA KOMŞU YAPI:
Kazının, komşu bir yapıyı devamlı veya geçici olarak tehlikeye soktuğu hallerde, yapı tekniğinin gerektirdiği tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:33)
- TAHKİMATIN KONTROLÜ:
Maden ocakları hariç inşaat yapmak amacıyla açılan kuyu, tünel veya yeraltı galerilerinde yapılan tahkimat her posta değişiminde kontrol edilecek ve sonuçlar günlük yapı iş defterine yazılarak imzalanacaktır.
Yeraltı işlerinde, çökme ve parça düşmeleriyle su baskınlarına karşı gereken tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:34)
- KAVLAK KONTROLÜ:
Dinamit veya diğer patlayıcı maddelerin kullanıldığı hallerde 100 metre uzaklıktaki çevrede kavlak muayenesi yapılacaktır.
Bu maddelerin kullanılmasından sonra en az bir saat geçmeden ve yetkili eleman tarafından sakınca olmadığı saptanmadan kuyu, tünel, galeri ve benzeri yerlere girilmesi yasaktır.
Bu hususlar yapı iş defterine yazılır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:35)
- YERALTI ÇALIŞMALARINDA HAVALANDIRMA:
Yeraltı işlerinde, delme ve kazma sırasında işçilerin sağlığını koruyacak ve güvenliğini sağlayacak yeterli ve uygun havalandırma tesisatı yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:36)
- YERALTINDA AÇIK ALEV:
Çeşitli gazların hava ile patlayıcı bir karışım meydana getirebileceği yeraltı işlerinde, açık alevli lamba veya cihazlar kullanılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:37)
- DUVAR TAKVİYESİNDE ÖNLEM:
Kuyu, tünel, galeri ve benzeri yerlerin örme duvar veya betonla takviyesinde gerekli tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:38)
- YERALTI İŞLERİNDE TOZ:
Kaya kazılmasını gerektiren yeraltı işlerinde, sulu delici makinalar kullanılacak veya tozların işçilerin sağlığına zarar vermemesi için gerekli diğer tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:39)
- TOPRAĞI ISLATMA:
Patlayıcı maddelerin kullanıldığı veya serbest silisin bulunduğu yerlerde, kazı toprağı ıslatılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:40)
- BUCURGAT BAŞINDA İŞÇİ:
Yeraltı çalışmalarında, bucurgat başında devamlı bir işçi bulundurulacaktır. Derinliğin 6 metreyi aştığı hallerde, elle çalıştırılan bucurgat en az 2 işçi tarafından kullanılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:41)
- BUCURGATLARA - VİNÇLERE FREN TERTİBATI:
Derinliği 25 metreyi aşan kuyularda, işçilerin kuyuya inip çıkmaları için kullanılan bucurgatlar veya vinçler fren tertibatlı olacak ve motorla işletilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:42)
- GALERİDE SU BASKINI İÇİN ÖNLEM:
Su baskını olasılığı bulunan arazide yapılan galeri çalışmalarında, işçilerin hızla boşaltılmasını sağlayacak çıkış yerleri bulundurulacak veya yeterli sayıda yükseltilmiş hücreler yapılması gibi uygun tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:43)
- GALERİDE AYDINLATMA:
Galerilerin tabanlarında bulunan boşluklar, seviye farkları, daralan geçitler, alçak kemerler, araba veya katarların yolları ve geçitleri gibi işçiler için bir tehlike veya sıkışıklık gösteren engeller, uygun ve yeterli bir şekilde aydınlatılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:44)
- GALERİLERDE TAŞITLAR İÇİN İŞARET:
Taşıt araçlarının kullanıldığı galerilerde yeterli bir aydınlatmanın yapılamaması halinde, çalışılan yerler iyice görülebilecek şekilde ışıklarla işaretlendirilecek ve taşıt katarlarının önünde beyaz, arkasında kırmızı ışıklar yakılacak veya arkalarında aynı rengi aynı derecede yansıtacak kedi gözü veya benzeri işaret bulundurulacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:45)
- GALERİ AĞZINA PROJEKTÖR:
Yeterli ve sabit bir aydınlatmanın sağlandığı galerilerin ağızlarında, taşıt veya katarın durma yolunu uygun şekilde aydınlatmaya yeterli bir projektör bulundurulacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:46)
- YERALTI İŞLERİNDE FENER:
Elektrikle aydınlatılmış yeraltı işyerlerinde, akımın kesilmesi halinde işçilerin boşaltılmalarını sağlamak ve ancak bu sürede kullanılmak üzere madenci lambaları veya fenerleri yahut benzeri uygun aydınlatma araçları bulundurulacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:47)
DÖRDÜNCÜ KISIM
İskelelerde Alınacak Genel Güvenlik Tedbirleri
BİRİNCİ BÖLÜM
- YAPI İSKELELERİNİN KONTROLÜ:
Yapı iskeleleri, ancak sorumlu ve yetkili teknik elemanın yönetimi altında, tecrübeli ustalara iskele ölçüleri ve malzeme özellikleri göz önünde bulundurularak kurdurulacak veya söktürülecektir.
İskeleler, sık sık ve en az ayda bir kere muayene ve kontrol edilecek ve sonuçlar yapı iş defterine yazılacaktır.
İskeleler her fırtınadan sonra kontrol edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:48)
- İSKELENİN TAŞIYABİLECEĞİ AĞIRLIK:
İskelelerin taşıyabilecekleri en çok ağırlık, levhalar üzerine yazılarak iskelenin uygun ve görülebilir yerlerine asılacaktır.
Bu ağırlıklardan fazla bir yükün iskelelere yüklenmesi yasaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:49)
- İSKELEDE KAYMAYA KARŞI ÖNLEM:
İskelelerin yağmur, kar, buz veya benzeri nedenlerle kayganlaşması halinde, kaymayı önleyecek tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:50)
- İSKELELERDE ONARIM:
İskelelerde görülecek arızalar derhal onarılacak, zayıf kısımlar kuvvetlendirilecek veya yenileri ile değiştirilecektir.
İskeleler üzerine moloz ve artıklar ile geçişi engelleyecek malzeme bırakılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:51)
- VİNÇ MALZEMESİNİN İSKELEYE TAKILMASI:
Vinç veya benzeri makinaların kullanılmasında, yüklenen malzemenin iskeleye takılarak iskelenin yıkılmasını veya herhangi bir kaza veya zararı önleyecek gerekli tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:52)
DÖRDÜNCÜ KISIM İKİNCİ BÖLÜM
Ahşap İskelelerde Alınacak Güvenlik Tedbirleri
- AHŞAP İSKELE KERESTESİNDE BUDAK:
Ahşap iskelelerde kullanılacak kereste, düzgün, sıkı dokulu, çıralı ve sağlam olacak, üzerinde fazla budak bulunmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:53)
- İSKELE KERESTESİ:
Iskarta, tamir edilmiş ve boyanmış kereste ve tahtalar iskele yapımında kullanılmaz.
İskelelerde kullanılacak kerestelerin, cinslerine göre taşıyabilecekleri en çok yüke dayanabilecek standart kesitleri hesap edilecek ve bu kesitlerden daha küçük kesitli kereste kullanılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:54)
- AHŞAP İSKELEDE BAĞLANTI MALZEMESİ:
İskelelerde gerekli dayanıklılığı sağlayacak çivi, buldok gibi bağlantı malzemesi kullanılacaktır.
Çiviler tam uzunluklarıyla ve sivri uçları arka taraftan çıkacak şekilde çakılacak bu uçlar uygun şekilde gömülecektir.
Yaralı ve paslı çiviler iskele işlerinde kullanılamaz.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:55)
- İSKELE KALASLARINDA GÜVENLİK:
İskelelerin platform, geçit veya benzeri yerlerinde kullanılacak kalaslar, uzunluğu doğrultusunda eksiz, yan yana ve aralıksız olarak konacaktır.
Kalas uçları iskele bitiminde kendi uzunluğunun 1/10 undan fazla çıktığı hallerde, o kısma geçmeyi önleyecek uygun korkuluklar yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:56)
- SIVA BADANA İSKELELERİNDE KALASLAR:
Sıva, badana ve tamirat gibi işler için yapılan ve yük taşımayan iskele genişlikleri 80 santimetreden dar yapılmayacak, döşemelerinde en az iki adet 5X20 santimetre kesitten daha küçük kesitte kalas kullanılmayacak ve bu kalaslar birbirlerine 60 cm.de bir enine olmak üzere alttan 2.5X5 cm.lik çıtalarla bağlanacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:57)
- DUVAR İSKELELERİ:
Tuğla duvar, taş duvar ve kaplama gibi işler için yapılan ve yük taşıyan iskelelerin genişlikleri, 120 santimetreden az ve bunların duvar yüzüne olan uzaklıkları ise, 10 santimetreden fazla olmayacak, döşemelerde hiç bir şekilde boşluk ve aralık bırakılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:58)
- İSKELEDE KORKULUKLAR:
İskelelerde yapılacak korkuluk ve ara korkuluk kereste kesitleri 5X10 santimetreden küçük olmayacak ve ara korkuluklar döşeme tabanından itibaren 50 santimetre yükseklikte yapılacaktır. Ancak iki dikme arasında yatay kuvvetlere karşı çaprazlar yapıldığında, ara korkuluklar konulmayabilir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:59)
- İSKELEDE ETEK TAHTASI:
Yük taşıyan iskelelerde alet ve malzemenin düşerek kazaya sebep olmasını önlemek için döşeme dış kısmına 15 santimetre yüksekliğinde bir etek tahtası konacaktır. Bu etek tahtası ile döşeme arasında en çok bir santimetre boşluk bırakılabilir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:60)
- İSKELENİN DİKME BOYUTLARI:
Yük taşıyanlar hariç olmak üzere, 8 metre yüksekliğe kadar olan iskele dikmeleri 8X8 santimetre, 8 - 24 metre yükseklik arasında bulunan iskele dikmeleri ise 10X10 santimetre kesitten daha küçük olmayacaktır.
Daha yüksek veya yük taşıyacak olan iskelelerin statik hesabı yapılarak gerekli kesitler saptanacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:61)
- İSKELENİN DİKME ARASI GENİŞLİĞİ:
İki dikme arası, yük taşıyan iskelelerde 240 santimetreden, yük taşımayan iskelelerde ise 3 metreden daha fazla olmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:62)
- İSKELE DİKMELERİNİN BİNA BAĞLANTISI:
İskele dikmeleri, binadan ayrılmayacak ve yanlara doğru sallanmayacak veya bel vermeyecek şekilde düz ve çapraz kuşaklarla takviye edilerek binaya bağlanacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:63)
- DİKMELERİN OTURDUĞU ZEMİN:
İskele esas veya tali dikmeleri, oturma veya kayma yapmayacak şekilde sağlam yer üzerine oturtulacak ve dikme altları birbirlerine bağlanacaktır.
İskele yapılacak taban yumuşak veya zayıf ise, dikmeler yükü yaymak için yeterli kalınlıkta ve boyutta, ahşap veya beton plaklar üzerine oturtulacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:64)
DİKMELERİN EKLENME ŞEKLİ:
Dikmeler yatay yüzey olarak eklenecek ve kesitleri birbirine eşit olacak, bunların dört yüzüne de aynı genişlikte en az 70 santimetre uzunluğunda ve 2.5 santimetre kalınlığında sağlam keresteden hazırlanmış ek tahtalar uzun çivilerle çakılacak veya büyük cıvata (bulon) kullanılmak suretiyle eklenecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:65)
- DİKMELERE TAKVİYE BAĞLANTISI:
Taşıyıcı, koruyucu veya takviye edici olarak yapılacak atkılar, kuşaklar, çaprazlar ve mesnetler, dikmelerin iç kısmına uygun şekilde çivilenecek veya usulüne göre tespit edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:66)
- YAN KİRİŞ BAŞLARI:
Yan kiriş başları, taşıyıcı esas kirişlerden en az 15 santimetre daha taşkın bırakılacak ve esas kiriş üstüne bindirmek suretiyle her iki taraftaki dikmelere çivi veya cıvatalarla bağlanacaktır.
Yük fazlalığından ötürü eklenecek ara atkı kirişleri, eşit aralıklarla esas kirişe çivilenmek suretiyle tespit edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:67)
- YAN KİRİŞ BAŞLARI:
Yan kiriş başlarının duvara gireceği kısımlar en az 10 santimetre olacaktır. Bunların başları hiçbir şekilde çaptan küçültülemez veya tıraşlanamaz.
Pencere ve benzeri boşluklara gelen kısımlar ise mesnet ve çapraz yapılmak suretiyle tespit edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:68)
- YAN KİRİŞ BAŞLARI:
Betonarme karkas binalar için kurulacak iskele yan kiriş başlarının bir tarafı 5X10 santimetre kesitinde ve 30 santimetre uzunluğunda tahtalar çivilenerek bina kolonunun yüzlerine tespit edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:69)
- KÖŞE DÖNEN İSKELE:
Köşe dönen iskelelere, en az bir köşe kirişi eklenecek ve iskelenin bu kısmı en az diğer kısımlar kadar dayanıklı olacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:70)
- ATKI KİRİŞİNDE EK:
Atkı kirişlerinde ek yapılamaz.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:71)
- RAMPA VE GEÇİTLER:
Rampa ve geçitlerin iki tarafının korkuluklu olarak yapılması halinde, eğim en çok 25 derece olacak ve üzerlerine 40 santimetrede bir, kendi genişlikleri kadar çıtalar çakılacaktır.
Rampa ve geçitler 80 santimetreden, üzerlerinden yük geçirilecek olanlar ise 125 santimetreden dar olmayacak ve bunların geriye kaymaması için gerekli tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:72)
- MESNET ARALIĞI:
İskelenin geçit ve rampa mesnet aralıkları, kalasların esnemesini, bel vermesini önleyecek ve üzerinde yaylanmadan yürünebilmesini sağlayacak şekilde ayarlanacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:73)
- İSKELE GEÇİTLERDE KORKULUK:
İskelelerde köprü görevi görecek geçitler, 60 santimetreden dar ve korkuluksuz yapılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:74)
- İSKELE SÖKÜM SIRASI:
İskele sökülmesi aşağıda belirtilen esaslara göre yapılacaktır:
1 -İskelelerin sökülmesine en üst kısımdan başlanacaktır.
2 -İskelelerin bina bağlantıları kalasların alınmasından sonra ve yukarıdan aşağıya sırayla sökülecektir.
3 -Sökülmüş olan malzeme hangi yükseklikten olursa olsun doğrudan doğruya yere atılmayacak, iki yerinden bağlanarak dengeli şekilde indirilecek ve uygun bir yere istif edilecektir.
4 -Söküm başlamadan önce herhangi bir sebeple, iskelenin takviye veya çaprazlarından hiçbir eleman alınamaz. Ancak söküme başlandıktan sonra iskele malzemesinin indirilmesi amacıyla iki dikme arası (aks) korkuluklarının alınması mümkündür.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:75)
DÖRDÜNCÜ KISIM ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çelik Borulu İskelelerde Alınacak Güvenlik Tedbirleri
- ÇELİK İSKELENİN SAĞLAMLIĞI:
Çelik borulu iskelelerde kullanılacak bütün boru ve madeni kısımların dayanıklılığı ve diğer özellikleri taşıyacakları yüke göre normlara uygun bulunacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:76)
- ÇELİK İSKELE BORULARI:
İskele yapımından gayrı işlerde kullanılmış bulunan boru ve diğer malzeme, iskele yapımı işlerinde kullanılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:77)
- ÇELİK BORULU İSKELEYE TAKVİYE:
Çelik borulu iskeleler, sağa ve sola sallanmayacak şekilde yeteri kadar çapraz borularla takviye edilecek ve binadan ayrılmayacak şekilde tespit olunacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:78)
- BORULARDAKİ EKLER:
Düşey ve yatay borulardaki ekler en çok 6 metrede bir yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:79)
- BORU BAŞLARININ TABANI:
Boru başlarının, tabana yerleştirilen kalas altlıklara batmaması için, özel surette yapılmış madeni başlık kullanılacak ve bu başlıklar çivi veya uzun vidalarla bu altlıklara tespit edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:80)
- ÇELİK BORULU İSKELE PLATFORMU:
Çelik borulu iskelelerdeki platformlarda kullanılacak kalas veya diğer ahşap kısımların özellikleri ile kullanılacak çaprazlar, korkuluklar, ara korkuluklar ve benzeri kısımlardaki aralıklar ahşap iskelelerde aranan özelliklere uygun olacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:81)
- ÇELİK BORULU İSKELEYE TOPRAKLAMA:
Boru veya madeni iskeleler statik, elektriğe karşı uygun şekilde topraklanacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:82)
- AYDINLATMA:
Sisli ve alaca karanlık havalarda, çalışma devam ettiği sürece, iskeledeki merdiven ve asansör başları ve çalışılan döşemeler boydan boya uygun şekilde aydınlatılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:83)
- BORU İSKELENİN SÖKÜM SIRASI:
Boru iskelenin bir kısmı veya kısımlarının sökülmesinde gereken güvenlik tedbirleri alınacak ve 75. inci madde hükümlerine uyulacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:84)
DÖRDÜNCÜ KISIM DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Asma İskelelerde Alınacak Güvenlik Tedbirleri
- ASMA İSKELENİN BELGESİ:
Asma iskelelerin aşağı ve yukarı hareketlerini sağlayan makina, teçhizat ve vinçlerin, kullanmaya elverişli olduklarına ilişkin ve yetkili teknik elemanca kullanmaya başlamadan önce düzenlenmiş belgeleri işyerinde saklanacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:85)
- ASMA İSKELENİN SALINIMI:
Asma iskele, iş sırasında sağa sola veya ileri geri hareket etmeden asılı kalacak şekilde tespit edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:86)
- ASMA İSKELENİN TAŞIYACAĞI YÜK:
Asma iskelelerin taşıyacağı yükler, yetkili teknik elemanların verecekleri bir raporla belirtilecek ve iskeleye bundan fazlası yüklenilmeyecektir.
Asma iskelelerde merdiven kullanılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:87)
- ASMA İSKELE HALATININ KONTROLÜ:
Asma iskele askısı için kullanılacak çelik veya kendir halatların yahut benzeri malzemenin her gün işe başlamadan önce muayene edilerek ezik, kopuk, çürük veya başka bir özrü olup olmadığı hususu yapı iş defterine kaydedilecek, ancak sağlam olduğu anlaşıldıktan sonra iskelede çalışma yapılacaktır. (Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:88)
- ASMA İSKELENİN İNİŞ-ÇIKIŞ YOLU:
Asma iskelelerin, iniş ve çıkış yollarında herhangi bir engel bulunmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:89)
- ASMA İSKELENİN BAĞLANTISI:
İskeleler yapılacak işe göre en ağır yüke dayanıklı olacaktır.
Tuğla duvar ve sıva işlerinde kullanılacak asma iskelelerin tespit edileceği askı kirişi, 16 lık I putrel veya aynı dayanıklılıkta diğer malzemeden yapılacaktır.
Asma iskeleyi taşıyacak halatların güvenlik kat sayısı 6 dan aşağı olmayacak ve bu halatlarda ek yeri, halka, başlık ve bağlantı bulunmayacak, bunlar askı demirlerinden kaymayacak şekilde tespit edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:90)
- ASMA İSKELENİN PLATFORM MALZEMESİ:
Asma iskele platformu için kullanılacak çift köşebent kesiti, 50X50X5 milimetre veya bu özellikte diğer profilli malzemeden yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:91)
- ASMA İSKELEDE CIVATALAR:
Asma iskele vinç çerçevesini platformun iç ve dış kirişlerine bağlayacak cıvataların çapı 5/8 parmaktan (inch) daha küçük olmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:92)
- ASKI KİRİŞİNDE CIVATALAR:
Askı kirişi, bina tavan döşemesine veya bina çerçevesine U cıvataları ile uygun ve dayanıklı bir şekilde tespit edilecektir.
Cıvata arkalarına 10 milimetre kalınlığında çelik bir levha konulacak ve cıvatalar çift somunlu olacak ve yaylı ve düz pullarla birlikte sıkılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:93)
- TAVANDAKİ ASKI KİRİŞİ:
Yapı tavan döşemesine tespit edilecek askı kirişinin, iskele ve tespit için bırakılacak aralıkları birbirine eşit olacak ve U cıvatasının boşluğunu almak için I demiri üstüne, 10X15 santimetre kesitinde ahşap yastıklar konacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:94)
- PLATFORM GENİŞLİĞİ:
Platform genişlikleri, sıva işlerinde 80 santimetreden, duvar işlerinde 120 santimetreden az olmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:95)
- İSKELENİN DUVARDAN AÇIKLIĞI:
İskelelerin duvardan olan açıklığı, malzeme takım ve aletlerin aşağıya düşmesini önleyecek şekilde olacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:96)
- KORUYUCU TAVAN:
İskele içinde çalışan işçilerin başlarını korumak için en az 2.5 santimetre kalınlığında tahtadan yapılmış koruyucu bir tavan bulunacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:97)
- ASMA İSKELEDE FAZLA YÜK:
Asma iskelelerde her metrekareye 400 kilogramdan fazla yük konmayacak ve asma iskelede 4 den fazla işçi çalıştırılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:98)
- KANCAYA GÜVENLİK MANDALI:
Asma iskelelerde kullanılacak kanca, çengel ve benzerlerinin ağızları, güvenlik mandalı veya uygun güvenlik tertibatı ile kapatılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:99)
- ASMA İSKELE KORKULUĞU VE ETEK TAHTALARI:
Asma iskele korkulukları, en az 100 santimetre yükseklikte ve ara korkuluklu yapılacak, etek tahtaları ise en az 15 santimetre yükseklikte olacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:100)
DÖRDÜNCÜ KISIM BEŞİNCİ BÖLÜM
Sıpa İskelelerde Alınacak Güvenlik Tedbirleri
- SIPA İSKELENİN SAĞLAMLIĞI:
Sıpa iskeleler dayanıklılık ve taşıyacağı yükler bakımından yeterli sağlamlıkta ve uygun malzemeden yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:101)
- SIPA İSKELELERİN ÖZELLİKLERİ:
Sıva veya hafif işler için kullanılacak sıpa iskelelerde aşağıdaki özellikler bulunacaktır.
1 -İskele genişliği 50 santimetreden az, yüksekliği 120 santimetreden çok,
2 -Platformların kalınlığı 5 santimetreden ve genişliği 40 santimetreden az,
3 -İskele kirişleri ve bacakları 5X10 santimetre kesitinden küçük,
4 -Takviye için kullanılacak çapraz ve düz bağlantılar, 2,5X10 santimetre kesitinden küçük, olmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:102)
- SIPA İSKELEDE EKLER:
Sıpa iskelelerde, bacakları veya taşıyıcı orta kirişleri eksiz olacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:103)
- SIPA İSKELE AYAK AÇIKLIĞI:
İki sıpa iskele arası, merkezden merkeze 250 santimetreden çok olmayacak ve iskele ayak açıklığı, yüksekliğinin yarısını geçmeyecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:104)
- SIPA İSKELENİN OTURDUĞU PLATFORM:
Sıpa iskele bacakları, düzgün ve sağlam yerlere oturtulacaktır.
Bunun mümkün olmadığı hallerde, düzgünlüğü sağlamak için bacak altlarına konacak tek parçalı ahşap yastıkların yüksekliği 10 santimetreden çok olmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:105)
- DUVARDA KULLANILAN SIPA İSKELE:
Duvar işlerinde veya 120 santimetreden yüksekte yapılacak işlerde kullanılacak sıpa iskelelerde aşağıdaki özellikler bulunacaktır.
1 -Genişlikleri 125 santimetreden az,
2 -Yükseklikleri 300 santimetreden çok,
3 -Platform kalınlığı 5 santimetreden az,
4 -İskele bacak ve kirişleri 10X10 santimetre kesitinden küçük,
5 -Takviye ve çaprazlar 2,5X15 santimetre veya 5X10 santimetre kesitinden küçük, olmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:106)
DÖRDÜNCÜ KISIM ALTINCI BÖLÜM
Betonarme Kalıbı Yapımı ve Sökümünde Alınacak Güvenlik Tedbirleri
- DÖŞEME KENARINA KORKULUK:
Betonarme platformlarının döşeme kenarlarına düşmeyi önleyecek korkuluk yapılacaktır.
Bu mümkün olmadığı hallerde, serbest çalışmayı sağlamak için döşeme kenarına korkuluklu iskele yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:107)
- BETONARME KALIPLARINDA GÜVENLİK:
- ARA ÇALIŞMA PLATFORMU:
Betonarme kalıbını taşıyan direklere ızgara çakıldıktan ve üzerine kalas konduktan sonra çalışmağa başlanılacaktır.
Tavanın 3 metreden yüksek olması halinde ara çalışma platformu yapılmadan, ızgara işinde çalışılmayacaktır.
Boşluklara gelen betonarme kolon kalıplarının dikiminde, sıpa iskele, üç ayaklı merdiven kullanılması gibi gerekli güvenlik tedbirleri alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:108)
- BOŞLUK TARAFINDAKİ KİRİŞ KANATLARINDA ÇALIŞMA:
Betonarme kalıplarının kiriş kanatları boşluk tarafından çakılmayacaktır. Zorunlu hallerde gerekli güvenlik tedbirleri alındıktan sonra, boşluk tarafında çalışılabilir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:109)
- KALIPLARIN KİRİŞ TABANLARINA TAKVİYE:
Betonarme kalıplarının kiriş tabanlarının kalıp tahtasından önce çakılması gerektiğinde takviye edilmemiş kiriş tabanına basılarak çalışılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:110)
- BETONARME KALIPLARININ KONTROLÜ:
Bu Tüzükte, iskeleler hakkında öngörülen tedbirlerden, duruma göre betonarme kalıbına uygun olanları aynen uygulanacaktır.
Betonarme kalıplarının yeterliliği her beton dökümünden önce kontrol edilerek yapı iş defterine yazılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:111)
- KALIP SÖKÜM SIRASI:
Kalıp sökme işi aşağıda belirtilen esaslara göre yapılacaktır.
1 -Kalıbı alınacak kısmın önce çaprazları, kolon kanatları alınacak ve saha temizlenecektir.
2 -Sökme işi en çok iki aksın dikmeleri alınarak yapılacaktır.
3 -Sökme işini yapan işçiler dikmelere tırmanmayacak, sıpa ve benzeri araçlardan yararlanacaklardır.
4 -Sökülen kalıp malzemesi uygun şekilde istif edilecektir.
5 -Söküm sırasında, söküm yerine sökücüden başka işçiler girmeyecektir.
6 -Dış yüz ve boşluk kısımlarda düşmeğe karşı gerekli güvenlik tedbirleri alınacaktır.
7 -Kalıp malzemesinin yere indirilmesi veya yukarıya çıkarılması için malzeme dengeli olarak, iki noktadan bağlanacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:112)
DÖRDÜNCÜ KISIM YEDİNCİ BÖLÜM
Merdivenlerde Alınacak Güvenlik Tedbirleri
- MERDİVEN BASAMAKLARI:
Merdiven kolları ve basamakları için kullanılacak kereste en azından sağlam ve birinci sınıf çıralı çam cinsinden olacak, üzerinde çatlak, yarık, çürük ve bir santimetre çapından büyük budaklar bulunmayacaktır.
Basamaklar en çok 30 cm. ve eşit aralıklı olacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:113)
- BASAMAK ZIVANALARI:
Sabit basamaklı el merdiveni ile seyyar merdivende, basamak zıvanaları ile zıvananın gireceği lambalarda aşağıdaki özellikler bulunacaktır.
1 -Merdiven kolunda açılacak lamba ve basamak zıvana uzunlukları 2 santimetreden az,
2 -Kör delikler ve bunların zıvanaları 2,5 santimetre uzunluğundan ve 2 santimetre çapından küçük, olmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:114)
- KUSURLU MERDİVENLER.:
Kusurlu merdivenler kullanılmayacaktır.
Onarım amacı ile de olsa basamak altlarına takoz konulmayacaktır.
Açılır kapanır el merdivenlerinde basamaklar kollara uygun boyutlarda cıvata ile bağlanacaktır. Cıvata başı ve somun ile ahşap arasına rondela konacak ve kontrsomun kullanılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:115)
- EL MERDİVENLERİ:
El merdivenleri, kullanıldıkları yerlere, alt ve üst kısımları kaymayacak veya bu yerlerden kurtulmayacak şekilde yerleştirilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:116)
- TAŞINIR MERDİVENLER:
Taşınır merdivenlerde kollar, orta yerinden, bir tarafı eklemli, diğer tarafı çengelli lama yahut zincir ile birbirine bağlanacaktır.
Cıvata başı ve lama ile ahşap arasına rondela konacak ve kontrsomun kullanılacaktır.
Taşınır merdivenlerin üst bağlantıları menteşe ile yapılacaktır. Bağlantılar taşıyacağı yüke uygun boyutlarda olacak, kollara açılan delikler, menteşe cıvata çapından daha büyük olmayacaktır. Cıvatalarda kontrsomun kullanılacaktır.
Taşınır merdivenin son basamağında çalışılamaz.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:117)
- MERDİVENLERİN KAYMASINA KARŞI ÖNLEM:
Taşınır merdivenlerle el merdivenlerinin kol uçlarına, kaymayacak şekilde pabuçlar konacak, merdivenler madeni veya kaygan döşemelerde kullanılacak ise, pabuç altlarına ayrıca tırtırlı lastik veya mantar eklenecektir.
Merdivenler uzatılmak amacıyla birbirlerine eklenemez.
4 metreden uzun taşınır merdivenlerle el merdivenleri, çelik boru veya profilden yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:118)
- MERDİVEN ETRAFINA KORKULUK:
İşçilerin gelip geçtiği yerlerde kullanılacak merdivenin etrafı halat, zincir veya ahşap korkulukla çevrilecek ve görünür yerlere uyarma levhaları asılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:119)
- SABİT İNŞAAT MERDİVENLERİ:
Sabit inşaat merdivenlerinde, çıkılacak platformlara korkuluk ve uygun eteklik konacak ve bu platformlar 60 santimetreden dar yapılmayacaktır.
Merdivenin bir veya her iki kolu, çıkılacak yerin platformunu en az 90 santimetre aşmış olacak ve merdivenin son basamağı ile platformun arası 30 santimetreyi geçmeyecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:120)
- YÜKSEK SABİT MERDİVENLER:
10 metre yüksekliğini geçen sabit merdivenlerde, her 10 metrede bir dinlenme platformu yapılacaktır. (Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:121)
- DUVAR BOŞLUĞUNDA MERDİVEN:
Yapının duvar boşlukları kapatılmayan veya gerekli tedbirler alınmayan kısmında merdiven kullanılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:122)
- BASAMAKSIZ MERDİVENDE ÖNLEM:
Basamakları yapılmamış betonarme merdiven döşemelerine kayma veya düşmeyi önleyecek ahşap basamaklar ve kova boşluğu kenarlarına ise uygun korkuluklar yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:123)
- MADENİ BASAMAKLARDA KAYMAYA KARŞI ÖNLEM:
Düz saçtan veya madeni malzemeden yapılmış merdiven basamaklarının üstleri kaymayacak malzeme ile kaplanacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:124)
BEŞİNCİ KISIM
Yıkım İşlerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri
- YIKIM İŞLERİNDE TEKNİK SORUMLU:
Yıkım işleri, ancak sorumlu ve yetkili teknik elemanın denetimi altında yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:125)
- YIKIM ÖNCESİ ÖNLEMLER:
Yıkımdan önce yapının içindeki ve etrafındaki havagazı, su ve elektrik bağlantıları kesilecektir. Yıkım sırasında su ve elektriğin kullanılması gerektiği hallerde, bunlar, yapı dışında özel koruyucular içine alınacaklardır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:126)
- YIKIMDAN ÇIKAN ARTIKLAR:
Yıkım sırasında çıkan taş, tuğla, demir ve moloz gibi artıklar kat döşemelerinde yığılmayacaktır. Yıkılan kısmın malzeme ve molozları kattan kata veya yere güvenlik tedbirleri alındıktan sonra atılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:127)
- OLUKLARDA ÖNLEM:
Yıkım sırasında çıkan kiremit, tuğla veya benzeri malzemenin yere indirilmesinde kullanılan olukların üstleri kapalı olacak ve çalışma sırasında aşağı bırakılan malzeme, oluktan alınmadıkça başka malzeme bırakılmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:128)
- BLOK HALİNDE YIKIM:
Altında veya etrafında bulunan işçilerin güvenliği sağlanmadıkça yıkılacak kısmın duvar ve döşemeleri kitle halinde yıkılamaz.
Duvarın döşemeye oturduğu kısımda veya herhangi bir yüksekliğinde şerit gibi oyuk açmak ve sonra duvarı üstten iple çekmek ve ittirmek suretiyle yıkım yapılması yasaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:129)
- TOZA KARŞI ÖNLEM:
Yıkılacak kısımlar, yıkılmadan önce ve yıkım sırasında bol su ile sık sık ıslatılacak ve toz kalkmaması için gerekli tedbirler alınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:130)
- YIKIMDA GÜVENLİK ALANI:
Yıkılacak kısmın etrafında, en az yapı yüksekliğinin iki katına eşit güvenlik alanı bırakılacak ve bu alan korkulukla çevrilecektir.
Boş alan bulunmaması gibi nedenlerle bu yükümün yerine getirilmesi olanağı yoksa, yıkım sırasında fırlayacak parçaların etrafa zarar vermesini, önlemek için, yapı etrafı gerekli yükseklik ve dayanıklılıkta bir perde ile çevrilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:131)
- YIKIMDA İSKELE YÜKSEKLİĞİ:
Elle yıkılacak duvarlar için kurulacak iç kısım iskeleleri tabandan en çok 4 metre yükseklikte yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:132)
- MERDİVENLERİN YIKIMI:
Binadaki merdivenler ve bunların dayanakları en sonra yıkılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:133)
- CAMLI KAPI-PENCERE:
Camlı kapı, pencere ve ayna gibi kırıldıklarında tehlikeli olabilecek kısımlar, yıkıma başlamadan önce sökülüp uygun yerlere taşınacaklardır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:134)
- YIKIMDA KİŞİSEL KORUYUCU:
Yıkımda çalışan işçilere gözlük, koruma başlığı (baret) ve çelik burunlu ayakkabı gibi kişisel korunma araçları verilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:135)
ALTINCI KISIM
Yapı İşlerinde Kullanılan Makina ve Teçhizatta Alınacak Güvenlik Tedbirleri
- KAVRAMA VE DİŞLİLERE KORUYUCU:
Yapı işlerinde kullanılan makinalarda, hareketi ileten kavrama ve dişliler uygun şekilde korunacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:136)
- GIRGIR VİNÇTE ÖNLEM:
Gırgır vincin kullanılmasında aşağıdaki tedbirler alınacaktır:
- GIRGIR VİNCİN TOPRAKLAMASI:
Vincin elektrik motoru topraklanmış olacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/1)
- GIRGIR VİNÇTE KESİCİ ŞALTER:
Vincin şalteri otomatik olacak, vinç kovasının belirli bir yüksekliğe çıkması halinde otomatik şalter devreyi kesecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/2)
- GIRGIR VİNCİN TAMBUR YUVASI:
Vinç tambur yuvası çelik telin uzunluğu ile orantılı olarak seçilmiş olacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/3)
- GIRGIR VİNCİN TAMBURUNDA ÖNLEM:
Çelik halatın tamburdan dışarı fırlaması önlenecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/4)
- GIRGIR VİNCİN HALATI:
Kullanılacak çelik halatın çapı 12 milimetreden az olmayacak, sağlam ve özürsüz tellerden yapılmış olacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/5)
- GIRGIR VİNCİN HALATINA KLEMENS:
Kova kancasına takılacak çelik halatın uç kısmı yüksüklü olarak kancaya takılacak ve serbest kalan uç kısmı uzun kısma en az 3 adet U klemensi ile uygun şekilde tespit edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/6)
- GIRGIR VİNÇ KANCASINA MANDAL:
Kancanın kovadan kurtulmaması için, mandal, kilitli mandal veya bağlama gibi uygun tertibat bulunacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/7)
- GIRGIR VİNCİN AHŞAP KOLONU:
Vincin tespit edildiği kolon ahşap ise, kesiti 20X20 cm.den küçük olmayacak ve kolon, sağa sola yalpa yapmayacak şekilde tespit edilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/8)
- GIRGIR VİNÇ KOLONUNDA EK:
Ek bulunduğu hallerde, kolonun dört bir yüzünde, ekleme şartlarına uygun saplama yapılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/9)
- KATLAR ARASI ENGEL:
Hareketi sırasında katlar arasında kovaya takılacak herhangi bir engel bulundurulmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/10)
- GIRGIR VİNÇ KOVASINDAKİ YÜK:
İçine konacak her türlü malzemenin yüksekliği kova üst düzeyini aşmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/11)
- GIRGIR VİNÇTE UZUN MALZEME TAŞIMA:
Kalas, uzun tahta, demir ve benzeri malzeme veya eşya gırgır vince uygun ve emniyetli şekilde bağlandıktan sonra taşınacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/12)
- GIRGIR VİNÇTE KOVA SAPINA KİLİTLİ MANDAL:
Hareket sırasında alabora olmaması için kova sapı kenarında kilitli mandal kullanılacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/13)
- GIRGIR VİNÇTE ÇALIŞANLARA KİŞİSEL KORUYUCU:
Gırgır vinci çalıştıran işçiye güvenlik kemeri, lastik eldiven ve lastik ayakkabı gibi uygun kişisel koruyucu araçlar verilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/14)
- GIRGIR VİNCİN TABANINA BARİYER:
Gırgır vincin tabanda durduğu alanın ön yüzünde parmaklık (bariyer) şeklinde bir kapısı bulunacak,diğer tarafları ise en az 90 santimetre yüksekliğinde bir korkulukla çevrilmiş olacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/15)
- ÇEVRİLİ ALANDA İŞÇİ:
Gırgır vincin hareketi sırasında çevrili olan içinde hiç bir işçi bulundurulmayacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/16)
- GIRGIR VİNÇTE ÇALIŞANA BARET:
Gırgır vince malzeme yükleyen bütün işçilere koruma başlığı (baret) giydirilecektir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/17)
- GIRGIR VİNCİN KONTROLÜ:
Gırgır vincin bütün kısımları en az haftada bir kere ve ayrıca her yer değişmesinde kontrol edilecek ve sonuçlar yapı iş defterine yazılarak imzalanacaktır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:137/18)
YEDİNCİ KISIM
Çeşitli Hükümler
- UYGULAMA KABİLİYETİ OLAN HÜKÜMLER:
Bu Tüzükte belirtilmemiş olan hususlarda işçi sağlığı ve iş güvenliğine ilişkin diğer tüzüklerin yapı işlerinde uygulama kabiliyeti olan hükümleri de uygulanır.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:138)
- BİRİNCİ DERECEDEN ÖNLEMLER:
Bu Tüzükte öngörülen sağlık ve güvenlik tedbirleri, önemleri bakımından esasa ilişkin ve birinci derecede tedbirlerdir.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:139)
- YÜRÜRLÜLÜK TARİHİ:
25 Ağustos 1971 günlü ve 1475 sayılı İş Kanununun 74 üncü maddesine dayanılarak düzenlenen ve Danıştay’ca incelenen bu Tüzük hükümleri, Resmi Gazete ile yayımı gününde yürürlüğe girer.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:140)
- YÜRÜTÜM YETKİSİ:
Bu Tüzük hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
(Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:141)