Risk Haritası - Makro Ayrıştırma Algoritması

[Kaan SAKA]

Risk Haritası - Makro Ayrıştırma Algoritması
Risk haritalarının hazırlanması aşamasında öncelikle makro ve mikro ayrıştırma algoritması uygulanmalıdır, çünkü işletmelerin/işyerlerin her yeri aynı oranda tehlike taşımamaktadır. (Şekil-21) Bu işlemin yapılması risk değerlendirmesi yapıcak, İş Sağlığı ve Güvenliği uzmanına veya takımına hem zaman kazandıracak hemde maddi kaybı engelliyecektir. Ayrıştırma algoritması uygulanan işyerinde tehlikeli bölümlerinin tehlike derecelerine göre birbirinden ayrıştırılması gereklidir.

Şekil-21 Makro Ayrıştırma Algoritması
Makro ayrıştırma yapılırken işyerinin tapografyası ve meterolojide dikkate alınmalıdır, özellikle kimyasal madde depolama tankları, dış proses üniteleri, liman, dolum üniteleri içeren yerlerde mutlaka dış etkilerde(sabotaj, rüzgar, sel, çevre işyeri, vb.) hesaba katılmalıdır.(Şekil-22)

Şekil-22 Makro Ayrıştırma Algoritması
Acil Eylem Planı Hazırlanması
Makro ayrıştırma algoritması uygulanırken özellikle kimyasal proses ünitesi içeren yada yanıcı, parlayıcı, patlayıcı maddelerle çalışmalar yapılan veya basınçlı kapların bulunduğu bölümler işaretlenmelidir. Mikro ayrıştırma uygulanırken bu bölümlerdeki etkilerde göz önüne alınarak, işyerlerinde mutlaka yangın, patlama, sabotaj, deprem, sel, savaş hali, iş kazaları ve çevreye zarar veren felaketlerin meydana gelme olasılığına göre “Acil Eylem Planı”nın hazırlanması ve bu planda acil çıkış kapıları, yollarının, yangın söndürme hortumları, yangın söndürücülerin, motopmların ve acil bir durumda bina dışında sakin bir alanda toplanmak için yerlerin belirlenmiş olması gereklidir.
Zarar potansiyeli yüksek olan bu tehlikeleri ve hasarları önleyecek veya hafifletecek veya büyük bir felaket halinde işletmenin makul bir sürede yeniden eski haline dönme oluşumunu sağlayacak yönetim ve uygulamaları içermelidir.
Herhangi bir acil durum veya kriz durumu karşısında bu durumu karşılama ve yönetmeye hazır olunmasını sağlamak için organizasyon ve düzenlemelerin yapılması gereklidir.
Acil eylem gerektiren haller;

a) Yangın ​

b) Patlama ​

c) Deprem ​

d) Sel ​

e) İnsan sağlığını tehdit edici bir olay ​

f) Çevre sağlığına etki edici bir olay ​

g) Büyük hasar, zarar ve ziyan yaratacak durumlar ​

h) Domino etkisi ​

i) İnsan sağlığının hemen yada uzun vadede etkilenmesine neden olabilecek kimyasal madde/gaz ve zehirli maddelerin dökülmesine veya yayılmasına neden olan olay​

Acil durumlarda görevlendirilmek üzere her bölümde “Acil Durum Ekipleri” oluşturulur. Acil Eylem Ekipleri aşağıdaki gruplardan oluşur;

• Yangın Ekibi
• İlk Yardım Ekibi
• Güvenlik Ekibi
• Bakım Ekibi
• Sızıntı Kontrol Ekibi
• Refakat Etmekle Görevli Ekip

Acil durum planı belirlenen yerlere bölüm sorumluları tarafından asılır. Olay esnasında gereken tüm işlemleri yerine getirme ve tesiste bulunan kimselerin sağlık ve güvenliğini, binanın, tesisin güvenliğini sağlamak için gereken tüm önlemleri almak Acil Eylem Ekibi’nin sorumluluğu altındadır. Acil Eylem Planı yapılırken yürüme ve koşma problemi olan fiziksel özürlüler özellikle dikkate alınmalı, alt işverenler ve ziyaretçilerde plana dahil edilmelidir.
Şekil-23'de C3/C4 fırınının akış diyagramı verilmiştir. Fırın ünitesinde bir yangın çıkması durumunda etkilenecek alanlar, acil çıkış kapıları, acil çıkış yönleri, yangın söndürücülerin yerleri, yangın hortumlarının yerleri fabrika planında Şekil-24'de verilmiştir.

Kaynak : İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ, YÖNETİM SİSTEMLERİ VE RİSK DEĞERLENDİRME METODOLOJİLERİ - Özlem ÖZKILIÇ