Arabalı Hizar Makinesi

[Nurseza Doğan]

Arabalı hizar makinesi için finney kinney risk analiz metodu üstüne ne yazabilirim? Ne gibi risk var ne gibi önlem alınır?

 

[Kaan SAKA]

Örnek olarak doldurulmuş Hizar Makinesi – Olası Tehlikeler ve Riskler formu aşağıdaki gibidir.
Siz bunu kendi değerlendirmenizle puanlamalısınız.

Tehlike / Risk	Olasılık (1-5)	Şiddet (1-5)	Tespit (1-5)	R = P×S×D	Önlemler
Bıçak teması / kesilme	3	5	2	30	- Sabit bıçak koruyucuları- KKD: eldiven, önlük, gözlük- Acil durdurma butonu
Atılan talaş / toz	3	3	3	27	- Toz emme ve filtre sistemi- Maske kullanımı
İş parçasının fırlaması	2	5	2	20	- İş parçasını sıkıca sabitleme- Koruyucu kafes veya kalkan
Gürültü	4	2	4	32	- Kulak koruyucu- Periyodik bakım ile titreşim azaltma
Elektrik çarpması	1	5	3	15	- Topraklama, kaçak akım rölesi- Periyodik elektrik kontrolleri
Makine arızası / fren hatası	2	4	3	24	- Düzenli bakım ve yağlama- Operatör eğitimi
Yanlış kullanım / eğitimsiz operatör	3	4	2	24	- Makine kullanım eğitimi- İşaret ve uyarı levhaları

 

[Kaan SAKA]

Ek Olarak Önlem Önerileri​

1. KKD Kullanımı: Kesici eldiven, gözlük, iş ayakkabısı, kulak koruyucu.
2. Makine Koruma: Sabit koruyucular, şeffaf paneller, acil durdurma butonları.
3. Havalandırma / Toz Kontrolü: Toz emme sistemi ve maske kullanımı.
4. Eğitim ve İşaretlemeler: Operatör eğitimi, uyarı levhaları, iş akış talimatları.
5. Bakım ve Kontrol: Periyodik mekanik ve elektriksel kontroller, talaş temizliği.

 

[chatgpt]

Arabalı hizar (tomruk arabası + düşey şerit testere) için Fine–Kinney yöntemiyle kısa, işe yarar bir risk analizi iskeleti ve örnek riskler/önlemler aşağıda. Metni doğrudan raporunuza uyarlayabilirsiniz.

1) Yöntem özeti (Fine–Kinney)​

• Olasılık (P): 0,2–10
• Maruziyet (F): 0,5–10
• Şiddet (S): 1–100
• Risk puanı R = P×F×S
• Risk seviyeleri (tipik):
  • R < 20: Çok düşük (kabul edilebilir)
  • 20–70: Düşük (iyileştirme fırsatı)
  • 70–200: Orta/Önemli (planlı düzeltim)
  • 200–400: Yüksek (acil kontrol)

  • 400: Çok yüksek (işi durdur, kontrol sonrası çalıştır)

2) Proses ve kapsam​

• Tomruğun konveyörle/çatalla alınması → arabaya bağlanması/klemp ile sıkılması → şerit testereye ilerleme → kesim → artığın tahliyesi → bıçak değişimi/temizleme/bakım.

3) Tipik tehlikeler, önlemler ve örnek puanlar​

(Aşağıdaki P–F–S değerleri örnektir; kendi işletmenizde gözleme dayalı revize edin.)

No	Tehlike (Hızlı tanım)	Mevcut durum/olasılık	Önerilen önlem(ler)	P	F	S	R
1	Bıçağa temas / yakalanma (açık bölge, operatör yakınında)	Kısmi muhafaza var	Tam kapalı sabit muhafaza, bakım kapaklarına emniyet switch’li kilitleme, ayarlama için iki el kumanda veya ışık perdesi, E-stop her iki uçta	3	6	100	1800
2	Tomruğun arabadan düşmesi/yuvarlanması	Bağlama kıskaçları aşınmış	Kıskaçların periyodik test ve sertifikası, anti-rollback pabuç, yük altında hız sınırı, alan çevresine fiziksel bariyer	2	4	100	800
3	Sıkışma–ezilme (tomruk ile dayama/kılavuz arası)	Operatör yakın geçiyor	Tehlikeli bölgeye erişim engeli, işaretleme ve yürüyüş yolu, uzaktan kumanda	2	6	40	480
4	Bıçak kopması/dağılması	Yorgun bıçaklar	Hız/tansiyon limitine uyum, NDT/çatlak kontrol, koruyucu muhafaza iç yüzeyi	1	3	100	300
5	Gürültü >85 dB(A)	Sürekli kesim	Kulaklık/tıkaç (SNR uygun), kabinleme, bakım ile titreşim/gürültü azaltma, gürültü ölçümü	6	8	5	240
6	Ağaç tozu (kanserojen sınıf) ve kıvılcımla yangın/Toz patlaması	Zayıf emiş	Yeterli debide toz emiş, boru kaçaklarının kapatılması, ATEX uygun kıvılcım önleme, kıvılcım algılayıcı/söndürme, temizlik planı, toz sızdırmaz saklama	3	8	10	240
7	Konveyör/aktarma zincirlerine kapılma	Açık noktalar var	Parmak koruyucu muhafaza, acil halatlı stop, bakımda LOTO	3	5	20	300
8	Bıçak değişimi sırasında kesilme/enerjiye maruz kalma	LOTO yok	Kilitle–etiketle (LOTO) prosedürü, bıçak kılıfı, kesilmeye dayanıklı eldiven (sadece enerji kesikken), manyetik kaldırma aparatı	2	2	40	160
9	Hidrolik hortum patlağı / düşen yük	Yaşlı hortum	Basınç sınıfı uygun hortum, koruyucu spiral, önleyici bakım, yük altında altına girme yasağı, basınç düşürme valfi	2	3	40	240
10	Kayma–düşme (yağ, talaş, basamak)	Zemin kirli	Kaymaz ızgara/kafes, günlük 5S temizlik, korkuluklu platform, aydınlatma	6	6	5	180
11	Elektrik çarpması	Panoda eski koruma	Kaçak akım cihazı, IP korumalı pano, yetkisiz erişime kilit, topraklama/periodik ölçüm	1	2	100	200
12	Forklift/loader ile çarpma	Ortak alan	Yaya-araç ayrımı, hız sınırı, reflektif uyarı, operatör eğitimi	3	6	20	360

Not: Kontroller uygulandıktan sonra P ve/veya F değerlerini yeniden düşürerek artık (residual) riski hesaplayın. Örn. No:1’de muhafaza + interlock sonrası P=0,5 F=2 S=100 ⇒ R=100 (orta-düşük).

4) Operasyonel kontrol listesi (rapora ekleyebileceğiniz kısa maddeler)​

• LOTO prosedürü: Bakım/ayar/temizlikte enerji izolasyonu ve anahtar teslimi.
• Günlük kontrol formu: Bıçak kondisyonu, kıskaçların çalışması, E-stop testleri, koruyucular yerinde mi, emiş sistemi debisi, yağ/kaçak var mı.
• Alan yönetimi: Tehlikeli bölgeye yalnız yetkili giriş, işaretleme ve bariyer.
• Eğitim: Makine özel eğitim, güvenli bağlama-sökme, yük güvenliği, yangın/ilk yardım, tozun sağlık etkileri.
• PPE: Göz siperliği, iş ayakkabısı, işitme koruyucusu; döner ekipman yanında gevşek elbise/elbise kolu/elle tutulan eldiven YASAK.
• Acil durum: Yangın söndürme (toz ve su sisi), talaş-toz birikimine karşı sıcak iş izni kuralı, kaçış yolları açık.
• Periyodik muayeneler: Elektrik, toz emiş, kaldırma ekipmanı, basınçlı hatlar, ışık perdesi/interlock fonksiyon testleri.
• Ergonomi: Kaldırma yardımcıları, itme-çekme için uygun yükseklik, uzun süre ayakta durmaya karşı dinlenme düzeni.

5) Raporunuza koyabileceğiniz hazır metin (örnek)​

“Arabalı hizar kesim hattında Fine–Kinney metoduyla yapılan değerlendirmede en yüksek riskler bıçakla temas (R=1800), tomruğun düşmesi (R=800) ve araç-yaya etkileşimi (R=360) olarak belirlenmiştir. Koruyucu muhafazaların tam kapalı hale getirilmesi ve emniyet switch’leriyle kilitlenmesi, tomruk bağlama sisteminin sertifikalı kıskaçlar ve anti-rollback tertibatıyla güçlendirilmesi, hat boyunca acil durdurma ve ışık perdesi uygulanması sonrası artık risklerin 70–200 bandına indirilmesi hedeflenmiştir. LOTO prosedürü, günlük kontrol formları ve gürültü/toz maruziyetine yönelik ölçüm-İKÖP programı devreye alınacaktır.”