İzolasyon Direnci Ölçümü Yalıtım Testi
İzolasyon direnci ölçümü bir diğer adıyla yalıtım testi tesisatlarımız için bir güvenlik doğrulamasıdır. Elektrik akımının bulunduğu her ekipman için yalıtım testi uygulanabilir. Elektrik akımını gövde ile ayırmak/yalıtmak izolasyon sağlamak demektir. Burada bahsedilen direnç yalıtılan iki malzeme arasında ki zorlanmaya dayanmadır. Bu direnç ne kadar yüksekse izolasyon o kadar iyidir demektir.
İyi Bir Yalıtım Nasıl Olmalıdır
Bunu anlamak ve değerlendirmek için karmaşık matematik formüllerine ihtiyacımız yoktur. Basit bir OHM kanunu V=I*R bu işi çözmektedir. Su borularını örnek vermek gerekirse bir motorun pompaladığı su, boru içerisinde basınçla ilerler. Eğer boruda çatlaklar, sızıntılar olsaydı basınç düşerdi ve istenmeyen bir durum oluşurdu. Elektrikte de aynısını bekleriz. İletkenler boyunca ilerleyen akım yalıtkan malzemeden asla dışarı çıkmamalıdır.
Bu arada hiçbir yalıtım mükemmel değildir. Yani sonsuz dirence sahip değildir. Esasen iyi bir yalıtım aslında yüksek bir direnç anlamına gelir.
İzolasyonu Kötü Yapan Nedir
Tesisinizin elektrik altyapısı ve ekipmanlarınız yeniyken yalıtım direnciniz en üst noktada olmalıdır.
İzolasyonu etkileyen faktörler;
- Mekanik hasar
- Titreşim
- Aşırı sıcak veya soğuk
- Kir
- Yağ
- Aşındırıcı buhar
Bu yalıtım düşmanları zaman içerisinde sürekli iş başındadırlar. İzolasyon sağlanması gereken ekipmana zamanla içlerinden biri bir gedik açar ve izolasyona zarar verir. Zamanla da diğer etmenler de birbirlerine yardım eder ve sonuç olarak büyük problemler oluşur.
Tesisat periyodik olarak kontrol edilse, ekipmana zarar gelmeden planlı bir bakım/onarım faliyeti ile sorun çözülebilirdi.
İzolasyon Direnci Nasıl Ölçülür
İyi bir yalıtımın yüksek dirence sahip olduğunu anladınız. Kötü yalıtım ise iyiye nispetle daha düşük dirence sahiptir. İzolasyon direnci ölçümleri ohm.metre ler ile yapılır. Bu
İzolasyon Direncinin hesap yöntemini açıklayalım. İlk olarak ölçülecek sisteme sabit bir gerilim uygulanır ve akım ölçülür. Test sonucunda çıkan gerilim ve akım oranı bize İzolasyon Direncini verir.
İzolasyon Direnci Ölçüm Periyotları
Aylık mı yılda bir veya iki kez mi izolasyon direnci testi yapmanız şu koşullara bağlıdır.
- Ekipmanın türü
- Konumu
- Önemi
Örneğin küçük bir pompa motoru veya kısa bir kontrol kablosu sizin için hayati bir öneme sahip olabilir. Deneyim sizin için planlanan dönemleri belirleme de en iyi öğretmendir.
İzolasyon Direnci Ölçümünde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bu periyodik testi her seferinde aynı şekilde yapmalısınız. Yani;
- Aynı test bağlantılarıyla
- Aynı test voltajıyla
- Aynı sıcaklıkta
- Aynı uzunlukta test kablosu ile
İzolasyon Direnci Ölçümü , Yalıtım Testi Uygulanan Ekipmanlar
Elektrik akımı taşıyan her ekipman için izolasyon direnci ölçümü yapılmaktadır. Özetle önemli noktaları belirtmek gerekirse bunlar aşağıda ki gibidir;
Kablolarda izolasyon direnci ölçümü
Akım taşıyan iletken ile kablo kılıfının arasında ki ölçümdür. Aynı şekilde çok damarlı bir kablo ise fazlar arası – faz nötr arası, faz toprak arası, gibi ölçümlerde ek olarak yapılmaktadır.
Elektrik motorlarında izolasyon direnci ölçümü
Motor sargıları arasında ve sargılarla gövde arasında yapılmaktadır.
Trafolarda izolasyon direnci ölçümü
YG ve AG de buşingler arası ve Tank (Trafo Gövdesi) arasında yapılmaktadır.
İzolasyon Direnci Ne Olmalıdır
İzolasyon direnci ne olmalıdır sorusunun tek bir cevabı yoktur uygulanan gerilim önemlidir. Yinede uygulama da
(kV + 1) Megaohm kuralını kullananlarda vardır. Bu ne demektir. Bir örnek;
Örnek 1 : 440V motor için faz ile toprak arası minimum izolasyon direnci değeri => 440/1000 = 0,44kV
(kV + 1) = (0,44 + 1) = 1,44 Megaohm (minimum bu değerde olmalıdır)
Örnek 2 : 34,5 kV gerilim seviyesinde bir trafo YG buşing ve tank arası izolasyon (kV + 1) ;
(34,5 + 1) = 35,5 Megaohm olmalıdır.
Bu hesaplar minimum değerlerdir. Muhtemelen siz ölçümlerinizde daha yüksek değerler bulacaksınız.
Bu hesaplar pratikte kullanılan hesaplardır. Daha doğru sonuçlar için kablo, trafo gibi hangi elemanın ölçümü yapılacaksa kataloglarının incelenmesi gerekir. Yok ise üreticisinden izolasyon test raporları istenmelidir.
AG Kablolarda İzolasyon Direnci
BS 7671 Tablo 61‘ e göre;
DEVRE NOMİNAL VOLTAJI | DC TEST VOLTAJI
( V ) | MİNİMUM İZOLASYON DİRENCİ
(M Ω) |
SELV ve PELV | 250 | ≥0.5 |
Zayıf akım hariç 500V’a kadar | 500 | ≥1.0 |
500V üzerinde | 1000 | ≥1.0 |
Gerçek dünya da bu testlerden çok daha fazla büyüklükte sonuçlar alacaksınız. Nasıl mı? Bir kablo üreticisinin kataloğunu inceleyin. ZA, AG, YG kablolara ait fabrika test verilerini kontrol edin.
İzolasyon Direnci Testi Neden DC ile Yapılır
Şimdiye kadar DC test ile alakalı konuştuk. Peki AC ekipmanlara neden DC test?
İzolasyon direncinin ölçümü empedansın değil sadece direncin ölçümüdür. Eğer ölçüm için AC bir kaynak kullansaydık toplam yalıtım direnci direnç, reaktans ve kapasitansın vektörel toplamı olacaktı. Bize yalnızca direnç gerekli olduğu için izolasyon testi DC gerilim de yapılır.
kaynak :
https://aksutep.com/izolasyon-direnci-olcumu-yalitim-testi/