Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi veya Benz.. Tüzük - 29.09.1987

[Kaan SAKA]

Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi veya Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi, Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzük

29 Mayıs 2004

CUMARTESİ

Sayı : 25476

Tüzük

Karar Sayısı: 2004/7336

Ekli “Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzükte Değişiklik Yapılmasına Dair Tüzük”ün yürürlüğe konulması; İçişleri Bakanlığı’nın 30/4/2004 tarihli ve 1011 sayılı yazısı üzerine, 9/5/1955 tarihli ve 6551 sayılı Kanunun 2 nci maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 24/5/2004 tarihinde kararlaştırılmıştır.

Ahmet Necdet SEZER

CUMHURBAŞKANI

Recep Tayyip ERDOĞAN

Başbakan

A. GÜL

A. ŞENER

M. A. ŞAHİN

B. ATALAY

Dışişleri Bak. ve Başb. Yrd.

Devlet Bak. ve Başb. Yrd.

Devlet Bak. ve Başb. Yrd.

Devlet Bakanı

B. ATALAY

M. AYDIN

G. AKŞİT

K. TÜZMEN

Devlet Bakanı V.

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

C. ÇİÇEK

M. V. GÖNÜL

A.AKSU

K.UNAKITAN

Adalet Bakanı

Milli Savunma Bakanı

İçişleri Bakanı

Maliye Bakanı

H.ÇELİK

Z. ERGEZEN

R.AKDAĞ

B. YILDIRIM

Milli Eğitim Bakanı

Bayındırlık ve İskan Bakanı

Sağlık Bakanı

Ulaştırma Bakanı

S.GÜÇLÜ

M. BAŞESGİOĞLU

A. COŞKUN

　

Tarım ve Köyişleri Bakanı

Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı

Sanayi ve Ticaret Bakanı

　

M.H.GÜLER

E. MUMCU

O. PEPE

　

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı

Kültür ve Turizm Bakanı

Çevre ve Orman Bakanı

　

Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzükte Değişiklik Yapılmasına Dair Tüzük

Madde 1 — 14/8/1987 tarihli ve 87/12028 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzüğün geçici 1 inci maddesinde yer alan “üç yıl” ibaresi “dört yıl” olarak değiştirilmiştir.

Madde 2 — Danıştayca incelenen bu Tüzük yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Madde 3 — Bu Tüzük hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

TEKEL DIŞI BIRAKILAN PATLAYICI MADDELERLE AV MALZEMESİ VE BENZERLERİNİN ÜRETİMİ, İTHALİ, TAŞINMASI, SAKLANMASI, DEPOLANMASI, SATIŞI, KULLANILMASI, YOK EDİLMESİ, DENETLENMESİ USUL VE ESASLARINA İLİŞKİN TÜZÜK

Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : 14.8.1987, No: 87/12028

Dayandığı Kanunun Tarihi : 9.5.1955, No: 6551

Yayımlandığı R.Gazetenin Tarihi : 29.9.1987, No: 19589

BİRiNCİ KISIM

Genel Esaslar

Kapsam

Madde 1 - Av ve taş barutlarının,lağım patlatmakta kullanılan patlayıcı mad-

delerin ve bunların fitil,kapsül,ateşleme aletleriyle malzemelerinin,nişan,tüfek

ve tabanca fişeklerinin,şenlik fişeklerinin,havai fişeklerin,maytapların ve ben-

zerlerinin,dolu veya boş av fişekleriyle bunların hazırlanmasında kullanılan,ta-

pa,kapsül gibi av malzemesinin,av saçmasının ve av kurşunlarının,potas güherçi-

lesinin,üretilmesi için işyeri kurulması ve işletilmesi,üretilen maddelerin am-

balajlanması,taşınması,saklanması,depolanması,ithali,satışı,kullanılması, yok

edilmesi,denetimi,yivsiz av tüfeklerinin,hava ve gaz basıncı ile çalışan ateşsiz

nişan tüfek ve tabancalarının ve bunların parçalarının ithali ve alınacak güven-

lik önlemlerine ilişkin usul ve esaslar bu Tüzükte gösterilmiştir.

Deyimler

Madde 2 - Bu Tüzükte;

A - Patlayıcı maddeler,şiddetli bir kimyasal reaksiyonla parçalanarak,ani

yüksek sıcaklıkla birlikte büyük hacimlerde gaz haline dönüşebilen maddelerden

olan;

1 - Dumansız av barutu, kara av barutu, taş barutu,

2 - Dinamitler,

3 - Patlayıcı madde olarak kullanılan saf ve teknik amonyum nitrat ile potas

güherçilesi,

4 - Ateşleme fitilleri,

5 - Dinamit kapsülleri,

6 - Her türlü av kapsülleri,

7 - Sağırlaştırılmış (plastifiye edilmiş) olanlar dışında her türlü nitrose-

lülozlar,

8 - Nitrogliserin,

9 - Her türlü piroteknik mamüller,

10 - 3763 sayılı Türkiye'de Harp Silah ve Mühimmatı Yapan Hususi Sanayi Mües-

seselerinin Kontrolü Hakkında Kanun kapsamında bulunan ve harp silah ve mühimma-

tı olarak kullanılabilecek olanlar dışında kalan bütün patlayıcı maddeler,

B - Piroteknik mamüller,

1 - El maytabı ve çanak maytabı gibi her türlü maytaplar,

2 - Şenlik,işaret,aydınlatma fişekleriyle veri işaret fişekleri,havai fişek-

ler,patlaklı ve yıldızlı roketler ve demiryollarında uyarı amacıyla kullanılan

kestane fişekleri gibi her türlü fişekler ve roketler,

3 - Sinyal,gök yıldızlı ve kestaneli bombalar,renkli ve renksiz duman ve sis

bombaları ile hakem bombası ve yer topları gibi her türlu piroteknik bombalar,

4 - Ateş çemberi,rozet güneşi,kayaş güneşi gibi her türlü döner mamüller,

5 - Altın veya gümüş yağmuru, romen kandili,serpantin,mızrak,çin ateşi gibi

diğer şenlik malzemeleri,

6 - Oyun ve eğlence aracı olan;

a - İçinde taneli karabarut bulunan kurbağa ve böcek şeklindeki eğlence mal-

zemesi,

b - Adi fırfır maytapları,çiçek yağmuru saçan maytaplar,ispanyol maytapları,

şenlik mumları gibi klorat ve fosfor karışımıyla üretilen patlayıcı oyuncak mal-

zemeleri,

c - Şerit halindeki kağıt kapsüller, oyuncak tabanca mantarları,mukavva kap-

sülleri,

C - Av malzemesi,her türlü dolu ve boş av fişekleri,saçma ve kurşunlar,bun-

ların hazırlanmasında kullanılan her türlü av kapsülleri ve parçaları,

D - Nişan tüfek ve tabanca mermileri,hava ve gaz basıncıyla çalışan ateşsiz,

namluları yivli veya yivsiz olan Türk standartlarına ya da uluslararası stan-

dartlara uygun nişan tüfek ve tabancalarına ait mermiler,

E - İşyerleri,bu Tüzük kapsamına giren maddelerin üretildiği ve işlendiği

yerler,

anlamında kullanılmıştır.

Patlayıcı maddelerin sınıflandırılması

Madde 3 - Bu Tüzük kapsamına giren patlayıcı maddeler aşağıdaki biçimde sı-

nıflandırılır.

A - Duyarlılıkları bakımından:

1 - Güvenlikli patlayıcı maddeler; ısıya,sürtünmeye ve darbeye karşı çok du-

yarlı olmayan av kapsülleri,saniyeli fitiller gibi maddeler,

2 - Güvenliksiz patlayıcı maddeler;ısıya,sürtünmeye ve darbeye karşı çok du-

yarlı olan nitrogliserin,sağırlaştırılmış (plastifiye edilmiş) olanlar dışında

kalan nitroselüloz,trinitrotoluen ve dinamit gibi maddeler.

B - Uygulama alanları bakımından:

1 - İtici ve balistik etkisi olan patlayıcı maddeler; kara av barutu, duman-

sız av barutu gibi maddeler,

2 - Tahrip gücü olan patlayıcı maddeler;

a - Ön patlayıcılar (inisiyal patlayıcılar), asıl patlayıcıları patlatmada

kullanılan kurşun azotür kurşun trizinat,kurşun pikrat,tetrasen ve civa fülminat

gibi maddeler,

b - Asıl patlayıcılar; trinitrotoluen,tetril,dinamit,nitrogliserin,sağırlaş-

tırılmış (plastifiye edilmiş) olanlar dışında kalan nitroselüloz gibi maddeler,

3 - Piroteknik mamüller; maytaplar,roketler,şenlik,işaret ve aydınlatma fi-

şekleri,şenlik bombaları,döner mamüller gibi maddeler.

İKİNCİ KISIM

İşyerlerinin Kuruluş ve İşletilmeleri

BİRİNCİ BÖLÜM

İşyerlerinin Kuruluşu

İşyeri kurmada ön izin

Madde 4 - Bu Tüzük kapsamına giren patlayıcı maddelerin üretimi ve işlenmesi

için işyeri kurmak isteyenler,üretecekleri patlayıcı maddelerin cins ve özellik-

leriyle işletmenin kapasitesi ve nerede kurulacağına ilişkin bilgileri içeren

bir dilekçeyle İçişleri Bakanlığına başvu-

rarak ön izin belgesi almak zorundadırlar.Girişimci gerçek kişi ise,nüfus cüzda-

nının onaylı örneğinin,tüzel kişi ise yöneticilerinin nüfus cüzdanlarının onaylı

örneğinin,başvuru dilekçesine eklenmesi gerekir.

İçişleri Bakanlığınca,ön izin belgesi isteyenin genel güvenlik bakımından

durumunun uygun olduğunun belirlenmesinden ve kuruluş yeri bakımından Genelkur-

may Başkanlığının görüşünün alınmasından sonra,ilgiliye ön izin belgesi verilir.

Kuruluş izni için gerekli belgeler

Madde 5 - Patlayıcı madde üretmek ve işlemek üzere işyeri kurmak isteyenler

aşağıda yazılı belgeleri sağlamak zorundadırlar:

A - İşyerinin kurulacağı yerin 1/1000 veya 1/2000 ölçekli halihazır haritası

üzerine çizilmiş ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onanmış dört nüsha mevzi

imar planı,

B - İşyerinin kurulacağı yerin yüzölçümü ve sınırlarını gösteren,il bayın-

dırlık ve iskan müdürlüğünce onanmış 1/500 ölçekli dört nüsha vaziyet planı,

C - 1/50 Ölçekli ve il bayındırlık ve iskan müdürlüğünce onanmış inşaat pro-

jesi,

D - İşyeri alanını sınırlayan,çevre duvarı veya en az iki metre yüksekliğin-

deki sağlam direklere bağlı sık tel örgüyü,sütre ve taş duvarları,denetime tabi

ana giriş kapısı ile gerekli diğer kapıları gösterir vaziyet planı ve detay re-

simleri,

E - 3194 sayılı İmar Kanununun 26 ncı maddesinin son fıkrasına göre alınmış

yapı ruhsatı,

F - İşyerinin Ek: 1 sayılı çizelgede belirlenen güvenlik uzaklıklarını gös-

teren krokisi,

G - Güvenlik uzaklıkları içinde kalan alanı da kapsayan işyeri alanının gi-

rişimcinin mülkiyetinde olduğunu veya kiralandığını gösteren belge,

H - Üretilecek patlayıcı maddelerin cins ve özelliklerini açıklayan belge,

İ - İşyerinde üretilecek her madde için ayrı ayrı yıllık üretim kapasitesini

belirten belge,

K - İşyerindeki deneme ve yok etme yerlerini gösteren kroki,

L - Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığından 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Ka-

nununa göre alınacak gayri sıhhi müessese belgesi,

M - Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bölge çalışma müdürlüğünden 1475

sayılı İş Kanununa ve İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğüne göre alınacak kurma

izni,

N - Sanayi ve Ticaret Bakanlığından alınacak imalat belgesi,

O - İşyerinin çevreye olumsuz etkisi olmadığını belirten,Çevre Genel Müdür-

lüğünden alınacak belge.

Kuruluş izin belgesinin verilmesi

Madde 6 - Patlayıcı madde üretmek ve işlemek üzere işyeri kurmak isteyenler,

kuruluş izin belgesi almak için,bir dilekçeyle İçişleri Bakanlığına başvurmak

zorundadırlar. Başvuru dilekçesine,ön izin belgesiyle 5 inci maddede yazılı bel-

gelerin eklenmesi gerekir.

Yapılan inceleme sonunda,işyerinin kurulması uygun görülürse,başvuru tari-

hinden başlayarak bir ay içinde kuruluş izin belgesi verilir.

Kuruluş izin belgesi,iki yıl için geçerlidir. Kuruluş,zorlayıcı ya da kabul

edilebilir nedenlerle gerçekleştirilmezse, bu süre İçişleri Bakanlığınca uzatı-

lır.

İşyerinin genişletilmesi,yeni tesisler eklenmesi,kapasite artırılması için

de yukarıda öngörülen usul ve esaslara göre yeniden izin belgesi alınması zorun-

ludur.

İKİNCİ BÖLÜM

İşyerlerinin İşletilmesi

İşletme izni için gerekli belgeler

Madde 7 - Kuruluş izin belgesi alınan işyerlerine işletme izni verilebilmesi

için aşağıda yazılı belgelerle valiliğe başvurulur:

A - İşyerinin,bu Tüzük hükümlerine uygun olarak yapıldığına ilişkin il ba-

yındırlık ve iskan müdürlüğü raporu,

B - Belediye veya valilikçe verilen yapı kullanma izni,

C - Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bölge müdürlüğünce verilmiş işletme

belgesi,

D - İşyerinde arıtma tesis veya sistemleri kurulduğuna ve işletmeye elveriş-

li olduğuna ilişkin Çevre Genel Müdürlüğünden alınacak belge,

E - Yangın yönünden gerekli önlemlerin alındığına ilişkin itfaiye kuruluşu

raporu,

F - İşyerinin teknik sorumluluğunu yüklenecek kimya yüksek mühendisi,kimya

mühendisi veya kimyagerin bu konuda vereceği noterlikçe onaylı kabul belgesi,

G - İşyeri sahibince hazırlanan ve il sanayi ve ticaret müdürlüğünce onay-

lanmış işletme ve çalışma yönergesiyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı böl-

ge müdürlüğünce onaylanmış teknik güvenlik yönergesi.

Dilekçe ve ekleri valilikçe,İçişleri Bakanlığına gönderilir. İşyerinin,plan

ve projelerine ve bu Tüzük hükümlerine uygunluğu saptandığında İçişleri Bakanlı-

ğınca,işletme izin belgesi verilir.

İşletme izin belgesi almak için başvuranın kuruluş izin belgesi sahibinden

başka bir kişi olması halinde, ayrıca, durumunun genel güvenlik yönünden uygun

görülmesi gerekir.

İşletme izin belgesinin yenilenmesi

Madde 8 - Oyun ve eğlence aracı olan patlayıcı maddelerin üretimi için veri-

len işletme izin belgeleri bir yıl sürelidir. Sürenin bitiminde yeniden uzatıla-

bilir. Uzatma için 7 nci maddede yazılı belgeler aranmaz.

ÜÇÜNCÜ KISIM

İşyerlerinin Kuruluş ve İşletilmelerine İlişkin Güvenlik Önlemleri

BİRİNCİ BÖLÜM

Binalar ve Tesisatta Alınacak Güvenlik Önlemleri

Güvenlik uzaklıkları

Madde 9 - Patlayıcı maddelerin üretildiği veya işlendiği her işyerinin ku-

rulmasında Ek: 1 sayılı çizelgede gösterilen en az güvenlik uzaklıklarına uyul-

ması zorunludur.

Bu işyerlerinin çevresine,güvenlik uzaklıklarından geçen tel örgü veya taş

duvar çekilir.

Binalar ve tesisat

Madde 10 - işyeri binaları tek katlı yapılır.Ancak teknolojinin gerektirdiği

hallerde çok katlı da olabilir.Duvarlar yanmaz,tavanlar hafif ve yanmaz,tabanlar

düz,yanmaz,sızdırmaz,çarpmayla kıvılcım çıkarmaz,yumuşak malzemeden,kolay temiz-

lenir ve hafif eğimli,pencereler büyük parçalar halinde etrafa dağılmayacak ve

zarar vermeyecek mika,telli cam gibi maddelerden yapılır.

Üretimin özelliğine göre binaların tabanları,statik elektriği iletici özel

asfalt veya içerisine demir oksit karıştırılmış betonla yapılır. Ayrıca,kapılara

statik elektriğe karşı topraklanmış pirinç,bakır veya alüminyum levhalar konur.

Binalardaki giriş ve çıkış kapıları,pencereler,pancurlar ve havalandırma

menfezlerinin kapakları basınç karşısında dışarıya doğru açılacak,tehlike anında

bina içinde bulunanların kolayca kaçabilmelerini sağlayacak biçimde yapılır. Bi-

nanın pencerelerinde parmaklık veya kafes bulunmaz. Birden çok bölümleri bulunan

işyeri binalarında bölümlerden herbirinin,biri doğrundan doğruya dışarıya,diğeri

ana koridora açılan en az iki kapısı bulunur.

Güvenliksiz patlayıcı maddelerin bulunduğu yerlerin çevresi,yapılan işin

özelliğine göre,tamamen veya kısmen ya da ayrı ayrı sütrelenir veya taş duvar

çekilir. Duvar veya sütrenin taban kenarları binalardan en az bir buçuk metre

uzaklıkta başlar. Toprak sütrelerin üstleri en az bir metre genişliğinde olur ve

kenarlarının eğimleri doğal eğiminden çok olamaz.

Sütreler bina çatısının en üst noktasından en az bir metre daha yüksek olur. Du-

varların çimento harçlı olarak taştan yapılması halinde üst genişlik en az elli

santimetre,betonarme olması halinde,en az on santimetre olur.Sütre giriş kapıla-

rı ve geçitler,çalışanları patlama basıncı ve alevden koruyacak biçimde yapılır.

Makine ve tezgahlar

Madde 11 - Üretimde kullanılan makine, tezgah, teçhizat ve bunlarla ilgili

malzeme özenle seçilir.

Makine ve tezgahların hareketli ve demir ve çelik malzemeden yapılmış bölüm-

lerinin patlayıcı madde ve artıkları ile temasını önlemek için gerekli önlemler

alınır.

Bütün takım,cihaz,mastar ve kalıpların yapımında ve makine ve tezgahlara

bağlanmasında gereken özen gösterilir. Kullanım ve bakımlarında sürtme,şok,darbe

etkisiyle alev alma veya patlamalara karşı önlemler alınır.

Kayış,kasnak,dişli gibi hareketli bölümlerin çalışanlara zarar vermemesi

için bunlara koruyucu siperler yaptırılması zorunludur.

Makine ve tezgahlar topraklanır,alet ve edavatta kıvılcım oluşmaması için

önlemler alınır.

Elektrik tesisatı

Madde 12 - Motorlar,armatürler ve bütün elektrik tesisatı,kıvılcım,alev ve

toz geçirmez,patlamaya dirençli,kapalı tipte olacaktır. Cihaz ve malzemelerin

kullanılmasından önce,üretici ve satıcı kuruluşlardan bu cihaz ve malzemelerin

gereken özelliklere sahip olduklarına ilişkin belgeler alınır,dosyalarında sak-

lanır. Kapalı tipte olmayan motor ve şalterler binaların dışına konur.

Mekanik bir etkinin bulunabileceği yerlerde zırhlı kablolar kullanılır veya

kabloyu mekanik etkilere karşı korumak için gerekli önlemler alınır. Telekomüni-

kasyon kabloları dahil,bütün yeraltı kabloları en az elli santimetre derinliğe

yerleştirilir.

Sigortalar daima tehlike bölgesi dışına konur,bu sağlanamazsa,kapalı tip ku-

tular içerisine yerleştirilir.

Bütün elektrik tesisatı, konuya ilişkin mevzuata uygun olarak yapılır.

Isıtma tesisatı

Madde 13 - Patlayıcı madde bulundurulan,üretilen veya işlenen yerlerde, bu

maddeleri veya bunların buhar ve gazlarını tutuşturabilecek,kıvılcım veya alev

çıkaran ısıtma sistemi kullanılmaz. Isıtma,sıcak su,ısıtılmış hava ya da alçak

basınçlı buhar devreleriyle sağlanır. Isıtma merkezlerinin patlayıcı madde bu-

lundurulan,üretilen ve işlenen yerlerden güvenlik uzaklıkları Ek: 1 sayılı çi-

zelgede gösterilmiştir.

Isıtma araçları işyerini çeşitli bölümlerinde yürütülen işin özelliğine ve

bilimsel esaslara göre belirlenen sıcaklığı geçmeyecek biçimde otomatik termos-

tatlarla donatılır.

Isıtmada kullanılan radyoyatörlerin,sağlam,sızdırmaz,pürüzsüz ve düzgün ol-

ması gerekir.

Havalandırma

Madde 14 - Üretimde ortaya çıkan çeşitli patlayıcı,parlayıcı,tehlikeli ve

zararlı maddelerin işyeri havasında,Bakanlar Kurulunun 27/11/1973 günlü ve

7/7551 sayılı kararıyla yürürlüğe konulan parlayıcı,patlayıcı,Tehlikeli ve Za-

rarlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında

Tüzükle izin verilen en çok miktarları aşmasını önleyecek havalandırma tesisatı

kurulması zorunludur.

Bu amaçla kullanılacak aspiratörlerin motorları,kapalı tipte olacak veya mo-

tor ve diğer bölümleri işyeri binasının dışında bulundurulacaktır.Aspiratörlerin

emme

3020

boruları yanmaz malzemeden,yeterli ölçüde olacaktır. Havalandırma tesisatında

patlayıcı gaz karışımı oluşturacak ölü alanlar veya akışı zorlaştıracak keskin

dönüşlü dirsekler olmayacak,tesisat kolaylıkla temizlenebilir ve onarılabilir

nitelikte yapılacaktır.

Paratoner

Madde 15 - Patlayıcı madde bulundurulan,üretilen veya işlenen binalar,mevzu-

atın öngördüğü paratoner sistemiyle donatılacaktır.

İKİNCİ BÖLÜM

Patlayıcı Madde Üretimiyle İlgili Güvenlik Önlemleri

Üretimle İlgili Güvenlik Önlemleri

Madde 16 - Patlayıcı madde üretilen veya işlenen işyerinin bölümlerinde yal-

nızca o bölümde görevli işçiler bulunabilir.

Dışardan kumandalı tezgahlarla çalışılması gereken bölümlere,tezgahların ça-

lışması sırasında bu bölümde görevli olanlar dahil,kimsenin girmesine izin ve-

rilmez.

İşçiler,görevlendirildikleri işten başka bir iş yapamazlar.Kendi bölümlerin-

den başka bir bölüme gerekmedikçe gidemezler. Görevlilerden başkasının bulunma-

ması gereken bir üretimin yapılması sırasında yabancı işçi,personel ve ziyaret-

çilerin girmeleri durumunda iş derhal durdurulur. Çalışma halindeki işyerlerinin

civarında zorunluluk olmadıkça işçilerin bulundurulması yasaktır.

İşçilerin çalışma sırasında dalgın ve sinirli bulunmalarına,yüksek sesle

tartışmalarına,şakalaşmalarına ve sert hareketler yapmalarına engel olmak için

gerekli önlemler alınır.

İşyerinde çalışan işçilerin naylon,orlon,perlon gibi statik elektrik toplan-

masına neden olacak giysilerle lastikli veya kıvılcım çıkaracak altı madeni çi-

vili ayakkabılar giymeleri yasaktır.İşçilere işin özelliğine uygun gözlük,maske,

eldiven,giysi,özel ayakkabı,çizme gibi koruyucu malzeme ve teçhizat verilir.

Yapılan işin niteliğine göre işçi ile tezgah ve makine arasına koruyucu cam,

mika,tahta,veya saç kalkan ya da perdeler yerleştirilir.

Her giriş ve çıkışta kapılardaki madeni levhalara elle dokunularak vücuttaki

statik elektriğin boşaltılması sağlanır.

İşyerlerindeki çalışma masaları,makine,tezgah,alet ve edavat toz veya diğer

yabancı maddelerden temizlenir,yerler sık sık yıkanır ve işyeri,sonraki vardiya-

ya güvenlik yönünden olumsuz etkileri giderilerek bırakılır.

Kömür,yağ,herhangi bir patlayıcı ve parlayıcı madde ile bulaşmış kırpıntı,

paçavra,üstüpü,pamuk veya kendiliğinden tutuşabilecek hiç bir madde işyeri için-

de bulunduralamaz. Bu artıklar usulüne uygun biçimde yok edilir.

Hammadde ve üretim artıkları veya üretim ve işleme sırasında dökülen,saçılan

maddeler,özelliklerine uygun bir biçimde toplanarak plastik özel kovalarda ve

gerektiğinde suyla ıslatılarak saklanır,bir uzmanın gözetim ve denetimi altında

etkisiz hale getirilir.

İşyerlerinde,işle ilgili olmayan malzeme ve yabancı eşya bulundurulamaz.

Üretime giren hammadde ve tekrar işlenecek maddelerin saflıklarına gereken

özen gösterilir.

Patlayıcı maddelerle çalışılan işyerlerinde,ortamın nem ve sıcaklığı klimay-

la ayarlanır,sıcaklığın reaksiyon için gerekli sınırları aşmasına izin verilmez.

Patlayıcı maddelerin güneş ışını almaması için gerekli önlemler alınır.

Üretimde kullanılacak çözeltilerin hazırlanmasında titizlik gösterilmesi ve

reaksiyon esnasında köpürme,sıçrama ve dökülme gibi durumlara meydan verilmeme-

si,süzme,kurutma,kırma,eleme ve presleme gibi işlemlerin bu konularda hazırlan-

mış olan çalışma ve işletme yönergesiyle teknik güvenlik yönergesi uyarınca yü-

rütülmesi sağlanır.

Nitrogliserinin Üretiminde Dikkat Edilecek Hususlar

Madde 17 - Dinamit harmanlarına girecek nitrogliserin üretiminde gliserine

enaz yüzde yirmi dietilen glikol veya bu maddenin sağladığı oranda donmayı ge-

ciktiren,teknik bakımdan elverişli diğer maddeler karıştırılarak Nitrogliserinin

donma sıcaklığı düşürülür.

Donar tip nitrogliserinli dinamit üretimi ve kullanılması için İçişleri Ba-

kanlığından ayrıca izin alınması zorunludur.

Oyun ve Eğlence Aracı Olan Patlayıcı Maddeler

Madde 18 - Oyun ve eğlence aracı olan patlayıcı maddelerin üretiminde kulla-

nılacak klorat ve fosfor karışımındaki fosfor miktarı yüzde on iki buçuk,klorat

miktarı yüzde seksen yedi buçuk oranlarını geçemez.

Tabanca mantarlarında,mantarın ortasına patlayıcı madde konmak için açılan

çukurun içine kağıt yapıştırılır,sıvı veya pasta halindeki patlayıcı madde, man-

tar çatlak ve deliklerine sızmayacak biçimde bu çukura yerleştirilir,üstü kağıt

yapıştırılarak kapatılır.Bir tabanca mantarında bulunan karışım miktarı dört ile

altı miligram arasında olur ve her bin adetteki karışım miktarı altı gramı geçe-

mez.

Elle atılarak patlatılan,atom gibi,oyun ve eğlence aracı olan patlayıcı mad-

delerin bin adedi içindeki patlayıcı madde miktarı beş yüz miligramı,yüz adet

kağıt kapsüldeki patlayıcı maddenin toplam ağırlığı yedi yüz elli miligramı ge-

çemez.

Yukarıdaki hükümlere uyulmadan üretildiği belirlenen patlayıcı maddeler, de-

netimi yapanın emriyle derhal yok edilir.

Üretim yerlerinde,bir binadaki patlayıcı madde karışımının miktarı bir ki-

logramı geçmez. Üretim sırasında,bu maddelerin nem oranı hiçbir zaman yüzde on

beşten aşağı olamaz.

Üretilen yirmi adet tabanca mantarını içine alacak kutuların her on tanesi

kurutma ve ambalaja gönderilmek üzere,derhal üretildiği yerden çıkarılır.Kutula-

rın atölyede birikmesine izin verilmez.

Kurutma odalarının rafları,yanmaz malzemeden yapılır,raflarla zemin su ge-

çirmez hale getirilerek her iş günü sonunda,madde artığı kalmamak üzere ıslak

bez veya süngerle silinerek temizlenir. Odalardaki kurutma,sıcak su veya sıcak

hava akımıyla yapılır.

Ayrıca,her iş gününün sonunda ambalajı tamamlanan yüz kutu tabanca mantarla-

rından herhangi bir kutu numune olarak alınır ve her üç günde bir,bu kutular,

sarsıntı makinasında beş saat süreyle yöntemine uygun biçimde sarsıntı denemesi-

ne tabi tutulur.Bu denemede patlayıcı maddeleri dökülen veya patlayan tabanca

mantarlarının devir ve satışı yasaktır. Üretildiği işyerinden devir veya satışı

yapılacak oyun ve eğlence aracı olan her çeşit patlayıcı maddenin,yönetmelikte

gösterilen biçimde sarsıntı denemesinden geçirilmesi zorunludur.

Bu denemelerin sonuçları, üretimin miktar ve muayene oranları, noterlikçe

onaylı bir deftere yazılarak denetime hazır bulundurulur.

Kutuların ve sandıkların üzerine büyük boyutta, "DİKKAT! İÇİNDE PATLAYICI

MADDE VARDIR. TEHLİKELİDİR." sÖzcüklerinin yazılması zorunludur.

Üretimde Taşıma

Madde 19 - İşyeri içinde patlayıcı madde taşımalarında aşağıdaki hususlara

uyulması zorunludur:

A - Taşımalar, olanaklar ölçüsünde insan gücüyle ve gereğinden çok kişi kul-

lanılmadan yapılır. Taşımanın yapılacağı zeminin kaygan olmaması,patlayıcı mad-

delerin,etrafa dökülüp saçılmaması,düşürülmemesi,taşıma sırasında sert hareket-

lerden kaçınılması için gerekli önlemler alınır. Art arda yapılan taşımalarda

belli bir güvenlik uzaklığının bulunmasına dikkat edilir.

B - Büyük miktarlardaki patlayıcı maddelerin taşınması için,eksozu kıvılcım

çıkarmayan motorlu araçlar veya kapalı tip akülü araçlar kullanılır.

C - Elle,el arabasıyla,römorkla ya da motorlu araçlarla yapılan bütün taşı-

malarda,taşıma hızı,taşınan patlayıcı madde miktarı,güvenliğin gerektirdiği sı-

nırları geçemez,statik elektriğin boşalması için gerekli önlemler alınır.

D - Taşıma sırasında patlayıcı madde ambajları, tam bir güvenlik sağlayacak

biçimde araca yerleştirilir,giriş ve çıkış yolları serbest tutulur.

E - Taşımadan önce,taşınacak maddelerin özelliğine bağlı olarak,gerekirse,

patlayıcı madde nem bakımından şartlandırılır.

F - Patlayıcı maddeler,özelliklerine göre fabrika içinde ancak kapalı veya

örtülü özel kaplar veya borularla ve gereken önlemler alınarak taşınır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Bina,Tesisat,Makine ve Tezgahların Bakım ve Onarımında

Alınacak Güvenlik Önlemleri

Bakım ve Onarımda Güvenlik Önlemleri

Madde 20 - Patlayıcı maddelerle çalışılan işyerlerinde bakım ve onarıma baş-

lamadan önce aşağıdaki güvenlik önlemleri alınır:

A - Gereğine göre iş,kısmen veya tamamen durdurulur.

B - İşyerinde bulunan bütün patlayıcı,parlayıcı,tehlikeli ve zararlı madde-

lerle bunların bileşimlerine giren diğer tehlikeli maddeler, onarım yerinden

uzaklaştırılır.

C - Onarılacak bölüm,patlayıcı,parlayıcı,tehlikeli ve zararlı madde artıkla-

rından ve bulaşıklarından,usulüne uygun olarak,temizlenir ve yerler suyla yıka-

nır.

D - Bakım ve onarım,yetkili amirin yazılı izniyle başlar,sorumlu bir teknik

elemanın sürekli gözetiminde yapılır.

E - Elektrik ve oksijen kaynağı gibi onarım cihazları,ancak,gerekli önlemler

alınmak koşuluyla kullanılabilir.

F - Onarım ve değişiklikler bina,tesisat,makine ve tezgahların ilk güvenlik

durumunu bozmayacak veya azaltmayacak biçimde yapılır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

İşletme Güvenliği ve Sorumluluğu

Sorumlu Müdür

Madde 21 - İşyerleri teknik bakımdan sorumlu bir müdür tarafından yönetilir.

Sorumlu müdürün kimya yüksek mühendisi,kimya mühendisi veya kimyager olması zo-

runludur. Müdürün herhangi bir nedenle görev başında veya vardiyalarda bulunma-

ması halinde sorumluluğu yüklenebilecek bir kimya yüksek mühendisi veya kimya

mühendisi veya kimyagerin işyerinde sürekli olarak bulundurulması sağlanır.

İşletme Güvenliği

Madde 22 - İşyerlerinde,ancak,18 yaşını tamamlayan ve bu işlerde çalışmala-

rında yerel güvenlik makamlarınca sakınca görülmeyen kişiler çalıştırılabilir.

İşçilere,özellikle,karşılaşabilecekleri tehlikeler,yangın halinde alınması

gereken önlemler,artıkların etkisiz hale getirilmesi,yükleme,boşaltma,taşıma ve

işyerinin temizlenmesi gibi işler hakkında uygulamalı eğitim yaptırılarak yeter-

li bilgi ve deneyim kazandırılır.İşçiler,bu hususlarda yeterli bilgi ve deneyime

sahip oldukları,işveren veya işyeri sorumlusu tarafından belirlendikten sonra

çalıştırılırlar.

İşyerlerinin kapıları iş saatleri dışında kilitli bulundurulur; silahlı ve

kontrol saatli koruma görevlileri tarafından günün yirmi dört saatinde gözetim

altında tutulur. Kontrol saatleri,en az saatte bir basılacak biçimde ayarlanır

ve kayıt kağıtları saklanır.

Geniş bir alana yayılmış ve etrafı duvar,tel örgü veya tel kafesle çevrilmiş

işyerlerinin sınırları,belirli yerlere amaca uygun biçimde yapılmış bekçi kule-

lerindeki projektörlerle aydınlatılır.

İşyeri sorumlusunun izni alınmadan ve beraberinde nezaretçi bulunmadan hiçbir

yabancı,fabrika veya imalathaneye veya bunların tesislerine giremez.

İşyeri alanı içinde,sigara ve benzerlerinin içilmesi,kibrit,çakmak,ateş,kız-

gın veya akkor halinde cisimlerle parlayabilecek veya yangın meydana getirebile-

cek maddelerin taşınması,bulundurulması ve kullanılması yasaktır.Bu hususları

sağlamak için giriş ve çıkış kapılarında gerekli denetimler yapılır,kolay ve iyi

görünen yerlere uyarı levhaları konulur. İşçilerin sigara içebileceği ve ateşli

maddelerle çalışılmasına izin verilen yerler ayrı bölümlerde bulunur.

Kömür ocaklarında kullanılan patlayıcı maddelerin grizu ve kömür tozuna kar-

şı güvenli olup olmadığını belirlemek için,bunların fiziksel ve kimyasal müaye-

neleri ile galeri testleri yaptırılır. Bu muayene ve testler,yurt içinde yaptı-

rılamazsa yurtdışındaki bir laboratuvar veya deneme istasyonunda yaptırılır.

Nitroselüloz,nitrogliserin,barut ve dinamitlerle diğer patlayıcı maddelere

ait standart stabilite testleri,üretici fabrikalar tarafından yapılır ve bu

testler,İçişleri Bakanlığınca gerek görüldükçe yetkili mercilere kontrol ettiri-

lir.

Yönerge ve Levhalar

Madde 23 - Patlayıcı madde üretiminde uygulanan işlem ve süreçleri ve çalış-

ma yöntemlerini açıklayan bir işletme ve çalışma yönergesiyle çalışma sırasında

alınacak güvenlik önlemlerini gösteren bir teknik güvenlik yönergesi hazırlana-

rak özel dosyalarında saklanır. Bunların bir örneği uygun yerlere asılır.

Yönergeler,işçilere okutturulur;okunup anlaşıldığına ilişkin belge düzenle-

nir ve dosyalarında saklanır. Çalışmaların bu yönergelere uygun yürütülmesi sağ-

lanır.

Bakanlar Kurulunun 30/4/1953 günlü ve 4/685 sayılı kararıyla yürürlüğe konu-

lan Sabotajlara Karşı Korunma ve Sabotajları Önleme Hakkında Talimat hükümleri

de ayrıca uygulanır.

İşyerinin çeşitli bölümlerinde yapılmasına izin verilen işin ne olduğunu,bu-

lundurulabilecek en çok patlayıcı madde miktarıyla çalıştırılabilecek en çok iş-

çi sayısını,ayrıca,güvenlik yönünden gerekli görülen diğer hususları belirleyen

levhalar hazırlanarak uygun yerlere asılır.

İlk Yardım

Madde 24 - İşyerlerinde üç kişiden az olmamak üzere,çalışan toplam işçi sa-

yısının en az yüzde beşi ilk yardım ve kurtarma kurslarından geçirilir ve bunla-

rın ad ve soyadlarını gösteren listeler kapılara asılır.

Yanık olaylarında ilk yardım amacıyla,tehlikeli yerlerin civarında suyla do-

lu tekne veya havuzlar ya da gerekli yerlere duş tertibatı yaptırılır. Ecza do-

laplarında yanık ilaçları da bulundurulur.

Patlama,yangın ve benzeri önemli olaylarda,işveren veya vekili,gerekli ön-

lemleri almak,hastalanan veya yaralanan işçileri sağlık kuruluşlarına en süratli

biçimde ulaştırmakla yükümlüdür.

Yangın

Madde 25 - Her işyerinde işyerinin büyüklük ve özelliğine göre mekanik veya

otomatik olarak çalışan alarm cihazları bulundurulur,

İşyerinde,yapılan işin cinsine ve özelliğine göre etkili olabilecek tipte ve

yeterli sayıda kolayca kullanılabilecek biçimde karbondioksitli, köpüklü veya

otomatik yangın söndürme cihazlarının bulundurulması zorunludur.

Bu cihazlar ve bunlara yardımcı tesisat ve teçhizat sürekli işler halde tu

tulur. Cihazlar,her altı ayda bir tartılır,ağırlığı diğer hususlar üzerine takı-

lacak bir etikete işlenir,içindeki etkili maddenin net ağırlığının yarıdan aşa-

ğıya düştüğünün anlaşılması halinde,yeniden doldurulur.

Suyla çalışan yangın söndürme cihaz ve tesisatı belirli yerlerde kutu ve do-

laplar içinde kolaylıkla alınıp kullanılabilir biçimde düzenlenir.Bunlar,yangın

hidrantları,varsa basınçlı su sağlayan motopomplar günde en az bir defa beş da-

kika çalışma denemesine tabi tutulur.

Yeterli sayıda işçi,bir yangın söndürme ekibi oluşturacak biçimde görevlen-

dirilir ve eğitilir. Eğitim günleri ve çalışmalar,ilgililerin her isteminde gös-

terilmek üzere özel defterine işlenir.

Yıldırıma Karşı Korunma

Madde 26 - Yıldırıma karşı korunma sistemi en az yılda bir kez bir uzmana

denetlettirilir,belirlenen arıza ve noksanlar bir deftere yazılır. Arıza ve nok-

sanlar derhal giderilir,onarımın tamamlandığına ilişkin belge düzenlenerek ilgi-

lilerin her isteminde gösterilmek üzere işyeri dosyasında saklanır.

Elektrik Tesisatı

Madde 27 - Elektrik tesisatı ile statik elektrik donanımı bir yılı geçmeyen

süreler içinde uzmanlarca bakım ve onarımdan geçirilir ve bu husus,istendiğinde

gösterilmek üzere,özel defterine yazılır.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Ambalajlama ve Güvenlik Önlemleri

BİRİNCİ BÖLÜM

Ambalajlamada Genel Esaslar

Genel Esaslar

Madde 28 - Patlayıcı maddelerin,parça,koli,sandık ve benzeri ambalaj birim-

leri tek tip patlayıcı maddeyi içerecek biçimde olur ve patlayıcı maddelerin her

hangi biri diğeri ile aynı ambalaj içinde kesinlikle bulundurulmaz. Ancak,av ko-

vanı dolularının değişik türleri bir sandığa konulabilir.

Patlayıcı maddelerin,sarsıntı ve sallantıya meydan vermeyecek biçimde boş-

luk bırakılmadan anbalajlarına yerleştirilmeleri zorunludur.

Patlayıcı madde ambalajlarının iki tarafına kolayca görülebilecek biçimde,

sıcak damgayla veya şablon kullanılarak kolay silinmeyecek boyayla içindeki pat-

layıcı maddenin türüne göre "PATLAYICI MADDE", "GÜVENLİKLİ MUHİMMAT" veya

"GÜVENLİKSİZ MUHiMMAT" sÖzcÜkleri yazılır. Ambalaj varilse,bu yazılar,varillerin

alt ve üst yüzeyleri ile yan yüzeylerine de yazılır.

Patlayıcı madde ambalajlarının üzerine fabrikanın adı,yeri,maddenin cinsi,

nevi,net ve brüt ağırlığı,üretim tarihi,kafile numarası,grizu güvenlikli olup

olmadığı,ithal malıysa üretildiği ülkenin adı yazılır.Dinamitler için donar veya

donmaz tip oldukları ambalaj üzerinde belirtilir.

İKİNCİ BÖLÜM

Barutların Ambalajı

Barutlar

Madde 29 - Nitroselüloz esaslı dumansız av barutları ile kara barut türünden

taş veya av barutlarının iç ambalajları,sağlam çinko,teneke,mukavva,polietilen

ya da uygunluğu Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca onaylanmış başka maddelerden ku-

tu,şişe ve torba biçiminde yapılır,su ve hava geçirmeyecek biçimde kapatılır.Am-

balajların içinde net olarak en çok bir kilogram barut bulunur.Kara barut ve taş

barutları en az beş yüz gram,dumansız av barutu en az iki yüz elli gram olarak

ambalajlanır. Taş barutları,bez torbalar içinde,teneke veya mukavva kutulara ya

da polietilen torbalara yerleştirilmek koşuluyla iki buçuk kilograma kadar amba-

lajlanabilir.

İç ambalajları tamamlanan nitroselüloz esaslı dumansız av barutları ile kara

barut türünden taş ya da av barutları,ayrıca en az yedi milimetre kalınlığında,

patlama direnci en

az on kilogram/santimetrekare olan doppel-doppel oluklu mukavvadan sandıklara

konulur. Sandık kapakları,gerekli direnci ve yapışmayı sağlayacak bir bantla ya-

pıştırılarak kapatılır.

Av barutları,önce polietilen torbalara konulmak ve torbalar da galvanizli

demir,alüminyum,pirinç,sıkıştırılmış mukava ya da uygunluğu Sanayi ve Ticaret

Bakanlığınca onaylanmış başka maddelerden yapılan kaplar içine yerleştirilmek

koşuluyla ambalajlanabilir. Av ve taş barutları dışında,mamul ya da yarı mamul

barutların ambalajının varil veya sandık olması zorunludur. Variller ağaç,galva-

nizli demir,aliminyum,pirinç,sıkıştırılmış mukavva ya da uygunluğu Sanayi ve Ti-

caret Bakanlığınca onaylanmış başka maddelerden yapılır.Kapaklar sızmayı önleye-

cek biçimde kauçuk,plastik veya galvanizli civata ve somunlarla sıkıca tutturu-

lur.

Ağaç variller,en az on milimetre kalınlığında,temiz ve sağlam tahtadan,geç-

meli olarak yapılır ve ağaç kuşakla çemberlenir. Bu işte pirinç veya galvanizli

demir çiviler kullanılır.

Sandık ambalajlar,mümkünse budaksız veya düşmez budaklı,en az on iki mili-

metre kalınlıkta,nitelikli tahtadan yapılır.Köşeleri lambalı geçme,yanları geçme

olur.Kapaklarda pirinç ya da galvanizli demirden,vidalı çiviler kullanılır.

Bir ambalajın içindeki barutun net ağırlığı otuz kilogramı geçemez.

Nitroselülozlar

Madde 30 - Komprime ve jelatinize edilmemiş,plastikleştirici madde ile cips

haline getirilmemiş nitroselüloz ve kollodyumların en az yüzde otuz oranında su

ya da alkol ile nemlendirilmiş olarak,her türlü sürtünmeyi ve nem kaybını önle-

yecek biçimde kapatılmış,su sızdırmaz,galvanizli saçtan,hermetikli veya uygunlu-

ğu Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca onaylanmış kaplara konulması zorunludur.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Dinamitlerin Ambalajı

Dinamitler

Madde 31 - Dinamit hamuru,sağlam ve neme dayanıklı,parafinlenmiş kağıt,plas-

tik ya da ince antistatik madensel sargıdan yapılmış kartuş içinde bulundurulur.

Kartuşlar,kapsül veya ilk ateşleyici maddelerle birleştirilmez,üzerlerine oku-

naklı harflerle dinamitin ticari adı,ağırlığı ve üretim yılı yazılır.

Kartuşlar,en az iki buçuk kilogram,en çok on kilogram ağırlığında,en az dört

milimetre kalınlıkta, patlama direnci en az beş kilogram/santimetrekare olan

oluklu mukavvadan kutulara yerleştirilir,gerektiğinde kartuşların sallanmaması

ve kusma halinde nitrogliserinin emilmesi için kartuş aralarına kuru testere ta-

laşı veya buna benzer kuru toz maddeler yerleştirilir. Kutuların içine kullanma

ve güvenlik talimatı konur. Kutu kapaklarının üstüne,dinamitin,üretildiği fabri-

kanın adı ve yeri,ticari adı,miktarı,üretim tarihi,donar ya da donmaz tipte ol-

duğu, grizu güvenlikli olup olmadığı yazılı bir etiket yapıştırılır veya bu hu-

suslar şablonla yazılır. Kutuların kapakları yapıştırıcı bir bantla kapatılır.

Kutular hava ve su sızdırmayacak biçimde parafinle kaplanır veya sağlam polieti-

len,ya da uygunluğu Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca onaylanmış başka maddelerden

yapılmış torbalara yerleştirilir ve torbaların ağzı hava ve su geçirmeyecek bi-

çimde bağlanarak kapatılır.

Bu kutu veya torbaların iki buçuk kilogramlık olanlarından sekiz adedi,beş

kilogramlık olanlardan dört adedi ve on kilogramlık olanlardan iki adedi en az

yedi milimetre kalınlığında,patlama direnci en az on kilogram/santimetrekare

doppel-doppel oluklu mukavvadan yapılmış sandık içerisine,kutular torba içeri-

sindeyse torba ağızları karşılıklı olarak birbirlerine ve içe doğru gelecek bi-

çimde yerleştirilir. Sandık tek parça oluklu mukavvanın kıvrılmasıyla yapılır,

sandığın birleştirilen yan kenarı en az onda dokuz milimetre kalınlıkta galva-

nizli tel ile dikilir ve sandığın taban ve kapak kısımları,ayrıca,gerekli sağ-

lamlığı ve yapışmayı sağlayacak bir bantla kapatılır. Her sandığın içindeki di-

namitin net ağırlığı yirmi kilogramı

geçemez. Sandıkların üzerine,dinamitin üretildiği fabrikanın adı ve yeri,ticari

adı,net ve brüt miktarı,üretim tarihi,kafile numarası şablon kullanılarak kolay

silinmeyecek bir boyayla yazılır.

Fitiller

Madde 32 - Maden işlerinde kullanılan güvenlikli lağım fitilleri gibi sani-

yeli ateşleme fitilleri,dinamit kapsüllerine takılmamış olarak,her biri on met-

relik on kangal halinde bağlanır ve bir polietilen torbaya yerleştirilerek ağzı

sıkıca kapatılır. İçinde kangal halinde fitiller bulunan polietilen torbalardan

on adedi de,en az yedi milimetre kalınlığında,patlama direnci en az on kilogram/

santimetrekare olan doppel-doppel oluklu mukavvadan veya uygunluğu Sanayi ve Ti-

caret Bakanlığınca onaylanmış başka maddelerden yapılmış bir sandık içerisine

yerleştirilerek ambalajlanır ve ambalaj kutularının alt ve üst kapakları sağlam

bir bantla yapıştırılır. Ambalaj kutularındaki fitil uzunluğu en çok bin metre

olur. Ambalaj kutularının üzerine,fitilin adı,üretildiği fabrikanın adı ve yeri,

net ve brüt miktari,üretim tarihi ve kafile numarası şablon kullanılarak kolay

silinmeyecek bir boyayla yazılır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Zor Tutuşan Patlayıcı Maddelerin Ambalajı

Zor Tutuşan Patlayıcı Maddeler

Madde 33 - Amonyum nitrat esaslı zor tutuşan patlayıcı maddeler,sağlam,neme

dayanıklı kağıt sargı ya da plastik torbadan yapılmış kartuş içinde bulunduru-

lur.

Kartuşların üzerine,patlayıcı maddenin ticari adı ve üretim tarihi yazılır.

Kartuşlar,en az iki buçuk,en çok on kilogram olarak polietilen torbalara ko-

nur,ağzı,hava ve su geçirmeyecek biçimde kapatılır,torbaların üzerlerine patla-

yıcının üretildiği fabrikanın adı,yeri,türü ve miktarı yazılır.

Torbalar,en az yedi milimetre kalınlığında,patlama direnci en az on kilogram

/santimetrekare olan doppel-doppel oluklu mukavvadan ya da uygunluğu Sanayi ve

Ticaret Bakanlığınca onaylanmış başka maddelerden yapılmış kutu veya sandıklarda

ambalajlanır; dolu kutu veya sandıkların brüt ağırlığı otuz kilogramı geçemez.

Baraj,liman,yol,havaalanı gibi büyük yapım işlerinde ve galeri atışlarında

kullanılacak,zor tutuşan patlayıcı maddeler,kartuşsuz en az iki buçuk ve en çok

on kilogram,amonyum nitrat ise kartuşsuz olarak en az iki buçuk ve en çok elli

kilogram olarak polietilen torbalara veya uygunluğu Sanayi ve Ticaret Bakanlı-

ğınca onaylanmış başka maddelerden yapılmış kutu ya da torbalara konularak amba-

lajlanır.

Kartuşlu ya da kartuşsuz olarak taşınacak zor tutuşan patlayıcı maddeler

kapsül takılmış olarak veya ilk ateşleyici maddelerle birlikte bulundurulamaz.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Fitille ve Elektrikle Ateşlenen Dinamit

Kapsüllerinin Ambalajı

Fitille Ateşlenen Kapsüller

Madde 34 - Fitille ateşlenen dinamit kapsülleri,ağızları yukarıya gelmek

üzere yüz adedi bir arada,teneke ya da uygunluğu Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca

onaylanmış başka maddelerden yapılmış bir kutuya konur.Tehlikeli sürtünmeleri ve

sallantıları önlemek için,kutuların iç yüzeyi mukavva ya da keçe gibi maddeler

ile yastıklanır; gerekiyorsa,ayrıca,kapsüllerin,delikli karton veya plastik lev-

halara geçirilerek birbirlerine dokunmaması,taşıma ve istif sırasında sarsıntı-

lardan etkilenmemesi sağlanır.

Kutuların üzerine kapsülün adı,miktarı,üretildiği fabrikanın adı yazılır,ku-

tuların içerisine de gün,ay ve yıl olarak kapsülün üretim tarihi yazılı bir eti-

ket konulur.

Her birinin içerisinde yüz adet kapsül bulunan teneke kutulardan beş adedi

bir oluklu mukavva kutuya,kapsül ağızları üst tarafa gelecek biçimde yan yana

yerleştirilir ve teneke kutuların arasına çarpma ve sürtünmeyi önlemek için,

oluklu mukavva parçalar konur. Her beşyüz adetlik oluklu mukavva kutu ambalajla-

rının ağızları,yapıştırıcı bir bantla kapatılır ve kapağın üst yüzeyine kapsülün

adı,miktarı,üretildiği fabrikanın adı ve yeri,gün,ay,yıl olarak üretim tarihi

ile kullanma ve güvenlik talimatını içeren bir etiket yapıştırılır.

On bin adedi geçmemek ve beş yüzün katlarından olmak koşuluyla,her beş yüz-

lük oluklu mukavva kutular en az on iki milimetre kalınlığında ahşap malzemeden

yapılmış ve kulpları madeni olmayan sağlam sandıklara yerleştirilir,kapakları da

galvanizli demir veya pirinç malzemeden yapılmış ağaç vidalarıyla kapatılır.San-

dıkların üzerine,kapsülün üretildiği fabrikanın adı,yeri,ticari adı,miktarı,net

ve brüt ağırlığı,üretim tarihi,kafile numarası,şablon kullanılarak ve kolay si-

linmeyecek bir boyayla yazılır. Dolu sandıkların brüt ağırlığı kırk kilogramı

geçemez.

Elektrikle Ateşlenen Kapsüller

Madde 35 - Elektrikle ateşlenen dinamit kapsüllerinin iletken kabloları fi-

yonk haline getirilerek,en çok on adedinden bir bağ oluşturulur; bu bağlardan on

adedi en çok yüzlük bağ haline getirilerek,bu bağlardan iki adedi kapsüller ters

yöne gelecek biçimde oluklu mukavvadan yapılmış kutu içerisine yerleştirilir.

İçinde en çok ikiyüz adet elektrikli kapsül bulunan oluklu mukavva ambalaj kutu-

larının kapakları yapıştırıcı bir bantla kapatılır ve kutuların üzerine kapsülün

adını,miktarını,üretildiği fabrika ve yerini,gün,ay,yıl olarak üretim tarihini,

Ohm. olarak elektrik dirençlerini,iletken kablo tellerinin malzeme cinsi ve

uzunluklarını,grizu güvenlikli olup olmadıklarını ve kullanma ve güvenlik tali-

matını içeren bir etiket yapıştırılır. Ayrıca,kutuların içine kullanma ve güven-

lik talimatı konur.

İçinde en çok ikiyüz adet kapsül bulunan oluklu mukavva kutulardan altısı,en

az on iki milimetre kalınlığında,kulpları madeni olmayan,sağlam,ahşap sandıklara

yerleştirilir,kapakları galvanizli demir veya pirinç malzemeden yapılmış ağaç

vidalarıyla kapatılır.Sandıkların üzerine,kapsülün adı,üretildiği fabrikanın adı

ve yeri,Ohm. grubu,grizu güvenlikli olup olmadığı,miktarı,net ve brüt ağırlığı,

üretim tarihi,kafile numarası,şablon kullanılarak kolay silinmeyecek bir boyayla

yazılır.

Dolu sandıkların brüt ağırlığı kırk kilogramı geçemez.

Gecikmeli Elektrikli Kapsüller

Madde 36 - Gecikmeli elektrikli kapsüller,elektrikle ateşlenen dinamit kap-

sülleri gibi ambalajlanır.Ambalaj üzerine,ayrıca,gecikme kademe numaraları yazı-

lır.

ALTINCI BÖLÜM

Güvenlikli Mühimmatın Ambalajı

Mermiler ve Av Kapsülleri

Madde 37 - Av ve nişan tüfek ve tabanca mermilerinin dolu ve boşları ile her

türlü av kapsüllerinin en çok yüz adedi karton,plastik ya da madeni kutulara ko-

nur. Kutular sağlam sandıklara yerleştirilir.

Dolu sandıkların brüt ağırlığı kırk kilogramı geçemez.

YEDİNCİ BÖLÜM

Piroteknik Mamullerin Ambalajı

Şenlik ve İşaret Fişekleri,Bombalar,Döner Mamüller

Madde 38 - Şenlik ve işaret fişekleri,bombalar,döner mamüller gibi pirotek-

nik mamüllerin ateşleme bölümleri önceden kağıt ya da karton içerisine alınır,

güvenli bir biçimde yapıştırılarak diğer bölümleriyle birleştirilir. Üzerlerine

mamülün adını ve kullanış biçimini belirten etiketler yapıştırıldıktan sonra,

sağlam tahta ya da oluklu mukavva sandıklar içerisine,sallanmayacak biçimde ko-

nularak ambalajlanır.

Dolu sandıkların brüt ağırlığı kırk kilogramı geçemez.

Kestane Fişekleri

Madde 39 - Demiryollarında kullanılan kestane fişekleri gibi patlayıcı işa-

ret fişeklerinin en çok on adedi bir polietilen torbaya konularak ağzı hava ve

su sızdırmayacak biçimde kapatılır. Bu torbalardan en çok yüz adedi tahta bir

sandığa yerleştirilir ve kapağı pirinç ya da galvanizli çivi kullanılarak kapa-

tılır.

Dolu sandıkların brüt ağırlığı kırk kilogramı geçemez.

Elektrikli Tutuşturucular

Madde 40 - Detonotörsüz elektrikli kapsüller gibi elektrikli tutuşturucula-

rın yüzer adedi,lambalı geçme sandıklara kağıt ambalajlar içinde konur.

Dolu sandıkların brüt ağırlığı kırk kilogramı geçemez.

Fünyeler

Madde 41 - Çekme ve sürtme fünyeler ile fitil tutuşturucuların yirmi adedi

sağlam kağıtlara sarılır,bu paketlerden en çok beş adedi aynı biçimde,yüzlük pa-

ketler halinde ambalajlanır,iple bağlanır ve brüt ağırlığı kırk kilogramı geçme-

mek koşuluyla sağlam sandık ya da varillere yerleştirilir.

Eğlence Bonbonları

Madde 42 - Patlayıcı eğlence bonbonları,karton kutulara,bu kutular da san-

dıklara yerleştirilir.

Oyuncak Patlayıcılar

Madde 43 - Elle atılarak patlatılan atom gibi oyuncak patlayıcıların bin

adedi,aralarına testere talaşı doldurularak karton kutulara konur.Kutular kağıt-

lara sarılarak sağlam sandıklara yerleştirilir.

Tabanca Mantarları

Madde 44 - Mantarların en çok yirmi adedi alt yüzeylerinden ince bir karton

levhaya muntazam aralıklı olarak yapıştırılarak karton kutulara konur. Mantar

araları ve üstleri testere talaşı ve kağıtla yastıklanır,mantar üst kenarlarıyla

kutunun kapağı arasında en az beş milimetre aralık bulundurulur. Kapaklar yerine

oturtulduğunda kapak ağzı kenarları kutu alt yüzeyine kadar iner,kutular ya ka-

ğıt bantlarla yapıştırılır veya iplerle bağlanır.

Kutuların beş adedi bir arada paketlenir,bu paketlerden en çok yirmi adedi

oluklu mukavvadan yapılmış bir sandık içerisine yerleştirilir. Sandık boşlukları

da ayrıca testere talaşıyla beslenerek,paketler sarsıntıdan etkilenmeyecek bi-

çimde yerleştirilir. Paket ve sandıkların üzerine, "TABANCA MANTARI", "DiKKAT!

İÇİNDE PATLAYICI MADDE VARDIR", "TEHLİKELİDİR" sözcükleri yazılır.

Kağıt Kapsüller

Madde 45 - Oyuncak tabanca kağıt kapsüllerinden yüz adedi bir mukavva kutuya

konur. Bu kutulardan en çok iki yüz adedi,sağlam kağıtlara sarılmış ve bir iple

bağlanmış olarak oluklu mukavvadan yapılmış sandıklara yerleştirilir.Sandık iç

yüzleri en az üç santimetre kalınlıkta testere talaşı,saman gibi maddelerle bes-

lenir.

BEŞİNCİ KISIM

İthal ve Güvenlik Önlemleri

İthal İzin Belgesi

Madde 46 - Bu Tüzük kapsamına giren maddeleri ithal etmek isteyenlere,tica-

ret sicilinde bu tür maddelerin ithalatçısı olarak kayıtlı bulunmaları,ithal

edilecek maddelerin saklanmasına elverişli deposu bulunduğuna ilişkin depolama

izin belgesine sahip olmaları,Sanayi ve Ticaret Bakanlığından alınacak yerli

imal durum belgesinin aslını veya onaylı örneğini vermeleri ve güvenlik bakımın-

dan durumlarının uygun bulunması koşuluyla,ithal edilecek miktarla sınırlı olmak

üzere,İçişleri Bakanlığınca ithal izin belgesi verilir.

Kamu kuruluşları ve maden işletmeleri sahipleriyle,liman,baraj,yol ve hava-

alanları inşaatı yüklenicilerine bu işler için gerekli maddelerin ithaline izin

verilirken ticaret siciline kayıtlı olma koşulu aranmaz. Bunlar,ayrıca,depolama

izin belgesine sahip olmak yerine izin belgeli depo kiralayabilirler.

Tıpta,sanayide ve tarımda kullanılacak olan birer kilograma kadar şişeler

içinde veya yarım kilograma kadar mukavva veya karton ambalajlarda bulunan ve

miktarı elli kilogramı geçmeyen potas güherçilesi ithali için depolama izin bel-

gesi aranmaz.

Başvuru

Madde 47 - İthal izni için,ithal edilecek maddenin üretildiği fabrika ile

fabrikanın bulunduğu ülkeyi,varsa patent tarih ve numarasını,kimyasal bileşimini

ve belli başlı özelliklerini gösteren menşe şahadetnamesi ve proforma (teklif)

faturaları,maddenin özellikleri ve ambalajları yönünden güvenli olduklarına

ilişkin bulunan ve yetkili mercilerce belirlenen deneme istasyonlarından alınmış

orijinal ambalaj belgesi de eklenerek bir dilekçe ile İçişleri Bakanlığına baş-

vurulması gerekir.

İthal izni verilmeden önce ithali istenilen patlayıcı maddelerden örnek is-

teyerek inceleme ve testler yapmaya ve yaptırmaya İçişleri Bakanlığı yetkilidir.

Grizu ve Kömür Tozuna Karşı Güvenli Dinamit İthali

Madde 48 - Kömür ve maden ocaklarında kullanılan grizu ve kömür tozlarına

karşı güvenli dinamitlerin ithaline İçişleri Bakanlığınca izin verilebilmesi

için,bileşim,özellik ve ambalajları belirlenmiş tipler üzerinden Enerji ve Tabii

Kaynaklar Bakanlığınca Maden ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında

Alınacak İşçi Sağlığı ve İşgüvenliği Önlemlerine İlişkin Tüzük hükümlerine göre

kullanma izni verilmiş olması ve bunların galeri denemelerinin yapıldığının bel-

gelendirilmesi gerekir.

İthal Öncesi İşlemler

Madde 49 - İthalatçılar,ithalden önce,bu maddelerin,üretildiği ülkeyi,fabri-

kayı,cins,nevi ve miktarını,hangi amaçla ithal edileceğini,nerelerde kullanıla-

cağını,başka kişi veya kuruluşlara devredilecekse bunların adlarını ve teslim

alacakları yerleri,gireceği gümrük kapısını,deniz ve hava limanını,transit ola-

rak geçecekse yol güzergahını İçişleri Bakanlığına bildirmek zorundadırlar.

İçişleri Bakanlığınca ithal izni verilen patlayıcı maddelerden,demiryolu,ka-

rayolu ve denizyolu ile taşınacaklar için,gelişlerinden üç gün,havayoluyla taşı-

nacaklar ise gelişlerinden yirmidört saat önce ilgili gümrük makamlarına deniz

ve hava limanı yetkililerine yerel zabıta makamlarına yazılı olarak bilgi veri-

lir.

Deniz limanında izin belgesi verilmiş bir pallayıcı madde deposu yoksa deniz

üstü işlemi yapılır ve patlayıcı maddeler liman başkanlığınca izin verilen en

yakın ve en uygun iskeleye boşaltılır. İskelede yükleme ve boşaltma sırasında

gereken güvenlik önlemleri zabıta makamlarınca alınır.

İthalde Güvenlik Önlemleri

Madde 50 - İthal edilmekte olan patlayıcı maddelerin,yüklenmesi,boşaltılma-

sı,istifi,taşınması ve bunlardan örnek alınması sırasında sinirli,aceleci ve

sert hareketlerden kaçınılması sağlanır.Ambalajların düşürülmemesine,çarpılmama-

sına ve bozulmamasına,istiflerin bu Tüzüğe uygun olmasına dikkat edilir. Sandık-

ların açılmasında ve depolamada gerekli güvenlik önlemleri alınır.

Muayene ve Kontrol

Madde 51 - İçişleri Bakanlığı,gerekli gördüğü hallerde ve ithalden önce pat-

layıcı maddelerin siparişine ve örneklerine uygun olup olmadığını muayene ve

kontrola yetkilidir. Muayene ve kontrol,ithalatın yapıldığı ülkede,Sanayi ve Ti-

caret Bakanlığınca uygun görülecek bir deneme istasyonu veya laboratuvarda yap-

tırılabileceği gibi,ithalde gümrük muayenesi sırasında da yaptırılabilir.

İthat edilcek patlayıcı maddelerin kullanma kılavuzlarının,Türkçe olarak ha-

zırlattırılması ve her ambalaja yeter sayıda konulması sağlanır.

İthalde Yok Etme

Madde 52 - Gümrüklere gelmiş bulunan pallayıcı maddelerin nitelikleri yönün-

den ithal izin belgesine uygun olmadığı veya ambalajının bozuk olduğu muayene

sırasında anlaşılırsa,ithalatçı bunları muayene tarihinden itibaren bir ay için-

de geldiği yere geri göndermek veya yok etmek zorundadır.

ALTINCI KISIM

Taşıma ve Güvenlik Önlemleri

BİRİNCİ BÖLÜM

Taşımada Genel Esaslar

Taşıma İzin Belgesi

Madde 53 - Bu Tüzük kapsamındaki patlayıcı maddelerin fabrikadan,giriş güm-

rüğünden,satıldığı yerden veya depolardan başka bir yere taşınması için taşıma

izin belgesi alınması zorunludur.

Bu belgeler,işletme,ithal,satın alma,depolama,kullanma veya satış izin bel-

gesi bulunanların dilekçe ile yapacakları başvuru üzerine,gönderileceği yerin

uzaklığına göre belirlenecek süre için geçerli olmak üzere yerel emniyet makam-

ları,bulunmadığı yerlerde ilçe jandarma bölük komutanlıklarınca verilir.

İthal edilecek veya ülkeden transit geçecek patlayıcı maddelere ait taşıma

izin belgesi verilmeden önce İçişleri Bakanlığından izin alınır.

Av tezkeresi sahiplerinin bir kiloya kadar ambalajlı barutları,avda kullanı-

lan dolu fişekleri ve her türlü av malzemesi ile 83 üncü maddede belirtilen bi-

rinci gruba dahil satıcıların,aynı belediye sınırları içerisinde taşıyacakları,

beş kilogramı geçmeyen ambalajlı av barutları,her türlü av malzemesi ve beş bin

adedi geçmeyen ava mahsus dolu fişekleri taşıma izin belgesine tabi değildir.

Patlayıcı maddelerin taşınmasından sonra izin belgesinin kırk sekiz saat

içinde yerel emniyet makamlarına,bulunmadığı yerlerde ilçe jandarma bölük komu-

tanlıklarına verilmesi zorunludur. Belgeyi alan makam,taşınmasına izin verilen

maddelerin yerine tam olarak gelip gelmediğini ve depo edildiği yeri saptayarak

bunları belgeye yazar ve belgeyi veren yere geri gönderir.

Belgeyi veren ve alan makamlar durumu Emniyet Genel Müdürlüğüne bildirirler.

Taşınacak patlayıcı madde miktarı,gideceği yerdeki sürekli,geçici veya gezi-

ci depoların izin belgelerinde yazılı kapasitelerinden,depo edilmeden kullanıla-

caksa,bir defada kullanılacak miktardan çok olamaz.

Maden işletmesi içindeki depolar arasında yapılacak taşımalar için,her yıl

onaylanmak,taşıma sırasında görev yapacak sorumluların adları bildirilmek ve sa-

dece işletme sahasıyla sınırlı kalmak üzere sürekli taşıma izin belgesi verilir.

İnsan tarafından taşınan ve on kilogramı geçmeyen,taşıtla taşınan ve iki yüz

elli kilogramı geçmeyen aynı işyeri içindeki patlayıcı madde taşımaları,işyeri

amirinin sorumluluğu altında,taşıma izin belgesi aranmadan yapılır.

İthalde Taşıma İzin Belgesi

Madde 54 - İthal edilen patlayıcı maddelerin taşıma izin belgesi bu maddele-

rin ambalajlarının Tüzük hükümlerine uygunluğu belirlendikten sonra verilir.

İthalatçı,ithal edilecek patlayıcı maddelerin yaklaşık geliş tarihini,onbeş

gün önceden bildirmekle yükümlüdür. Kesin geliş tarih ve saatinin de demir,kara,

denizyoluyla gelenler için gelişlerinden üç gün,havayoluyla gelenler için geliş-

lerinden yirmi dört saat önce,geldiği yere göre istasyon,liman ve havaalanı mü-

dürlükleriyle yerel güvenlik makamları ve gümrük idarelerine yazılı olarak bil-

dirilmesi gerekir.

Taşınması Yasak Patlayıcı Maddeler

Madde 55 - Aşağıda belirtilen patlayıcı maddelerin taşınması yasaktır.

A - Emici maddeye emdirilmemiş nitrogliserin,

B - Nitrogliserini terlemeyle kusan dinamitler,

C - Kapsül takılmış dinamitler,

D - Civa fülminat,kurşun azotür,kurşun tirizinat,kurşun pikrat,tetrasen gibi

kovan ve kapsüllere doldurulmuş bulunmayan her türlü inisiyal patlayıcı madde-

lerle karışımlarından üretilen kağıt kapsüller,bonbonlar ve benzeri oyuncak tü-

ründen kapsüller dışında kalan patlayıcı maddeler.

Yasak Haller

Madde 56 - PTT İşletmesi veya posta taşıyan yüklenicilere ait araçlarla koli

halinde veya zarf içinde patlayıcı madde taşınması yasaktır.

Birlikte Taşıma Yasağı

Madde 57 - Dinamitler,barutlar ve kapsüller aynı taşıtta bir yerde ve bir

arada taşınamaz.

Bu Tüzük kapsamındaki patlayıcı maddelerin aynı vagonda veya gemi ambarında

yahut motorlu ve motorsuz taşıtlarda yolcu,hayvan veya başka eşyayla bir arada

taşınması yasaktır.

Ancak,dolu ve boş av kovanlarıyla bunlara ait av kapsül ve av fişekleri,sa-

niyeli fitillerle amonyum nitrat,bu Tüzük hükümlerine uygun olarak ambalajlanmış

olmaları koşuluyla,birlikte veya diğer maddelerle bir arada kara taşıtlarında

taşınabilirler. Bu taşımalarda aynı araçta parlayıcı ve yanıcı maddeler bulundu-

rulmaz.

Taşıma izin belgesi bu kurallara uygun olarak düzenlenir.

Birlikte Taşıma Koşulları

Madde 58 - Ana depolardan geçici ve gezici depolara ve işyerlerine yapılan

ve il sınırı dışına elli kilometreden çok çıkmayan taşımalarda,toplam üç yüz ki-

logramı geçmemesi ve çeşitli patlayıcı maddelerin aynı bölümlere konulmaması ko-

şuluyla 57 nci maddenin birinci fıkrası hükmü uygulanmaz.

Güvenlik Önlemleri

Madde 59 - Ambalajların,taşıma sırasında patlayıcı maddelerin ambalaj için-

deki,ambalajların taşıt içindeki dengeleri bozulmayacak biçimde yerleştirilmele-

rine özen gösterilir.

Yükleme ve boşaltma,seyir ve durma sırasında,taşıtın yakınında veya içinde

sigara içilmez ve ateş yakılmaz. Ambalajlar,taşıt içinde sıkışmayacak,sarsılma-

yacak,çarpılmayacak ve yuvarlanmayacak biçimde istif edilir ve ıslanmaması için

önlemler alınır.

Yükleme ve boşaltma işlerinde çalışan işçilerin,çalışma sırasında,çivisiz,

işin ve işyerinin özelliğine uygun ayakkabı giymeleri zorunludur; çalışma günle-

rinde alkollu içki kullanmaları ve iş başında sigara içmeleri yasaktır.

Yükleme ve boşaltma sırasında,darbe,düşürme,sürtme,çarpma gibi tehlikeli

olabilecek hareketlerden kaçınılır.

Patlayıcı madde yüklü taşıtların insan ve hayvan topluluklarının bulundukla-

rı yerlerde bekletilmesi yasaktır. Demiryolu istasyonlarında,limanlarda ve hava

limanlarında patlayıcı maddelerin yükleme ve boşaltma işlemleri öncelikle ve

bekletilmeden yapılır ve yüklenen taşıtların yükleme ve boşaltma yerlerinden

derhal uzaklaştırılması sağlanır.

Patlayıcı maddelerin yükleme,boşaltma ve taşınmasında diğer güvenlik önlem-

leri yanında,Bakanlar Kurulunun 30/4/l953 günlü ve 4/685 sayılı kararıyla yürür-

lüğe konulan sabotajlara Karşı Korunma ve Sabotajları Önleme Hakkında Talimat

hükumlerine göre de gerekli önlemler alınır.

İKİNCİ BÖLÜM

Karayoluyla Taşıma

Hız Sınırlaması ve İstifleme

Madde 60 - Patlayıcı maddelerin karayollarında taşınmasında ambalajların

darbe ve çarpmalardan korunması ve düşürülmemesi için önlemler alınır.Taşıma sı-

rasında taşıtın hızı,tehlikeli madde taşıyan araçlar için öngörülen hız sınırla-

malarını aşmamak üzere,görüş,yol,hava ve trafik durumuna göre bir tehlike oluş-

turmayacak düzeyde tutulur.

Patlayıcı maddeler,hayvan gücüyle çekilen taşıtlarla taşınmaz.

Ambalajlar,taşıtlara,kapakları üst tarafa gelecek biçimde ve birbirlerine

iyice yanaştırılmış olarak yerleştirilir,hareket halinde,patlayıcı madde amba-

lajlarının sağa,sola oynamamaları,kaymamaları,sıçramamaları ve düşmemeleri için

gereken önlemler alınır.

Patlayıcı maddeler,taşıtlara taşıtın yan kenarlarının yüksekliğini aşmayacak

biçimde yüklenir. Üstü kapalı taşıtların arkadan kilitlenir kapılı olması,üstü

açık olan taşıtların branda beziyle iyice örtülmüş bulunması gerekir.

İçi saç veya demir malzeme ile kaplı taşıtların tabanlarına ve yan kenarla-

rına tamamen branda bezi döşenmesi zorunludur.

Gece Yükleme ve Boşaltma Yasağı

Madde 61 - Yükleme ve boşaltma gündüzleri yapılır.Taşıtların,yüklenecek veya

boşaltılacak patlayıcı maddelerden en az yirmi metre uzaklıkta bulunması,gerekli

güvenlik önlemlerinin alınması ve aydınlatmanın elektrikle yapılması koşuluyla

geceleri de yükleme ve boşaltma yapılabilir.Yükleme,boşaltma ve taşıma sırasında

taşıtın yanında sigara ve benzerlerini içmek,ateş yakmak ve kıvılcım çıkaran

maddeler kullanmak yasaktır.

Geceleme Yeri

Madde 62 - Taşıtlar olabildiğince yerleşim yerleri dışında ve etrafı en az

iki yüz metreye kadar boş bulunan arazide geceleyebilirler. Yerleşim yerleriyle

konaklama yerleri arasında bir tepe veye benzeri bir engel bulunursa,uzaklık,yüz

metreye kadar indirilebilir. Konaklamalarda her aracın başında sürekli olarak en

az bir kişi korumayla görevlendirilir,ayrıca,topluca korunmaları için gerekli

önlemler alınır. İçişleri Bakanlığı gerekli gördüğü zaman ve yerlerde gece pat-

layıcı madde taşınmasını sınırlamaya ve yasaklamaya yetkilidir.

Hava karardıktan sonra taşıtların önüne ve yanlarına görünebilen yükseklikte

beyaz,arkasına kedi gözü camı veya kırmızı reflektörler konulması zorunludur.

Güzergah

Madde 63 - Üç yüz kilogramdan çok patlayıcı madde için verilecek taşıma izin

belgelerinde,taşıtın izleyeceği yol ve konaklama yerleri belirtilir.

Taşıma sırasında zorunlu nedenlerle belgede belirlenen yol ve konaklama yer-

leri zabıta tarafından değiştirilirse,bu husus belgeye yazılır ve trafik zabıta-

sına haber verilir.

Taşıma sırasında bir tehlike olasılığı varsa,zabıta makamlarınca,istem üze-

rine veya resen gerekli güvenlik önlemleri alınır.

Konvoy Halinde Taşıma

Madde 64 - Konvoy halinde taşımalarda taşıtlar arasınde en az seksen metre

uzaklık bulunması zorunludur.

Demiryolu geçitlerinde taşıtlar,bekleyerek yolun açık ve güvenli olduğunu

gördükten sonra geçerler.

Patlayıcı madde yüklü taşıtlar,olanaklar ölçüsünde insan topluluğu bulunan

yerlerden geçirilmez; başka yol yoksa,geçiş için yerel güvenlik makamlarınca uy-

gun görülen yerlerde güvenlik önlemleri alındıktan sonra bu taşıtların geçişine

izin verilebilir.

Gerek görülürse şehir içinde patlayıcı madde taşımaları için güvenlikli ge-

çiş yerleri,yetkili mercilerce belirlenir,taşımaların bu yol üzerinden güvenlik-

le yapılabilmesi için gerekli önlemler alınır.

Yangına Karşı Önlemler

Madde 65 - Patlayıcı madde taşınacak motorlu taşıtlarda kabul edilmiş stan-

dart tiplerden,her an çalışır durumda en az iki yangın söndürme cihazı bulundu-

rulması zorunludur.

Taşıtlarda sarsıntı veya başka nedenlerle alev ve yangın çıkabilecek bir

arıza meydana gelirse taşıt önce durdurulur,sonra patlayıcı madde ambalajları,

olanaklar ölçüsünde güvenli ve gölgeli bir yere indirilir,üzerleri branda beziy-

le örtülür ve bir görevli tarafından korunması sağlanır.

Taşıtın arızası giderilemezse,ambalajlar,güvenlik önlemleri alınarak başka

taşıtlara yüklenir.

Ambalajların Bozulması

Madde 66 - Yükleme ve taşıma sırasında ambalajlardan patlayıcı madde dökü-

lürse,taşıt hemen durdurulur ve ambalajlar özenle güvenlikli bir yere indirilir.

Daha sonra taşıt içine ve yola dökülmüş olan patlayıcı maddeler,maddenin özelli-

ğine göre gereken usullerle temizlenerek yok edilir. Ambalajlar,taşıtlara,ancak,

onarımları yapıldıktan sonra yüklenir.

Taşıta Flama ve Levha Asma Zorunluluğu

Madde 67 - Patlayıcı madde taşıyacak taşıtların ön ve arkasına, her iki ta-

raftan görünecek biçimde,eni ve boyu otuz santimetre olan kırmızı renkte flama-

lar asılması,ön,arka ve yanlarına da boyu yirmi,çizgi kalınlığı iki buçuk santi-

metreden az olmayan beyaz renkli harflerle,kırmızı zemin üzerine, "PATLAYICI

MADDE" sözcükleri yazılı levhalar konulması zorunludur.

Karayoluyla Taşımada Gözetim

Madde 68 - Karayoluyla yapılacak üç yüz kilogramdan çok patlayıcı madde ta-

şımalarının bu konuda gerekli bilgi ve deneyimi olan bir kişinin gözetiminde ya-

pılması zorunludur.

Diğer Hükümler

Madde 69 - Patlayıcı maddelerin karayoluyla taşınmasında bu Tüzükte düzen-

lenmeyen hususlarda,2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunuyla bu Kanunun uygulan-

masına ilişkin yönetmeliklerde yer alan hükümler,erişme kontrollü karayolların-

daki taşımalarda ise ilgili mevzuat hükümleri ayrıca uygulanır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Demiryoluyla Taşıma

Gruplandırma

Madde 70 - Demiryoluyla taşınacak patlayıcı maddeler aşağıdaki gruplara ay-

rılır.

Birinci grup: Dumansız av barutu,kara av barutu,taş barutu,dinamitler,sağır-

laştırılmış (plastifiye edilmiş) olanlar dışında her türlü nitroselülozlar,piro-

teknik mamüller.

İkinci grup: Dinamit kapsülleri.

Üçüncü grup : Patlayıcı madde olarak kullanılan saf ve teknik amonyum nitrat

ile potas güherçilesi.

Dördüncü grup : Ateşleme fitilleri,nişan,tüfek ve tabanca mermileri ve her

türlü av malzemesi.

Taşıma İzin Belgesi

Madde 71 - Demiryoluyla yapılacak taşımalar için verilecek taşıma izin bel-

gesine,taşınacak patlayıcı maddelerin 70 inci maddede gösterilen gruplardan han-

gisine girdiği,ambalajlarının bu Tüzük hükümlerine uygun bulunduğu,ayrıca,yazı-

lır.

Gruplara Göre Taşıma

Madde 72 - Birinci ve ikinci gruba giren patlayıcı maddeler ayrı ayrı vagon-

larla taşınırlar ve bu vagonlara başka patlayıcı maddelerle başka eşya konulmaz.

Şenlik fişeklerinden brüt üç yüz kilograma,bunun dışında kalan birinci gruba

giren patlayıcı maddelerden yüz kilograma,ikinci gruba giren bütün patlayıcı

maddelerden de kırk kilograma kadar olan miktarlar aynı vagon içinde ve bir ara-

da taşınabilirler.

Üçüncü ve dördüncü gruplara giren patlayıcı maddeler bu Tüzük hükümlerine

göre ambalajlanmak ve kolay yanıcı maddelerle bir arada bulunmamak koşuluyla di-

ğer eşyayla birlikte taşınabilirler.

Vagon Tahsisi İçin Başvuru

Madde 73 - Demiryoluyla patlayıcı madde taşımak isteyenlerin,vagon tahsisi

için,taşımanın yapılacağı tarihten en az üç gün önce,taşımanın yapılacağı günü

belirten bir dilekçeyle ve taşıma izin belgesini göstermek suretiyle,yükleme ya-

pılacak istasyon veya ambarın veya işletilmesi T.C.Devlet Demiryolları İşletmesi

Genel Müdürlüğüne verilmiş bulunan limanın yetkili amirine başvurmaları gerekir.

Yapılan başvuru üzerine,istasyon,liman veya ambarın yetkili amiri patlayıcı

maddeye,en kısa zamanda ve diğer maddelere göre öncelikle vagon tahsisi için ge-

reken önlemleri alarak yüklemenin yapılacağı gün ve saati yirmi dört saat içeri-

sinde başvurana bildirir.

Vagonların Durumu

Madde 74 - Patlayıcı maddeler,kapalı ve kapıları kilitli,zemin ve yan tahta-

ları deliksiz ve sağlam, içerisinde uç veya başları çıkmış çivi ve civata bulun-

mayan vagonlarda taşınır.Yüklemeden önce,vagonların zeminleri süpürülür ve yıka-

nır.

Tozları dökülebilecek barut gibi patlayıcı maddelerin yükleneceği vagonların

zeminine branda bezi serilir.

Patlayıcı madde ambalajları,vagonlara,demiryoluna paralel olarak,dağılmaya-

cak ve istiften düşmeyecek biçimde zemine yayılarak yüklenir.

Yükleme ve Boşaltma

Madde 75 - Patlayıcı maddelerin vagonlara yüklenmesi ve boşaltılması,istas-

yon,liman veya ambarın yetkili amirinin veya bunların görevlendireceği bir me-

murun gözetim ve sorumluluğunda yapılır. Vagonlar yüklendikten sonra kilitlenir,

mühürlenir ve vagon numaraları taşıma izin belgesine yazılır.

Demiryolu taşıma evrakına,gönderen ve gönderilenin adı,soyadı ve açık adre-

sinin yazılması ve eşyanın gelişinin gönderilene bildirilmesi için,demiryolla-

rında yürürlükteki usule göre gönderen tarafından bildirim işleminin yapılması

zorunludur.

Yangına Karşı Önlemler

Madde 76 - Patlayıcı madde yüklenmiş olan vagonların ön ve arkalarında bulu-

nan en az dörder vagona,ispirto,benzin,eter gibi yanıcı ve parlayıcı veya kib-

rit,çakmak gibi ateş meydana getirebilen veya saman,tahta talaşı ve kuru ot gibi

yangına neden olabilecek maddeler yüklenemez.

Patlayıcı madde yüklü vagonlara,çivili ayakkabılarla veya sigara ve benzeri

şeyler içilerek,kibrit,çakmak,çıplak ateş, kızgın cisimlerle patlamaya veya Yan-

gına neden olabilecek maddelerle girilmesi yasaktır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Deniz, Nehir ve GÖllerde Taşıma

Yükleme ve Boşaltma

Madde 77 - Patlayıcı maddelerin yükleneceği ve boşaltılacağı deniz taşıtla-

rının çıkış ve varış limanlarındaki liman başkanlığının ilgili mevzuat gereğince

bu taşıtların demirleyeceği yeri hazırlaması,yükleme ve boşaltmada çalıştırıla-

cak işçi ve personelin adlarını yerel güvenlik makamlarına bildirmesi zorunlu-

dur.

Yükleme ve boşaltma sırasında iskeleye,işle ilgisi olmayanlar giremez.Çalı-

şan işçiler,liman işletmesi sorumlusunun gözetimi altında bulundurulur ve iske-

le,güvenlik makamlarınca korunur.

Boşaltmadan sonra,patlayıcı madde yüklenen vagonlar ve kara taşıtları iske-

lede bırakılmaz,bina ve topluluktan uzak bir yere çekilir ve burada korumaya

alınır.

Deniz taşıtlarındaki yükleme ve boşaltma sırasında vinçlerin çalıştırılması,

geminin ilgili güverte subayı veya güverte lostromosu gözetiminde,silkeleme,

çarpma ve sarsıntı olmayacak biçimde ve gerekli önlemler alınarak yıpılır.

Boşaltmada Gözetim

Madde 78 - Gemiden mavnaya veya motora ve motor veya mavnadan iskeleye pat-

layıcı madde yüklenmesi ve boşaltılması liman işletmesi sorumlusunun gözetiminde

yapılır. Ambalajların tabla sapan veya sandık sapanlara konulması ve indirilmesi

sırasında sürtünmemesi,çarpılmaması ve ezilmemesi için gereken önlemler alınır.

Yangına Karşı Önlemler

Madde 79 - Patlayıcı madde yükleme ve boşaltılmasında çalıştırılacak işçiler

ve personelin üzerinde sigara,kibrit,çakmak gibi maddeler bulundurulması yasak-

tır.

Patlayıcı madde yüklenecek motor ve mavnaların içi ve üstü süpürülür, yıka-

nır,zeminine branda bezi serilir,yüklemeden sonra patlayıcı maddelerin üzerine

ayrıca bir branda bezi örtülür.

Yüklü motor ve mavnalarda ateş yakılmaz,elektrik ocağı kullanılmaz,sigara

içilmez. Aydınlatma amacıyla kuru pilli el lambaları kullanılabilir.

Motor ve mavnalara asılacak seyir güvenliğine ait lambaların güvenlikli ve

sağlam olması gerekir.

Diğer Hükümler

Madde 80 - Patlayıcı maddelerin,suda çalışan taşıtlarla taşınmasında bu Tü-

zükte yer almayan hususlarda Bakanlar Kurulunun 6/4/1952 günlü ve 3/14831 sayılı

kararıyla yürürlüğe konulan Tehlikeli Eşyanın Ticaret Gemileri ile Taşınmasına

Dair Tüzükte yer alan bükümler uygulanır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Havayoluyla Taşıma

Taşıma İzin Belgesi

Madde 81 - Havayoluyla patlayıcı madde taşınabilmesi için,patlayıcı maddele-

rin cins ve miktarları,nereden yükleneceği veya ithal edileceği,yüklenecek uça-

ğın adı ve tipi,uçağın hereket edeceği havaalanı ile kalkış günü,saati ve inece-

ği havaalanı bildirilmek suretiyle İçişleri Bakanlığından havayoluyla taşıma

izin belgesi alınır.

Hava limanı başmüdürlüğü veya hava meydanı müdürlüğü,gümrük idaresi ve gü-

venlik makamlarınca birlikte,uçağın kalkış ve varış saatine göre havaalanında

gerekli önlemler alınarak,alanın patlayıcı maddelerin yükleme ve boşaltılmasına

ayrılacak bölümü hazırlar. Patlayıcı maddelerin uçağa yükleme veya uçaktan bo-

şaltma işi ile diğer yükleme ve boşaltma işi mal sahibince sağlanacak personel

tarafından en kısa zamanda yapılarak,havayoluyla taşıma izin belgesiyle birlikte

gideceği yere gönderilir.

Yükleme ve boşaltma anları dışında bu gibi patlayıcı maddeler,alanda depo-

lanmaz,kısa bir süre için de olsa bekletilemez.

YEDİNCİ KISIM

Depolama ve Güvenlik Önlemleri

BİRİNCİ BÖLÜM

Depolamada Genel Esaslar

Depolama İzin Belgesi

Madde 82 - Bu Tüzük kapsamına giren patlayıcı maddeleri kullanmak veya sat-

mak üzere depolayacak olanların İçişleri Bakanlığından patlayıcı madde depolama

izin belgesi almaları zorunludur.

Avcılar,av malzemesi bakımından bu kayda tabi değildirler.

Satıcı,Depolayıcı ve Tüketicilerin Gruplandırılması

Madde 83 - İzin belgelerinde belirtilen en yüksek miktarlara göre patlayıcı

maddeleri kullanacak ve satacak olanlar üç gruba ayrılmıştır:

Birinci grup: Perakende satıcılar,kuyucular ve az miktarda patlayıcı madde

kullananlar. Bunlar depo kurmak zorunda değildirler.

İkinci grup: İki tondan az patlayıcı madde depolayacak olan satıcılar,taş

ocakları,çimento fabrikaları,küçük maden ocakları işleticileri,kanal açma,tarıma

elverişli saha hazırlama işlerini yüklenenler gibi tüketiciler.

Üçüncü grup: İki ton ve daha çok patlayıcı madde depolayacak olan satıcı ve

tüketicilerle,maden işletmeleri ve stok amacıyla kurulmuş büyük dağıtım merkez-

leridir.

Depolarda Çalıştırılacak Kişiler

Madde 84 - Patlayıcı madde depolarında,yerel güvenlik makamlarınca bu işler-

de çalıştırılmalarında sakınca görülmeyen kişiler çalıştırılır.

Depoların Korunması

Madde 85 - Patlayıcı madde depolarında,sürekli olarak,durumları silah taşıma

belgesi verilmesine uygun,yeterli sayıda bekçi bulundurulması zorunludur.Bekçi-

lere kontrol saati verilir. İdarece gerekli görülen durumlarda eğitilmiş köpek

de bulundurulur.

Levhalar

Madde 86 - Depo sınırları üzerine, "TEHLİKELİ BÖLGEDİR. GİRİLMEZ" levhaları-

nın konulması zorunludur. Depo içinde uygun yerlere çalışma ve güvenlik yönerge-

leri asılır. Stok istifleri sıra başlarına,patlayıcı maddenin,adı,cinsi ve mik-

tarıyla üretim ve depoya giriş tarihlerini gösteren levhalar konur.

Depoların dış duvarlarına Ek: 2'deki örneğe uygun levhalar konur.

İstifleme ve Depolardan Dağıtım

Madde 87 - Patlayıcı madde ambalajları,depolarda doğrudan doğruya zemine

oturtulamaz,hava akımına engel olmıyacak biçimde,zeminle arasında on santimetre

kadar boşluk kalmak üzere sağlam kalaslar veya bunlardan yapılmış ızgaralar üze-

rine üretim tarihlerine göre sıraya konularak istif edilir. Bu istiflemede,gerek

geçiş yerlerinde ve gerekse istif başlarında,ambalajların etiket ve yazılarının

görülebilir ve okunabilir biçimde olması,ambalajların duvara gelen taraflarında

duvarla aralarında boşluk bırakılması ve istif yüksekliğinin bir metre altmış

santimetreyi geçmemesi gerekir.

İstifler gruplar halinde ve aralarında geçiş boşlukları bulundurulmak sure-

tiyle yapılır.

Patlayıcı maddeler,depolardan,üretim tarihi sırasına uyularak dağıtılır.

İstiflemede depo görevlisinin sorumluluğu altında,depo hizmetlerini bilen

kişiler çalıştırılır.

Birlikte Depolama Koşulları

Madde 88 - Dinamitler,nitrogliserin,nitroselüloz,barutlar,kapsüller,av fi-

şekleri ve piroteknik mamuller kesinlikle bir arada veya başka maddelerle bir-

likte depolanamaz. Bu patlayıcı maddelerden her biri ayrı depolara veya deponun

ayrı bölümlerine konulur.

Ancak,amonyum nitrat ile dinamit,kapsül ile fitil aynı bölümde ayrı yerlere

konabilir.

Patlayıcı madde deposu bölümlerinin artırılması halinde Ek: 3/D sayılı şema-

daki esaslar dikkate alınarak, Ek: 3 sayılı tip projeler uygulanır.

Dinamit ve Kapsüllerin Depolanması

Madde 89 - Kartuş halindeki dinamitler,depolarda,sürekli olarak ambalajla-

rında bulundurulur.

Sürekli ve geçici depolarda dinamit ve kapsüllerin aynı depoda birlikte bu-

lundurulması halinde,dinamit ve kapsüllerin bulunduğu bölümlerin kapılarının ay-

rı olması ve bölümlerin bitişik duvarları arasında sekiz ton kapasiteye kadar

depolar için en az otuz santimetre,sekiz tondan on iki ton kapasiteye kadar de-

polar için en az kırk santimetre,on iki ton kapasiteden yukarı depolar içinse en

az elli santimetre boşluk bulunması ve ara duvar kalınlıklarının en az on dokuz

santimetre olması zorunludur.

Depolarda Onarım

Madde 90 - Depolarda değişiklik ve onarım yapmak gerektiğinde,patlayıcı mad-

deler,depolardan uzaklaştırılır,kalaslar üzerine düzenli biçimde yerleştirilir,

üzerleri su sızdırmayan,güneş ışığını geçirmeyen branda bezleriyle örtülür ve

bir görevlinin gözetiminde korumaya alınır. Bu işlerin hava kararmadan bitirilip

patlayıcı maddelerin depoya konulması,bu mümkün olamayacaksa patlayıcı maddele-

rin başka bir depoya taşınması zorunludur.

İKİNCİ BÖLÜM

Depo Kurmak Zorunda Olmayan Satıcı ve Kullanıcıların Uyacakları Kurallar

Tüketicilerin Yükümlülükleri

Madde 91 - Birinci gruba dahil tüketiciler,ihtiyaçları olan patlayıcı madde-

leri,meskün binalara en az on beş metre uzaktaki bir yerde,gece ve gündüz kendi

gözetim ve sorumlulukları altında kilitli,etiketli ve sağlam bir sandık içinde

bulundurabilirler.

Tüketiciler İçin Miktar Sınırlaması

Madde 92 - Kuyucular ve benzeri ihtiyaç sahipleri,patlayıcı madde olarak en

çok iki buçuk kilogram dinamit,on kilogram taşbarutu ve yüz dinamit kapsülü bu-

lundurabilirler. Ancak,bunların birden çoğunu bulundurmak durumunda olanlar,bu

patlayıcı maddeleri ayrı ayrı sandıklarda saklamak zorundadırlar.

Saniyeli fitiller miktar sınırlamasına tabi değildir.

Perakende Satıcılar ve Yükümlülükleri

Madde 93 - Birinci gruptaki perakende satıcılar,sadece av barutu,her türlü

av kapsülü,boş kovan ve dolu fişek gibi av malzemesiyle oyun ve eğlence aracı

olan patlayıcı maddeleri satmaya yetkilidirler.

Bunlar,dükkanlarında bulundurabilecekleri çeşitli patlayıcı maddeleri,içleri

uygun bir malzemeyle ateşe dayanıklı hale getirilmiş,üzerinde etiketi bulunan,

çelikten yapılmış,özel kasa,sandık ya da dolaplar içinde saklamak ve yangın çık-

ması halinde,bu patlayıcı maddeleri derhal uzak ve güvenli bir yere taşımak zo-

rundadırlar.

Birden çok türde patlayıcı madde,aynı sandık içinde,ancak,türlerine göre ay-

rı ayrı bölümlere yerleştirilerek bulundurulabilir.

Perakende Satıcılar İçin Miktar Sınırlaması

Madde 94 - Perakende satıcılar,dükkanlarında,en çok on kilogram dumansız av

barutu,on kilogram kara av barutu ve taş barutu,ayrıca kara av barutuyla doldu-

rulmuş yirmi bin,dumansız av barutuyla doldurulmuş kırk bin av fişeği bulundura-

bilirler.

Her türlü av kapsülleri,boş kovanlar,oyun ve eğlence aracı olan patlayıcı

maddeler,bu sınıırlamaya tabi değildir.

Barut Satışı

Madde 95 - Av malzemesi dükkanlarında açık ve dağılmış halde barut bulundu-

rulamaz. Satışın açılmamış ambalajlar halinde yapılması zorunludur.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Depo Kurmak Zorunda Olan Satıcı ve Tüketicilerin

Uymak Zorunda Oldukları Kurallar

Depo Kurma Zorunluluğu ve İzin Belgesi

Madde 96 - İkinci ve üçüncü gruba dahil satıcı ve tüketiciler depo kurmak

zorundadırlar. Satıcılar dışında bu gruplara dahil olanlar,işin geçici olması

halinde,izin belgeli bir depo sahibinden depo kiralayabilirler. Kira sözleşmele-

ri,kamu kuruluşları arasında yapılanlar dışında noter önünde yapılır.

İkinci gruba giren satıcı ve tüketiciler valiliklere,üçüncü gruba giren sa-

tıcı ve tüketicilerse İçişleri Bakanlığına,bu Tüzüğün 5 inci maddesinin İ ve N

bentleri dışında kalan bentlerinde öngörülen ve depo yapım işine göre hazırlanan

belgelerin eklendiği dilekçelerle başvurarak,patlayıcı madde depo yapımı için

izin belgesi almak zorundadırlar. Gezici depo yapımı izin belgesi başvurularına,

yalnız, Ek: 4 deki örneklere uygun projelerin eklenmesi yeterlidir.

Depo cinsi ve öteki hususlar izin belgesinde belirtilir.

Valiliklerce izin belgesi verilenlerin kimlikleri ve izin belgesinin tarih

ve sayısı İçişleri Bakanlığına bildirilir.

Yeraltında ve ocak içinde yapılacak depolar için,Maden ve Taş Ocakları İş-

letmelerinde ve Tünel Yapımında Alınacak İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Önlemleri-

ne İlişkin Tüzüğün 18 inci maddesi hükmü uygulanır.

Dükkanlardan Satış

Madde 97 - İkinci ve üçüncü gruba giren satıcıların dükkanlarında 94 üncü

maddede belirtilen miktarlardan çok patlayıcı madde bulundurulamaz. Av kapsülle-

ri,boş kovan ve oyun ve eğlence aracı olan patlayıcı maddeler bu sınırlamaya ta-

bi değildir.

94 üncü maddede sayılanlar dışında kalan,dinamit ve dinamit kapsülleri gibi

diğer bütün patlayıcı maddelerin alıcıya teslimi depolardan yapılır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Patlayıcı Madde Depolarının Teknik Özellikleri

Depoların Türleri ve Projeleri

Madde 98 - Yerüstü depoları, sürekli, geçici veya gezici olmak üzere üç

gruba ayrılır. Projelerinin Ek:3 ve Ek:4 deki örneklere uygun olması gerekir.

Örneklerdeki ve örnekler dışındaki kapasitelerde yapılacak depoların uygulama

proje ve resimlerinin mevzuatın öngördüğü mercilerce onaylanması gerekir.

Sürekli Depolar

Madde 99 - Sürekli depolar yerüstü veya yeraltında yapılabilir.

Yerüstü sürekli depoları olanaklar ölçüsünde, yerleşim yerlerinden uzak

ve tek katlı olarak, patlama olduğunda uzaklara tehlikeli parçalar saçmayacak

malzemeyle ve geniş saçaklı olarak yapılır ve çatılar izin merciince uygun gö-

rülen hafif ve yanmaz malzemeyle örtülür.

Depoların zemini, çivi, vida, herhangi bir yarık ve çatlak bulunmayan, düz-

gün, sızdırmaz, herhangi bir cismin çarpmasıyla kıvılcım çıkarmaz ve kolay te-

mizlenir biçimde çimento şap veya mozaikle kaplanır.

Depoların duvarları, nem geçirmez bir harçla çatlaksız ve düz olarak sıva-

nır, açık renkte badana edilir. Pencereler çatıya yakın yükseklikte ve güneş

ışınlarının doğrudan depo içine girmesini önleyecek biçimde yapılır. Havalan-

dırma için havalandırma delikleri konur. Pencerelerde demir parmaklık bulundu-

rulur Havalandırma amacıyla açıldığı zaman içeriye yabancı cisimlerin girmemesi

için pencerelere sağlam pirinç veya galvaniz tel kafes konur, ayrıca, dış kısım-

larına dışarıya açılır ve içeriden mandallanabilir sağlam tahta tapaklar yapı-

lır.

Dış kapılar, sağlam sac malzemeden yapılır, gizli kilit takılır ve kanatları

dışarıya açılır. İç kapılar, ahşap olarak yapılır.

Yağmur olukları, yağmur mevsimlerinde sık sık kontrol edilerek, çalışır

durumda bulundurulmaları sağlanır. Su baskınına karşı binanın etrafına kanallar

açılır.

Yeraltı sürekli depoları, maden işletmelerinde yeraltında ve ocak içinde

yapılabileceği gibi, beton ve taştan sağlam duvarlı ve tavanlı üst ve yanları

toprakla örtülerek veya bir yamaçta açılacak galeriyle girilmek suretiyle tünel

biçiminde yapılabilir.

Üstü toprakla örtülü ve galeri tipi gömme depoların üzerlerinde toprak ka-

lınlığı, güvenlik uzaklıkları ve projelendirmeyle ilgili diğer hususlar için Ek:

6 daki esaslar uygulanır. Bu depoların çıkış ağzına gerektiğinde toprak veya be-

ton bir sütre yapılır. Su girmemesi ve nem oluşmaması için gerekli önlemler alı-

nır. Depo içi sıcaklığının 25 dereceyi geçmesini önleyecek havalandırma düzeni

ve patlama etkisini azaltmak amacıyla uygun yerlere oyuk ve boşluklar yapılır.

Geçici Depolar

Madde 100 - Geçici depolar, üç yıla kadar süren geçici işler için yapılabi-

lir. Bu süre içinde işin tamamlanmaması halinde geçici depolama izin belgesinin

süresi bir yıl uzatılabilir. Geçici depolarda dayanıklı ve yanmaz tipte prefab-

rik yapı elemanları kullanılabilir. Ancak, prefabrik yapi elemanlarıyla yapılan

depolarda, işçilerin geliş ve gidişlerinde güvenliği sağlamak amacıyla depo ya-

kınında koruyucu sütreler yapılması zorunludur. Bu gibi depoların kapı ve yan

duvarları birbirine geçme veya bindirmeli olarak sağlam yapılır ve çatılar izin

merciince uygun görülen hafif ve yanmaz malzemeyle örtülür. Döşemeler yerüstü

sürekli depolarda olduğu gibi yapılır.

Geçici depoların projeleri sürekli depoların projeleri gibi olur.

Bu depolarda en çok altı tona kadar patlayıcı madde depolanabilir.

Gezici Depolar

Madde 101 - Gezici depolarda,en çok iki ton patlayıcı madde bulundurulabi-

lir. Ancak,sismik araştırmalarda kullanılmak üzere,yalnız sismik dinamit için,

ihtiyacın Petrol İşleri Genel Müdürlüğünce belgelenmiş olması koşuluyla en çok

on tonluk gezici depoya izin verilebilir.

Gezici depoların yerleştirilmesinde çevre güvenliğinin tehlikeye düşmemesine

dikkat edilir.

Gezici depolar patlayıcı madde taşınmasında kullanılamaz.

Depolarda Ortak Teknik Özellikler

Madde 102 - Sürekli,geçici ve gezici depolarda aşağıdaki teknik özellikler

bulunur:

A - Bina içinde zeminden çatıya kadar yapılan bacalar ve bunlara açılan ha-

valandırma delikleriyle depoların havalandırılmaları sağlanır. Baca delikleri,

kuş,fare gibi hayvanların ve böceklerin girmesine engel olabilecek bakır veya

pirinç tel kafeslerle örtülür.

B - Depolar mevzuatın öngördüğü paratoner sistemiyle donatılır.Paratonerler

veya çubuklarla yer arasında tam bir iletkenliğin bulunup bulunmadığının ve

iletkenlerin depo duvarlarından ve çatısından izole edilmiş olup olmadığının

araştırılması ve arızalarının giderilmesi için her yıl yağmur ve dolu mevsimin-

den önce kontrol ettirilir.

C - Depo kapılarına ve girişte duvarların yanına,statik elektriğe karşı top-

raklanmış pirinç,bakır veya alüminyum levhalar konur.

D - Aydınlatma tesisatı,yalıtılmış tipteki armatürlerle ve bu konudaki mev-

zuata uygun olarak yapılır.

E - Yerüstü depolarının çevresinde, Ek:5'e uygun olarak yapılacak sütrelerde

kullanılacak toprakta taş parçaları bulunmaz,sütrenin iç tarafının eğimi toprak

yığınının elverdiği derecede dik olur. Toprak sütrenin üzeri çimlendirilir veya

bodur ağaçlarla ağaçlandırılır. Sütrenin tabanı depo binasına bir buçuk metre

uzaktan başlar. Sütreler depo çatısının en üst noktasından en az bir metre daha

yüksek ve sütrenin üstü de en az bir metre genişlikte olur. Sütre,depo binasını

tamamen çevreliyorsa geçiş için uygun giriş yerleri ve tüneller açılır.Patlayıcı

madde depoları için toprak sütre yerine,üst genişliği elli santimetreden az ol-

mayan,depo çatısının en üst noktasından en az bir metre daha yüksek taş veya üst

genişliği yirmi beş santimetre olan beton duvar yapılabilir.

Depo engebeli arazide kurulmuş ve etrafında sütre görevini yapacak yüksek

tümsekler varsa,toprak,taş veya beton sütrenin yalnız tehlike gösteren yana ya-

pılmasıyla yetinilir.

F - Stok miktarı beş bin kilograma kadar olan depolarda en az elli metre,beş

bin kilogram dahil daha çok patlayıcı madde stoklanmış depolarda ise en az yüz

metre uzaklıkta tel örgü çekilir veya denetim makamlarınca gerek görülürse duvar

yapılır.

G - Patlayıcı madde depolarının yapımında Ek:1 sayılı çizelgede gösterilen

en az güvenlik uzaklıklarına uyulması zorunludur.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Depolamayla İlgili Güvenlik Önlemleri

Sorumluluk

Madde 103 - Bütün depo hizmetleri depo görevlisinin sorumluluğu altında yü-

rütülür.

Güvenlik Makamlarına Bildirme

Madde 104 - Patlayıcı madde depoları sınırlarından izinsiz içeriye girenler,

depo bekçileri tarafından en kısa zamanda güvenlik makamlarına bildirilir.

Yangına Karşı Önlemler

Madde 105 - Depo yakınında kuru ot,saman,kağıt,benzin,gaz,ispirto,mazot gibi

kendi kendine veya herhangi bir etkiyle kolayca tutuşabilecek maddelerin bulun-

durulması yasaktır. Depo binalarının çevresi elli metre kadar kuru otlardan te-

mizlenir.

Depo binaları dışındaki bir yangını söndürmek için 25 inci madde gereğince

önlemler alınır.

Depo ile ilgili personel,depo dışında yangın söndürme eğitimi yaptırılarak

yetiştirilir.

Depoların bulunduğu sahanın ana kapısından içeri gireceklerin,üzerinde bulu-

nan kibrit,çakmak gibi ateş meydana getirici maddelerle sigara,pipo ve bütün ma-

deni eşya görevliler tarafından alıkonulur.Patlayıcı madde depolarına bu tür ya-

nıcı ve ateşleyici maddelerle girilemez.

Miktar Sınırlaması

Madde 106 - Depolarda,izin belgesinde yazılı olandan çok patlayıcı madde bu-

lundurulamaz.

Gece Çalışma Yasağı

Madde 107 - Depolara patlayıcı madde konulması veya alınması gündüzleri ya-

pılır.

Zorunlu hallerde,sabit elektrik tesisatı,pilli el lambaları veya akümülatör-

lü lambalar kullanılması koşuluyla gece çalışması yapılabilir.Açık alevle aydın-

latma yapılması yasaktır.

Depo Görevlileri

Madde 108 - Depo içi sürekli hizmetler,patlayıcı maddeler konusunda eğitil-

miş ve yeterli deneyimi olan görevliler tarafından yürütülür.

Depo personeli olmayan işçi ve taşıyıcılar,patlayıcı madde ambalajlarını sa-

dece depo kapısına kadar getirebilir ve depolardan çıkarılacak olanları da yine

depo kapısından alabilirler.

Depo Temizliği

Madde 109 - Depoların içinin temiz bulundurulmasına özen gösterilir.

Sandık,varil,kutu gibi boş ambalajlar ve alet,edavat ve benzeri diğer yaban-

cı maddelerin depoda bulundurulması yasaktır.

Statik Elektrik İçin Önlemler

Madde 110 - Depoya çivili ayakkabılarla girilmez ve içerde çivisiz özel

ayakkabı giyilir. Ayrıca depo görevlileri naylon,orlon,perlon gibi statik elekt-

rik oluşturabilen giysileri kullanamazlar.

Depo İçinde Yapılamayacak İşler

Madde 111 - Galeri tipi gömme depoların depo hücresi ile diğer depoların

içinde,ambalajların onarımı,çivilenmesi,açılması ve patlayıcı maddelerin amba-

lajlarından çıkarılarak aktarılması gibi işlere kesinlikle izin verilmez. Bu iş-

ler ancak depo dışında,gereken güvenlik önlemleri alınmış özel bir yerde yapı-

lır.

Ambalajların Açılması ve Düzeni

Madde 112 - İçinde patlayıcı madde bulunan ambalajları açmada,bakır,pirinç

ve alüminyum gibi yumuşak malzemeden yapılmış aletler kullanılır.

Depolardaki patlayıcı madde ambalajları,yere atılmaz,sürüklenerek çekilmez,

etrafa çarptırılmaz ve bunların düşürülmemelerine dikkat edilir.

SEKİZİNCİ KISIM

Satış ve Satın Alma İşlemleri

BİRİNCİ BÖLÜM

Satış İşlemleri

Satış İzin Belgesi

Madde 113 - Bu Tüzük hükümlerine tabi patlayıcı maddeleri toptan ve peraken-

de olarak satmak isteyenler bir dilekçeyle başvurarak satış izin belgesi almak

zorundadırlar.

Başvuru dilekçesine;

A - Tüzük hükümlerine uygun patlayıcı madde deposunun bulunduğu veya birinci

grupta yer alan perakende satıcıların dükkanlarında 93 üncü maddeye uygun düzen-

lemenin yapıldığına,

B - Satılacak patlayıcı maddelerin cinsine,

C - On sekiz yaşın tamamlanmış bulunduğuna ilişkin belgeler eklenir.

Birinci gruba dahil olanların satış izin belgesi valiliklerce,ikinci ve

üçüncü gruba dahil olanların satış izin belgesi İçişleri Bakanlığınca verilir.

Satış izin belgeleri, 1-3 yıl süreli olarak verilir. Aynı sürelerle yenile-

nebilir.

Valiliklerce satış izin belgesi verilenlerin kimlikleri ve izin belgelerinin

tarih,sayı ve süreleri İçişleri Bakanlığına bildirilir.

Soruşturma

Madde 114 - Satış izin belgesi verilebilmesi için,yapılacak soruşturma so-

nunda,ilgilinin,durumunun güvenlik yönünden uygun olduğunun belirlenmesi gere-

kir.

Kayıt İşlemleri

Madde 115 - Satıcılar,aldıkları,sattıkları ve halen depolarında bulundurduk-

ları patlayıcı madde miktarlarını,noterlikçe onaylanmış deftere günÜ gününe yaz-

mak,kimlere ne miktarda satış yaptıklarını da belirterek,ay sonunu izleyen yedi

gün içinde yerel güvenlik makamlarına bildirmek zorundadırlar.

İkinci ve üçüncÜ gruplara dahil satıcıların bildirimlerinde yer alan bilgi-

ler,üç aylık dönemler için ocak,nisan,temmuz ve ekim ayları başlarında valilik-

lerce İçişleri Bakanlığına bildirilir.

Satıcılar,alıcıların satın alma ve kullanma izin belgelerine,kendilerine

sattıkları patlayıcı maddelerin cins ve miktarıyla satış tarihini yazıp onayla-

mak zorundadırlar.

Sınırlama

Madde 116 - Şenlik ve işaret fişekleriyle oyun ve eğlence aracı olan patla-

yıcı maddelerin brüt beş kilograma kadar olan miktarlardaki satışları serbest-

tir. Ancak, şenlik ve işaret fişekleri on sekiz yaşından küçüklere satılamaz.

Atış Sorumluluğu

Madde 117 - Oyun ve eğlence aracı olan patlayıcı maddeler dışında şenlik ve

işaret fişeklerinin kullanılması,bu işi bilen bir sorumlu gösterilerek yerel

mülkiye amirinden izin alınmasına bağlıdır.

İKİNCİ BÖLÜM

Satın Alma İşlemleri ve Kullanma

Satın Alma ve Kullanma İzin Belgesi

Madde 118 - Patlayıcı madde satın almak ve kullanmak isteyen kişi ve kuru-

luşlar ikametgahlarını,işlerini veya sanatlarını,patlayıcı maddeyi hangi işte ve

nerede kullanacaklarını bildiren ve aşağıdaki belgeleri ekledikleri bir dilek-

çeyle valiliğe başvurarak İçişleri Bakanlığından satın alma ve kullanma izin

belgesi almak zorundadırlar:

A - Patlayıcı maddenin alıcısına veya cins ve miktarına göre,depoda saklan-

ması gerekiyorsa deponun izin belgesi,kiralanmışsa kira sözleşmesi,

B - Kullanılacak patlayıcı maddenin cins ve miktarını belirten patlayıcı

madde ihtiyaç raporu,(Bu rapor,kendi ihtiyaçlarını tesbit edebilme olanağı bulu-

nan kamu kuruluşları için kendilerince,bu olanağa sahip olmayan kamu kuruluşla-

rıyla özel kuruluş veya kişiler için il bayındırlık ve iskan müdürlüğünce veri-

lir. Bu raporda,patlayıcı madde ihtiyaç miktarları her yıl için ayrı ayrı belir-

tilir.)

C - Kamu ve özel kuruluşlardan ihaleyle alınan işlerde,bu hususu belgeleyen

yazı,

D - Maden veya taş ocağı işletme ruhsatı,maden veya taş ocağı başkasından

kiralanıyorsa noterlikçe onaylı kira sözleşmesi,bir kamu kuruluşuna ait ocağın

kiralanması söz konusuysa,bu kamu kuruluşu tarafından verilen maden veya taş

ocağının kullanılabileceğine ilişkin yazı,

E - Patlayıcı maddeleri kullanacak kişinin bu Tüzük hükümlerine göre veril-

miş ateşleyici yeterlik belgesi,

F - Ateşleyicinin ateşlemeyi yapmayı üstlendiğine ilişkin noterce düzenlen-

miş belge,

G - Varsa,daha önce alınmış ve kullanılmış satın alma ve kullanma izin bel-

gesi.

Valilik,başvuruları,belgelerle birlikte,görüşünü de açıklayarak,İçişleri

Bakanlığına gönderir. Bakanlıkça uygun görülenlere satın alma ve kullanma izin

belgesi verilir.

Kamu kuruluşlarının patlayıcı madde satın alma ve kullanma izin belgesi al-

malarında bu maddenin C ve F bentleri uygulanmaz.

Geçici İşlerde Satın Alma ve Kullanma

Madde 119 - Geçici bir iş için patlayıcı madde satın almak ve kullanmak is-

teyenlerin ihtiyaç miktarları,yaptırılacak inceleme üzerine belirlenmek ve her

defasında alınacak miktar iki buçuk kilogramı,toplam olarak yirmi beş kilogramı

geçmemek koşuluyla ve yalnız bu iş için,satın alma ve kullanma izin belgesi va-

liliklerce verilir.

Bilimsel ve tıbbi amaçlar için kullanılacak,yarımşar kilograma kadar muhafa-

zalı şişeler içinde ambalajlanmış ve özel dolap veya sandıklarda saklanmak koşu-

luyla iki buçuk kilograma kadar olan patlayıcı maddelerin satın alınması,saklan-

ması ve kullanılması yerel mülkiye amirlerinin iznine bağlıdır. Bu izin her yıl

yenilenir.

Ancak,işi gereği kullanmak üzere,uzman doktorlar,eczaneler ve kimya labora-

tuvarları,laboratuvarları olmak koşuluyla üniversiteler,yüksek okullar,enstitü-

ler ve diğer okulların yetkili öğretim görevlileri yerel mülkiye amirinin iznine

gerek kalmaksızın,iki yüz elli grama kadar patlayıcı maddeyi üretebilir ve de-

neylerde kullanabilirler. Bu üretim ve deneylerden artan patlayıcı maddeler,bek-

letilmeksizin,aynı gün ilgili yönetmelik hükümlerine göre yok edilir.Yok edilme-

den sonra bu durum belgelendirilerek,yetkililerin kontroluna sunulmak üzere sak-

lanır.

Kapasite

Madde 120 - Satış yapmak,depolamak ve kullanmak üzere izin belgesi alanlar,

depolarının kapasitesinden çok patlayıcı madde satın alamazlar.

DOKUZUNCU KISIM

Kullanma ve Güvenlik Önlemleri

Ateşleyici Yeterlik Belgesi

Madde 121 - Patlayıcı maddelerin ateşlenmesinde görev alacak kişilerin,ateş-

leyici yeterlik belgesi almaları zorunludur. Ateşleyici yeterlik belgesi,yapıla-

cak sınavda yeterli bilgi ve deneyime sahip oldukları anlaşılan ve yaptırılacak

soruşturmaya göre durumu uygun bulunanlara valiliklerce verilir.

Sınav kurulları,valiliklerce,bu konuda teknik bilgiye sahip üç kişiden oluş-

turulur. Üyelerden birinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı maden mühendisi

iş müfettişi olması zorunludur.

Ateşleyici yeterlik belgesinde,belge sahibinin kimliği,kullanabileceği pat-

layıcı maddelerle yerler ve işkolları belirtilir.

Ateşlemede Güvenlik Önlemleri

Madde 122 - Lağım delikleri ancak ateşlenecekleri zaman doldurulur.Kartuşlar

biçimleri bozulmadan,oldukları gibi kullanılır ve lağım deliklerine zorla sokul-

maz.

Dinamit kapsülleri kartuşlara kullanılacağı zaman takılır.Elektrikle ateşle-

mede ateşlemeden önce ateşleme makinesi ve elektrikli kapsül devresi gözle kont-

rol edilir.

Patlamayan bir lağım bulunursa veya bundan kuşku duyulursa fitille ateşleme-

den en az bir saat,elektrikle ateşlemeden beş dakika geçmeden iş alanına hiç

kimse giremez. Patlamamış patlayıcı madde artıkları,bir nezaretçinin sorumluluğu

altında,olanak varsa,o lağımı delen usta tarafından,patlamamış lağım deliğinin

en az otuz santimetre yakınında,ona parelel başka bir delik delinip doldurularak

ateşlenir.

Delinme,doldurulma,ateşleme ve pasanın kaldırılması sırasında,çalışma ala-

nında,görevlilerden başkasının bulunması yasaktır.

Ateşleyici,lağım deliğinde kalan patlamamış patlayıcı maddeleri zararsız ha-

le sokamazsa,çalışmayı durdurur; kendisinden sonraki vardiya ateşleyicisine du-

rumu bildirerek işi teslim eder ve nezaretçiye gerekli bilgileri bizzat verir.

Patlamamış kartuş ve kapsüller bulunması olasılığına karşı, pasalar elle

kaldırılır ve kartuş ve kapsüller aranır,kürek,kazma ve benzeri aletler kulla-

nılmaz.

Kullanma Talimatı Bulundurma Zorunluluğu

Madde 123 - Şenlik,işaret ve donanma fişeklerinin atış ve kullanma talimatı,

üretici kuruluş tarafından ambalajlarına konur.

Uygulanacak Diğer Hükümler

Madde 124 - Bu Tüzük kapsamına giren patlayıcı maddelerin kullanılmasında,bu

Tüzükte hüküm bulunmayan hallerde Maden ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve Tünel

Yapımında Alınacak İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Önlemlerine İlişkin Tüzüğün il-

gili maddeleri uygulanır. Ancak,sözü edilen maddelerle diğer Bakanlıklara veril-

miş olan yetkiler,maden ve taş ocakları işletmeleriyle tünel yapımı dışındaki

yerlerde İçişleri Bakanlığı tarafından kullanılır.

ONUNCU KISIM

Çeşitli Hükümler

Devir İzni ve Yasağı

Madde 125 - Satış izin belgesi,ancak,bu belgeyi alan kişi ve kuruluşlarca

kullanılır, başkalarına devredilemez.

Satın alma,depolama veya kullanma izin belgeleri,belgeyi veren makamdan izin

almadan devredilemez.

Yıllık Bildirim Zorunluluğu

Madde 126 - Bu Tüzük kapsamına giren patlayıcı maddeleri üretmek ve ithal

etmek üzere izin belgesi alanlar,yıllık üretim ve ithalatın çeşidini,miktarını

ve kullandıkları patlayıcı özellikteki hammaddelerin ve artıklarının miktarını,

bir sonraki yılın ilk ayı içinde İçişleri Bakanlığına bir çizelge halinde vermek

zorundadırlar.

Yolcu Beraberinde İthal Yasağı

Madde 127 - Bu Tüzük kapsamına giren patlayıcı maddelerin yolcu beraberinde

ithali yasaktır.

Kazaların Bildirilmesi

Madde 128 - Patlayıcı madde kazalarının, ölüm ve yaralanma olsun veya olma-

sın,işveren,işveren vekili veya sorumlu müdür tarafından yerel güvenlik makamla-

rına ve Cumhuriyet savcılıklarına derhal bildirilmesi zorunludur.

İdari ve Adli İşlemler

Madde 129 - İzin belgesi sahiplerinin bu Tüzük hükümlerine aykırı hareketle-

rinin belirlenmesi halinde,aykırılığın giderilmesi için kendilerine yeterli süre

verilerek uyarıda bulunulur.Ateşleyici yeterlik belgesi almış olanların bu Tüzük

hükümlerine aykırı davranışlarının belirlenmesi halinde,bunun yinelenmemesi ken-

dilerine yazılı olarak bildirilir.

Aykırılığın giderilmemesi veya aykırı davranışın yinelenmesi halinde,ilgili-

lerin belgeleri,İçişleri Bakanlığı,belgeyi veren valilik veya belgenin kullanıl-

dığı yer valiliğince geçici veya sürekli olarak geri alınır.

Aykırılığın suç oluşturması halinde,durum,Cumhuriyet savcılığına bildiril-

mekle birlikte belgeler geçici veya sürekli olarak geri alınır.

Zaptetme

Madde 130 - Belgesiz olarak üretildikleri, ithal edildikleri, taşındıkları,

saklandıkları, depolandıkları, satıldıkları veya kullanıldıkları anlaşıldığında,

Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 90 ıncı maddesine göre zaptolunan patlayıcı

maddeler,işlemi yapan memurca izin belgesi bulunan en yakın patlayıcı madde de-

posuna geçici olarak teslim edilir.

Zaptolunan patlayıcı maddelerin hazırlık soruşturması sırasında sulh hakim-

liğinden,son soruşturma sırasında da mahkemeden,soruşturma ve yargılamanın sonu-

cu beklenilmeksizin satılmalarına veya uygun görülen bir mercie teslim edilmele-

rine karar alınması halinde,bu patlayıcı maddeler ya kararda gösterilen mercile-

re teslim edilir veya patlayıcı madde satınalma,depolama ve kullanma izin belge-

sine sahip kişi ve kuruluşlara bu Tüzük hükümlerine göre izin alınarak satılır.

Satış ve bu husustaki işlemler, Suç Eşyası Yönetmeliğine göre yapılır.

Harp Mühimmatının Askeri Amaç Dışında Kullanılması

Madde 131 - Askeri amaçlarla ve harp mühimmatı olarak kullanılmak üzere üre-

tilen patlayıcı maddelerin,gerektiğinde askeri amaçlar dışında kullanılmak üzere

Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumuna devri için İçişleri Bakanlığından izin alın-

ması ve bu Tüzüğün patlayıcı maddelerin ambalaj ve kullanımına ilişkin hükümle-

rine uyulması zorunludur.

Uzmanlardan Yararlanma

Madde 132 - İçişleri Bakanlığınca, bu Tüzük hükümlerinin uygulanmasında ve

yapılacak denetimlerde konunun ilgisine ve önemine göre kamu idare, kurum ve ku-

ruluşlarının uzmanlarından yararlanılır.

İzin Belgeleri Yönergesi

Madde 133 - İzin belgelerinin renk,biçim ve içeriği İçişleri Bakanlığınca

hazırlanacak yönergede gösterilir.

Yönetmelik

Madde 134 - Tüzük kapsamına giren patlayıcı maddelerin standart stabilite

testlerinin usul ve esaslarıyla,kusurları giderilemeyecek derecede hatalı ve bo-

zuk olduğu,depolarda uzun süre bekleme gibi nedenlerle özelliğini yitirdiği mua-

yene sonucu anlaşılan patlayıcı maddelerin ve üretim sırasında oluşan artıkların

yok edilme usul ve esasları,Tüzüğün yürürlüğe girdiği tarihi izleyen bir yıl

içinde,İçişleri Bakanlığıyla Sanayi ve Ticaret Bakanlığının ortaklaşa hazırlaya-

cakları bir yönetmelikle belirlenir.

Geçici Madde 1 - Bu Tüzük kapsamına giren patlayıcı maddelerin üretildiği,

işlendiği ve depolandığı işyerleriyle bunlara ait veya bağımsız patlayıcı madde

depolarında Tüzüğün yürürlüğe girdiği tarihi izleyen bir yıl içerisinde Tüzük

hükümlerine uygun olarak gerekli değişikliklerin yapılması zorunludur. İçişleri

Bakanlığınca uygun görülecek zorlayıcı veya kabul edilebilir nedenlerle gerekli

değişikliklerin yapılamaması halinde,bu süre bir yıl daha uzatılabilir. Belirti-

len süre içerisinde,gerekli değişiklikleri yapmayan işyerlerinin çalışmaları sü-

re bitiminde durdurulur.

Ancak,Bakanlar Kurulunun 18/5/1956 günlü ve 4/7310 sayılı kararıyla yürürlü-

ğe konulmuş bulunan Barut ve Patlayıcı Maddelerle Silah ve Teferruatının ve Av

Malzemesinin Sureti Murakabesine Dair Tüzük hükümlerine uygun olmaları koşuluy-

la, patlayıcı madde depolarının, Ek: 1 de gösterilen güvenlik uzaklıklarına ve

Ek: 3 deki örnek projelere uygunlukları aranmaz.

Bu Tüzüğün yürürlüğe girdiği tarihten önce Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu

tarafından kurulmuş olan patlayıcı madde fabrika ve imalathaneleri ile bunlara

ait patlayıcı madde depoları veya bu kuruluşa ait bağımsız patlayıcı madde depo-

ları hakkında bu maddenin birinci fıkrası hükümleri uygulanmaz.

Kaldırılan Hükümler

Madde 135 - Bakanlar Kurulunun 18/5/1956 günlü ve 4/7310 sayılı kararıyla

yürürlüğe konulan Barut ve Patlayıcı Maddelerle Silah ve Teferruatının ve Av

Malzemesinin Sureti Murakabesine Dair Tüzük ile bu Tüzüğün bazı maddelerinin

değiştirilmesine ilişkin Bakanlar Kurulunun 8/5/1963 günlü ve 6/1718 sayılı,

31/7/1980 günlü ve 8/1391 sayılı kararlarıyla yürürlüğe konulan Tüzükler yürür-

lükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

Madde 136 - 6551 sayılı Barut ve Patlayıcı Maddelerle Silah ve Teferruatı ve

Av Malzemesinin İnhisardan Çıkarılması Hakkında Kanunun 2 nci maddesine göre ha-

zırlanmış ve Danıştayca incelenmiş olan bu Tüzük hükümleri Resmi Gazete'de yayı-

mı gününde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 137 - Bu Tüzük hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

　

Ek :1

PATLAYICI MADDE İŞYERLERİNİN VE DEPOLARININ ÇEVREYE OLAN

GÜVENLİK UZAKLIKLARI ÇİZELGESİ

**** AŞAĞIDAKİ ÇİZELGELER İÇİN TÜZÜKLER KÜLLİYATININ 3.CİLT 3047-3066 NUMARALI SAYFALARINA VEYA 29.9.1987 TARİH VE 19589 SAYILI RESMİ GAZETEYE BAKINIZ.

Ek : 2 Patlayıcı Madde Bulundurulan Depoları Gösterir Levha

Ek : 3/ A - 1 8 Tonluk Sürekli Depo

Ek : 3 / A - 2 8 Tonluk Depo - Cepheler

Ek : 3/ B - 1 15 Tonluk Sürekli Depo

Ek : 3/B-2 15 Tonluk Depo-Cepheler

Ek : 3/C - 1 30 Tonluk Sürekli Depo

Ek : 3/C - 2 30 Tonluk Sürekli Depo - Cepheler

Ek : 3/D

Ek : 3/E - 1 Depo Pencere Detayı 1

Ek : 3/E - 2 Depo Pencere Detayı 2

Ek : 3/E - 3 Depo Pencere Detayı 3

Ek : 3/E-4 Depo Kapı Detayı

Ek : 3/E - 5 Depo Kapı Detayı

Ek : 3/E - 6 Depo Havalandırma Deliği

Ek : 3/F - 1 75 Tonluk Üstü Toprakla Örtülü Yer Üstü Deposu

Ek : 3/F - 2 75 Tonluk Üstü Toprakla Örtülü Yer Üstü Deposu

Ek : 4/A 2 Tonluk Gezici Depo

Ek : 4/B 10 Tonluk Gezici Depo

Ek : 5 Sütreler

Ek : 6

ÜSTÜ T0PRAKLA ÖRTÜLÜ VE GALERİ TİPİ GÖMME DEPOLARIN ÖZELLİKLERİ

A) Üstü toprakla örtülü ve gömme depolar için toprak kalınlığına ilişkin

formüller bu Tüzük kapsamına giren patlayıcı maddeler için geçerli olmak üzere

aşağıda gösterilmiştir:

I- Gömme depolarda bir depo hücresi ile komşu diğer bir galeri arasındaki

toprak kalınlığı. 10,75.k=g.X üzeri 3

(x)= Hücre ile komşu galeri arasındaki metre cinsinden uzaklık.

II - Patlayıcı madde ambalajlarının istifleme kurallarına uyulmak koşuluyla

toplu olarak depolanması halinde depo üstünde bulunması gereken toprak kalınlı-

ğı: 8.k=g.(y+1) üstü 3

(y) - Depo üstünde bulunması gereken metre cinsinden toprak kalınlığı.

III - Patlayıcı madde ambalajlarının,istifleme kurallarına uyulmak koşuluyla

bir galeriye boylamasına sıralanması halinde,depo üstünde bulunması gereken top-

rak kalınlığı: 8. k= g. (3/2 z+1) üstü 3

(z) = Depo üstünde bulunması gereken metre cinsinden toprak kalınlığı.

IV - Bir gömme depoda sandıkların konulacağı galerinin uzunluğu: L=3.y

(L) = Galerinin metre cinsinden uzunluğu.

(y) = II nci formülle elde edilen değer.

Formüllerdeki:

k, depoya konulacak patlayıcı maddenin kilogram cinsinden miktarı-

nı.

g, arazinin cinsine göre:

Hafif toprak için g= 1,25

Adi toprak için g= 1,50

Kuvvetli kum için g= 1,75

Taşla karışık toprak için g= 2.00

Fazla killi toprak için g= 2,25

Kaya için g= 3.00

Depo inşaatının beton olması halinde g= 2,50

Depo inşaatının betonarme olması halinde g= 3.00 katsayısını

göstermektedir.

MUHTELİF MİKTARLAR VE (g) LER İÇİN (X,Y,Z,L) NİN HESAPLANMIŞ DEĞERLERİ

g Depoya konulacak patlayıcı madde: k (kg)

-------------------------------------------------------------------------------

5000 10000 15000 20000 30000 40000 50000

----- ----- ------ ------ ------ ------ ------

2.25 29.00 36.50 41.50 46.00 52.50 58.00 62.00

(X) 2.50 28.00 35.00 40.50 44.50 50.50 50.00 60.00

3.00 26.50 33.00 38.00 41.50 47.50 52.50 56.50

-------------------------------------------------------------------------------

2.25 25.50 32.00 37.00 40.50 46.50 51.50 55.50

(Y) 2.50 24.50 31.00 35.50 39.00 45.00 49.50 53.50

3.00 23.00 29.00 33.50 37.00 42.00 46.50 50.00

-------------------------------------------------------------------------------

2.25 17.00 21.50 24.50 27.00 31.00 34.50 37.00

(Z) 2.50 16.50 21.00 24.00 26.00 30.00 33.00 36.00

3.00 15.50 19.50 22.50 24.50 28.50 31.00 33.50

-------------------------------------------------------------------------------

2.25 75.50 96.00 110.00 121.50 139.50 154.00 166.00

(L) 2.50 72.50 92.50 106.00 117.00 134.50 148.50 160.00

3.00 68.50 87.00 100.00 110.00 126.50 139.50 150.50

-------------------------------------------------------------------------------

B) Bir gömme depoda (II) numaralı formüle göre bulunacak toprak kalınlığına

ulaşıncaya kadar giriş galerisi açılır. Depo hücresi,giriş galerisi sonunda buna

dik olarak (IV) numaralı formüle göre bulunacak (L) uzunluğunda galeri açılarak

yapılır.

Giriş galerisi uzunluğu (III) numaralı förmülle bulunacak toprak kalınlığın-

dan (z) az olmayacaktır.

Depo hücresine 200 kilogramdan çok patlayıcı madde konulacaksa hücre galeri-

si karşısına 3 metre uzunlukta patlamaya karşı bir galeri açılır.

C) Üstü toprakla örtülü veya gömme deponun giriş ağzına 2 metre uzaklıkta 3 metre uzunluğunda hücre biçiminde bir siper yapılacaktır. Bu siperin etrafı,yüksekliği ve genişliği depo giriş ağzı alanının iki katı olarak toprakla örtülür.

D) Üstü toprakla örtülü ve gömme deponun galerileri genel ulaşım yollarından en az 20 metre, oturulan binalarla içinde çalışılan tesis ve fabrikalardan en az 50 metre uzaklıkta olacaktır.