İş Güvenlik Analizi – JSA (Job Safety Analysis)

[Kaan SAKA]

İş Güvenlik Analizi – JSA (Job Safety Analysis)
Bu metod, İş Güvenlik Analizi (JSA), kişi veya gruplar tarafından gerçekleştirilen iş görevleri üzerinde yoğunlaşır. Bir işletme veya fabrikada işler ve görevler iyi tanımlanmışsa bu metodoloji uygundur. Analiz, bir iş görevinden kaynaklanan tehlikelerin doğasını direkt olarak irdeler. İş Güvenlik Analizi (JSA) olarak adlandırılan analiz dört aşamadan oluşur. Bu metod, İş Güvenlik Analizi (JSA), kişi veya gruplar tarafından gerçekleştirilen iş görevleri üzerinde yoğunlaşır.
Bir işletme veya fabrikada işler ve görevler iyi tanımlanmışsa bu metoloji uygundur. Analiz, bir iş görevinden kaynaklanan tehlikelerin doğasını direkt olarak irdeler. İş Güvenlik Analizi (JSA) olarak adlandırılan analiz dört aşamadan oluşur. İş Güvenlik Analizinin aşamaları Şekil-33'de verilmiştir.
Yapı:
JSA'nın ilk aşaması görev adımlarının veya altgörevlerin numaralandırılarak ayrıntılı olarak analiz edilmesi ve bu adımları bozucak durumların, yapının belirlenmesi temel anlayışını içerir. Bu adım normal olarak işde çalışan ve denenen kişileri de içermelidir. Bundan başka normal standart iş prosedürlerinin yanında seyrek olarak üstlenilen sıra dışı görevlerde hesaba katılır.

Tehlikelerin Tanımlanması:
Sonraki aşamada ise altgörevler birer birer gözden geçirilir. Böylece altgörevleri bozabilecek tehlikelerin özellikleri daha kolay anlaşılabilir. Çeşitli sayıda sorular tehlikelerin tanımlanmasına yardımcı olmak amacıyla sorulabilir.

• Hangi tip zarar gerçekleşebilir?
• Zarar/Tehlike için bir çeklist kullanım için hazırlanabilir mi?
• Çalışma esnasında özel bir problem veya sapma meydana çıkabilir mi?
• Görevi yapmak için diğer bir yol var mı?
• Tehlikeli materyal, techizat, makina vb. içeriyormu?
• İş görevi zor mu?

Risklere Değer Biçilmesi:
Tehlikelerin veya problemlerin herbirinin tanımlamasından sonra şiddetin sonucuna göre, maruz kalabilecek kişi sayına ve meydana gelme olasılığına göre değer biçilir.
Güvenlik Ölçüsü Önerisi:
İş Güvenlik analizi için önerilen güvenlik ölçümünün büyük bir avantajı uygun kontrol ölçümünün oldukça kolay üretilebilmesidir. Bu aşamada yapılabilecek bir çaba da riskin azaltılması için o görevde tehlike/riske giden yol boyunca kağıt üzerinde öneride bulunmaktır. Alışılagelmiş çalışma ve metodlara kullanışlı ise alternatif metodlar önerilir. Ölçümler şunlara başvurabilir;

• Ekipman ve yardımcı görevler,
• İş görev programı ve metodları ( eğer uygulanabilir ise alternatif metod kullan),
• Belirli görevler için ihtiyaçların giderilmesi,
• İş emirleri, eğitimler vb. geliştirilip düzenlenmesi,
• Zor durumları nasıl ele almak gerektiğinin planlanması,
• Güvenlik aygıtları, dedektör vb. güvenlik cihazlarını kurulması,
• Kişisel koruyucu techizatın mutlaka kullanılmasını sağlacak tedbir alınması.

Örnek İş güvenlik analizi formu Tablo-23'de verilmiştir. Tablo-20 -21 -22'de verilen Olasılık ve risk potansiyeline göre formda Risk Sınıflandırması elde edilir ve elde edilen en büyük değerden başlanarak gerekli etkinlik ve önlemler tanımlanarak yerine getirilir.

OLASILIK DERECELENDİRME SIK SIK 10 saat veya fazla ARA SIRA 6-9 saat SEYREK 3-5 saat ÇOK SEYREK Olası olmayan Tablo-20 Bir İş(Görev) Yapılırken Tehlikenin Gerçekleşme İhtimali

RİSK POTANSİYELİ DERECELENDİRME HAFİF Geçici sakatlığa, hastalığa veya yaralanmaya yol açacak durum veya koşul ORTA Ciddi yaralanma veya hastalığa, bunların sonucunda İş günü kaybına ve ekipman ve malzeme kaybına neden olan koşul veya iş CİDDİ İnsan yaşamını tehlikeye düşürecek, kalıcı sakatlığa yol açacak yada iş gücü, ekipman veya malzeme kaybına neden olacak durum Tablo-21 Bir İş(Görev) Yapılırken Karşılacak Tehlikenin Şiddeti

Tablo-22 Risk Değerlendirme Seçim Diyagramı

Tablo-23 İş Güvenlik Analizi Risk Değerlendirme Formu

Kaynak : İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ, YÖNETİM SİSTEMLERİ VE RİSK DEĞERLENDİRME METODOLOJİLERİ - Özlem ÖZKILIÇ