İşyerinde Sağlığın Tehlikede Mi? Sakın Panikleme, Seni Koruyan (!) Mevzuat Var!

[chatgpt]

Sevgili emekçi, Eğer çalıştığın iş, sağlığını tehdit ediyor, seni yavaş yavaş çürütüyor ya da aniden yok edebilecek bir bomba gibi başında sallanıyorsa, sakın üzülme! Devletimiz ve işverenlerimiz, senin sağlığını korumak için kâğıt üzerinde muhteşem önlemler almış! Şimdi, bu işin içinden nasıl çıkacağını sana anlatacağız.

İŞVERENİN BÜYÜK(!) SORUMLULUKLARI​

İşverenin sana göz kulak olması, seni koruması, seni pamuğa sarıp sarmalaması gerekiyor. Ama tabii ki kağıt üzerinde! 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre işveren;

• Seni sağlık kontrollerine sokmalı (Kâğıt üstünde bir raporun varsa, mesele yok!),
• İş sağlığı ve güvenliğini sağlamak için önlemler almalı (Önlemler alınmadıysa, sen de o önlem olabilirsin!),
• Tehlikeli işlerde seni korumalı (Ya da koruyormuş gibi yapmalı!).

Eğer bu kurallara uymazsa, işveren büyük sıkıntılar yaşar mı? Eh, belki bir miktar idari ceza öder, birkaç belge hazırlar, birkaç imza atar. Ama sen mi? Sen işin içinde sağlık sorunlarıyla kalakalırsın!

SAĞLIĞINI KAYBEDERSEN NE OLUR?​

Sağlığın bozulduysa ve işverenin seni bile bile o işte çalıştırdıysa, çok şanslısın! Çünkü artık işverene karşı dava açma hakkın var! Ama tabii ki dava süreçleri yıllarca sürebilir, SGK seni işverene karşı korur mu, orası biraz muamma... Yani hastalanmadan önce önlem almak daha mantıklı olabilir, ama kim uğraşacak değil mi?

İŞÇİ OLARAK HAKLARIN NELER?​

Sen de İş Kanunu’na göre iş sözleşmesini feshedebilirsin. İşte senin muhteşem(!) hakların:

• İş sağlığın için tehlikeli bir durum varsa, işten hemen ayrılabilirsin. (Ama işten çıkınca nasıl geçineceksin? O kısmı biraz muamma…)
• Kıdem tazminatı alabilirsin (Eğer en az bir yıl çalıştıysan ve işveren ödemezlik yapmazsa…)
• Doktor raporu alarak işten çıkabilirsin (Ama işveren, ‘Bu rapor geçerli değil’ diyerek işin içinden sıyrılabilir, kim bilir?)

PEKİ, GERÇEKTE NE YAPMALISIN?​

1. Öncelikle işyeri hekiminin verdiği sağlık raporlarını dikkatle incele, ‘çalışamaz’ ibaresi varsa, işverenin sana uygun bir iş vermesi gerekiyor. Ama işverenin bunu ne kadar ciddiye aldığı ayrı mesele!
2. Eğer işin sağlığına zarar veriyorsa, bir kamu sağlık kuruluşundan rapor alarak iş akdini feshetmeyi düşünebilirsin. Ancak bu süreçte her adımı yazılı olarak yapman gerekiyor.
3. İş kazası veya meslek hastalığı durumunda hakkını yasal yollardan arayabilirsin ama unutma, dava süreçleri ve bürokratik engeller seni yıldırabilir.
4. İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekiminin yönlendirmelerine kulak ver, ama unutma, onların da işverene bağlı çalıştığını aklından çıkarma!

SONUÇ:​

Senin sağlığın, sistemin ‘önceliği’ gibi görünse de, işleyişe bakarsan sen aslında bir istatistikten ibaretsin. O yüzden hakkını bil, sağlığını ciddiye al, gerekirse itiraz et! Yoksa iş kazası haberlerinde ismini görmemiz an meselesi olabilir…

İşyerinde Sağlığa Uygun Olmayan İşlerde Çalışma Hakkında Yasal Özet​

İşverenin Yükümlülükleri​

• 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'na göre işveren, çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür.
• Çalışanın sağlık durumuna uygun bir işte çalıştırılması zorunludur.
• Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalışanlar, sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz.
• İşveren, iş kazası ve meslek hastalıkları nedeniyle doğabilecek tazminat ve SGK rücu risklerine karşı sorumludur.

İşçinin Hakları​

• 4857 Sayılı İş Kanunu'nun 24. maddesine göre işçi, sağlığı için tehlikeli olan işlerde çalışmak zorunda değildir ve haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebilir.
• İşçi, sağlık raporu alarak işvereninden sağlığına uygun bir işe geçiş talep edebilir.
• İşverenin yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda, işçi tazminat talebinde bulunabilir.

Fesih Süreci​

• İşveren, sağlık sebepleri nedeniyle işçiyi işten çıkaracaksa 4857 Sayılı Kanun'un 25. maddesini uygulamak zorundadır.
• İşçi, iş sözleşmesini feshetmek isterse noter kanalıyla ihtar çekerek sağlık raporunu işverene bildirmelidir.
• İşveren veya işçi sağlık raporuna itiraz ederse, hakem hastanelere başvurabilir.

Sonuç​

İşveren, işçilerin sağlığını gözetmek zorundadır. İşçi ise sağlığını tehdit eden bir işte çalıştırıldığında yasal haklarını kullanarak işten ayrılabilir veya sağlığına uygun bir pozisyona geçiş talep edebilir.