Standart transpaletler, 80 cm x 120 cm boyutlarındaki paletler üzerindeki yükü taşımak için uygun dizayn edilmiştir. Yük kaldırma kapasitesi 2000-2500 kg'dır. (Bu arada Google'da transpalet diye aratınca, çokça farklı tiplerinin olduğu gözüküyor.)
Benim gözlemlediğim kadarı ile, transpaletler ile güvenli bir şekilde çalışabilmek için, aşağıdaki parametreler önemlidir;
*Malzemenin toplam ağırlığı,
*Malzemenin şekli (eni, boyu, yüksekliği)
*Malzemenin ağırlık merkezinin dengeli olup olmaması,
*Malzemenin palet üzerinde olup olmaması,
*Palet üzerinde ise palet ile malzemenin birbirine tutturulup tutturulmadığı (şerit çember atılıp atılmadığı),
*Transpaletin çalışacağı yüzeyin düzgün olup olmayışı,
*Çalışılan yerde eğimin olup olmadığı,
*Gereksiz hızlı çalışma yapılıp yapılmadığı,
*Kullanıcının özeni ve dikkati.
Örnek bir durumu düşünürsek;
Standart transpaletimizin kaldırma kapasitesi 2000 kg olsaydı ve
Toplam ağırlığı 2000 kg olan malzememiz,
*80x120 palet üzerine konulan sağlam bir karton kutu içine doldurulmuş metal somunlar olsa idi.
*Kutunun yüksekliği, diyelim 1oo cm,
*Ağırlık merkezi dengeli,
*Karton kutu bantla sağlam kapatılmış olsun,
*Karton kutu kapatıldıktan sonra, palete 2 adet şerit bant ile tutturulmuş olsun,
*Zemin pürüzsüz beton ve eğim olmamış olsun,
Kullanıcı dikkatli bir şekilde transpaleti kullanırsa (gereksiz hızlı çalışmazsa), istediği kadar manevra yaparak malzemeyi güvenli şekilde bir noktadan alıp diğerine götürür ve bırakırdı.
Yukarıdaki parametreler olması gerekenin dışına çıktıkça (toplam kapasite aşılırsa, malzemenin boyutları büyüdükçe, palet kullanılmamışsa veya kullanılamıyorsa, ağırlık merkezi dengesizse, paletle üzerindeki malzeme düzgün paketlenip, birbirine tutturulmamışsa, çalışılan yüzey pürüzlü ise, seviye farkları, iniş çıkışlar var ise, eğim var ise, gereksiz hızlı ve dikkatsiz çalışılırsa) kaza yaşanma ihtimali artacaktır.
Melihd arkadaşın sorduğu gibi büyük panoların taşınırken transpaletten düşmesinin nasıl önleneceği konusuna bakarsak;
1. Taşınan yükün ağırlığı limitlerin içerisinde mi? (Transpaletin kapasitesine uygun mu?)
2. Büyük panellerin boyutları ne kadar?
3. Bir seferde kaç adet panel taşınıyor?
4. Paneller palet üzerinde mi taşınıyor?
5. Palet ile paneller birbirine tutturuluyor mu? (Palet kullanılıyor ise)
6. Palet kullanılmıyor ve birden çok panel bir seferde taşınıyorsa, paneller birbirine tutturuluyor mu? (Şerit bant veya başka bir şekilde)
7. Taşınan malzemenin ağırlık merkezi dengeli mi?
8. Zemin durumu nasıl?
9. Taşıma yapılan güzergahlarda seviye farkı, engebe, iniş çıkış gibi düzensizlikler var mı?
10. Eğim var mı?
11. Transpaleti kullan kişilerin gereksiz hızlı çalışma ihtimalleri ve gösterecekleri dikkat durumu nedir?
Bu soruların cevaplarına bakarak bu riski azaltacak tedbirler alınabilir ve prosedürler tanımlanabilir, diye düşünüyorum.
Geçmişte benzer bir kaza yaşamıştık. Transpaleti kullanan arkadaşımız yaralandı. Bir kaç dikiş, ezikler, morluklar vardı hatırladığım.
Taşınan malzeme 420x1200x120 mm (enxboyxyükseklik) ölçülerindeki oluklar idi. Fabrikadan 10 adet oluk üst üste konularak ve metal şeritler atılarak sabitlenmiş olarak geliyorlardı. (Palet kullanılmıyordu). Yolda zarar gördüğü için şeritler her zaman sağlam olmuyordu. (10 adet oluk her zaman, tek parçaymış gibi birlikte hareket etmiyordu). Bir adet oluğun ağırlığı 75 kg'dı. (10 adedi 750 kg) Oluklar üst üste konulmuş ve şeritlerle sabitlenmiş yüksekliği yaklaşık 1 metreydi. 2 takım oluk bağları sabit vinç ile kaldırarak birbirinin üzerine konuluyor ve depo içerisinde ayrılan yere taşınıyor ve istifleniyordu. (2x10 adet oluk, 1500 kg, 2 metre yükseklik) (Olukların taşınıp depolandığı alan zeminin altındaydı, kamyondan forkliftle indirilen oluklar sabit vinç ile alt kata indiriliyor ve sonrasında anlattığım şekilde yerine yerleştiriliyordu.)
Zemin betondu ve düzgündü. Fakat malzemenin taşınacağı güzergahta bir kapı vardı ve zeminde kapının bir tarafından diğer tarafına göre yaklaşık 1 cm seviye farkı vardı. (ufak bir engebe aşılması gerekiyordu.)
Transpalet ile malzemenin altına giriliyor ve bırakılacağı yere getirildiğinde, uygun ölçüde kalas parçaları olukların altına konulup, transpalet yükün altından alınıyordu. İşin başlangıcında transpaleti kullanan dışında ikinci bir işçi malzemelerin dengesini sağlamak ve kullanana yardımcı olmak için birlikte çalışıyordu. İşin sonuna doğru (öğle yemeği vakti) transpaleti kullanan kişi işi bir an önce bitirmek için ikinci kişiyi beklemeden tek başına çalışırken kaza gerçekleşti. (Gereksiz hızlı çalışma denilebilir veya dikkatsizlik) Engebenin olduğu kapıdan geçerken malzemeler devrilmiş, malzemeler, işçi, transpalet hepsi bir tarafa gitmiş. Bu arada işçi yaralanmıştı. Yine de ucuz atlatıldı.
Transpalet deyip geçmemek lazım, 2500 kg malzeme taşıyabiliyor sonuçta.
Aynı arkadaşın (sevdiğim de bir arkadaşımdır, 10 yıl birlikte çalıştık) karıştığı diğer kazaları da yeri geldikçe anlatırım. : )
Kazasız yarınlar dilerim. Herkese selamlar, saygılar.
