Bilgi : Iş Makinalarıyla Çalışmada Yasal Yükümlülükler (alıntı)

sas

Aktif Üye
TÜİSAG Üyesi
Katılım
18 Eki 2012
Mesajlar
49
Tepki puanı
174
Medeni hal
Evli
Meslek
Uzman (A)
İş Makinalarıyla Çalışmada Yasal Yükümlülükler
Bu konudaki mevzuatın tam olarak bilinmemesi yada uygulanmaması sonucu ülkemizde birçok kaza olmakta, can ve mal kayıpları meydana gelmektedir. Bu yazıda, ilgili mevzuat, uygulamadaki durum ve alınması gereken tedbirlerden bahsedilecek,önerilere de yer verilecektir.
Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 2.Bölüm Tanımlar, Madde 3.a bendindeki genel tanımlara baktığımızda:
Karayolu; Trafik için kamunun yaralanmasına açık olan arazi şeridi, köprüler ve alanlar,
Araç: Karayollarında kullanılabilen motorlu, motorsuz ve özel amaçlı taşıtlar ile iş makinaları ve lastik tekerlekli traktörlerin genel adı,
Taşıt: Karayolunda insan, hayvan ve yük taşımaya yarayan araçlardır. Bunlardan makina gücü ile yürütülenlere motorlu taşıt, insan ve hayvan gücü ile yürütülenlere motorsuz taşıt denir.
Aynı maddenin c bendindeki araçlara ilişkin tanımlara baktığımızda:
İş Makinaları: Yol inşaat makinaları ile benzeri tarım, sanayi, bayındırlık, milli savunma ile çeşitli kuruluşların iş ve hizmetlerinde kullanılan; iş amacına göre üzerine çeşitli ekipmanlar monte edilmiş, karayolunda insan, hayvan, yük taşımasında kullanılmayan motorlu araçlardır,
denilmektedir.
Trafik Yasasının 1.Kısım, 2.Bölümündeki tanımlara baktığımızda da aynı tanımın yapıldığı görülmektedir. Yasanın "Sürücü Belgeleri" ve "Sürücüler"e ilişkin 5.Kısmına baktığımızda;
G sınıfı Sürücü Belgesi: İş makinası türünden motorlu araçları kullanacaklara verilen belgedir, denilmekte, 5.Kısmın Sürücülerin Sınavları ve Sürücü Belgelerinin Verilmesi Esaslarına ilişkin 42.maddenin a bendinde ise Sürücülerin Sınavlarında İş makinalarına ilişkin olarak; iş makinalarının (forklift,loder,greyder,dozer,vinç,v.b.) sürücülerinin eğitimleri ve eğitimde başarılı olanların sertifikaları Milli Eğitim Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü veya Makina Mühendisleri Odasınca, tarım sektöründe kullanılan iş makinelarının (biçerdöver v.b.) eğitimleri ve eğitimde başarılı olanların sertifikaları ise Milli Eğitim Bakanlığı ve Tarım Bakanlığınca verilir. Kursların eğitim ve staj süreleri Milli Eğitim Bakanlığınca saptanır, denilmektedir Buradan da görüldüğü gibi, iş makinası türünden motorlu araçları kullanacakların öncelikle eğitimlere katılmaları, eğitim sonunda başarılı olmaları ve SERTİFİKA almaları gerekmektedir.
Trafik Yasasının bu şekli, 17.10.1996 tarihinde düzenlenmiş, 27 Ekim 1996 tarih ve 22800 sayı ile Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 1996 yılından önce Kurumlar, Kuruluşlar kendileri bu Belgeyi düzenlemekteydi. Kurumlar, kendi iç mevzuatına göre (TCK, DSİ vb) personeline bu belgeyi verirken, firmalar ya kendileri yada MMO (Makina Mühendisleri Odası) dan eğitim alarak belge vermekteydi. MMO'nun yıllardır bu pratiğin içinde olması yasa da yer almasını sağlamıştır ve günümüzde yaygın olarak bu hizmeti vermektedir. İş makinaları çok büyük bir yelpazeyi kapsadığından eğitimlerde gruplandırılmıştır ve dolayısıyla bu eğitimleri veren Eğiticiler de sadece kendilerinin yetkili olduğu konuda eğitimler verebilmektedir. Örneğin; Dozer, Greyder, Skreyper ve benzeri ''Kazıma-Taşıma ve Serme makinaları" grubuna girmekte, dolayısıyla bu eğitimi verecek Yetkili Mühendisin de bu gruptan belgesi olması gerekmektedir.
Ülkemizde bazı kavramlar, bazı ünvanlar kafa karıştırabilmektedir. Örneğin, yıllar öncesinden beri "operatör" kavramı kullanıldığından kapalı mekanda (atölye, fabrika) tavan vincini kullanan elemanın da ünvanı operatör olarak geçmektedir. Bu nedenle çokça sorulan bir soruda bu konuda gelmektedir. " Bizim vinç operatörüne belge alacak mıyız?'' Konunun başında da belirttiğimiz gibi bu Trafik Yasasına göre düzenlenmiş bir değişikliktir. Dolayısıyla, iş makinası, operatör (greyder operatörü vb) kavramlarının karıştırılmaması gerekir. Peki, bu durumda bu sorunun cevabı HİÇBİRŞEY YAPMAMAK MIDIR? Tabi ki, hayır. İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin gerek eski, gerekse yeni mevzuatta her bir personelin eğitilmesi gerekmekte, eğitimlerle ilgili evrakın da dosyalanması istenmektedir. Genelde ülkemizde yasak savma anlayışı hakim olmasına rağmen, son yıllarda yavaş yavaş bu anlayışında olumlu yönde değiştiği gözlenmekte, sadece Çalışma ve sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Müfettişlerinin denetimleriyle harekete geçmeyen, bu bilince ulaşmış firma sayısı hızla artmaktadır. Özellikle bazı firmalar yıllardır gerek çalışanlarının sağlığı ve güvenliği, gerek üretim verimi, gerekse maliyetlerin azaltılmasının eğitilmiş, iş güvencesine sahip çalışanlarla olabileceğini yaşayarak görmüşlerdir.
Yine bilinmesi gereken konulardan biri de İş Makinası Kullanma Sertifikası (ki bu belgeye kısaca Operatör Belgesi denilmektedir) nın, araç trafiğine kapalı alanlarda geçerli olduğudur. Örneğin, MMO'nun eğitimine katılıp sınavda başarılı olan ve kendisine sertifika verilen bir forkliftçi bu belge ile firma sahası içerisinde bu forkliftini kullanabilirken, şu yada bu nedenle Karayoluna çıktığında artık bu belge tek başına geçerli olmamaktadır. Çünkü, trafiğe çıktığında diğer taşıtlarla seyretmesi gerekmekte, dolayısıyla "Sürücü Belgesi"ne sahip olması gerekmektedir. Bugün, forklift operatör sertifikası almış birçok operatörün sürücü belgesi yoktur ve buda mevzuata aykırı değildir. Ancak, sadece sertifikaya sahip bir operatörün trafiğe çıkması kesinlikle yasaktır.
Sorulardan biri de şudur; "Benim E sınıfı sürücü belgem vardı, şimdi de MMO'dan sertifikamı aldım, ben makinamla trafiğe çıkabilir miyim?" İlk bakıldığında forklifti kullanmak için sertifikası olduğu, ayrıca E sınıfı sürücü belgesi ile de trafiğe çıkabileceği gözükmesine rağmen buda yeterli değildir. Burada yapılacak iş bu iki belgenin birleştirilmesidir. Yani, daha önce Emniyet Genel Müdürlüğünden alınmış E sınıfı sürücü belgesi İle MMO'dan alınmış İş Makinası Kullanma Sertifikasının birleştirilmesidir. Bu birleştirme için her iki belge ile Emniyet Müdürlüklerine başvurulmalıdır. Sonuç olarak kendilerine verilmiş belge de hem E, hem de G sınıfı işlenmiş olacaktır.
Buraya bir parantez açacak olursak, Yasanın yürürlüğe girmesiyle uygulamada bazı hatalar da yaşanmıştır. Yukarıda da bahsedildiği gibi İlgili Emniyet Müdürlüklerinden ilk zamanlarda verilen belgelerde sadece G-e ibareleri yer almıştır. Oysa G, tek başına hiçbir anlam taşımamaktadır. ''G'' ama hangi konuda? Çünkü bu durumda bu belge sahibi her türlü İş Makinasını kullanabilir gözükmektedir. Yani forklifti de, ekskavatörü de, dozeri de, silindiri de, yol dışı kaya kamyonunu da kullanabilir anlamı çıkmaktadır. Bu durum, MMO tarafından Emniyet Genel Müdürlüğüne bildirilmiş ve ilk başlarda yapılan hata düzeltilmiştir. Bu düzeltmeden sonra kişinin hangi konuda eğitim aldığı ve eğitim sonunda yapılan sınavda başarılı olduğu sadece Sertifika da yer almamış, Sürücü Belgesine de yazılmaya başlanmıştır. ''e-G Forklift''gibi.
Peki, şimdi de şu soru ortaya çıkabilir, yükleyici belgesine sahip bir kişi ,forklift de kullanacaksa ve forkliftle de trafiğe çıkma durumu varsa ne yapacaktır? Yukarıda da belirtildiği gibi, bu sefer de Forklift eğitimine katılacak, sınavda başarılı olduktan sonra aldığı Sertifikayı yine Sürücü Belgesine işletecektir. Bu durumda Sürücü Belgesinde; e-G Yükleyici, Forklift yazılmış olacaktır. Yani,sonuç olarak bu kişinin e sınıfı sürücü belgesi oluğu, Forklift ve Yükleyici türünden İş makinalarını kullanabileceği ve bu makinalarla da trafiğe çıkabileceği anlaşılmaktadır. Tabiki, diğer yasal prosedürleri de göz önünde bulundurarak. Örneğin, paletli bir yükleyici ile yol yapısına zarar vereceğinden zaten trafiğe çıkılamaz.
Trafik konusu açılmışken, bu konunun ülkemizin bir yarası olduğu gerçeğini unutmamamız gerekiyor. Ve bu konuda da birkaç şey söylemek sanırım gerekli. Yukarıda da bahsedildiği gibi Karayoluna çıkabilmek için Sürücü belgesi gerekiyor ve müfredat gereği sürücü kurslarında trafik konuları da işleniyor. Aynı şekilde Operatör kurslarında da trafik konusu işlenmektedir. Ancak görülmektedir ki, bu konu ya bilinmemekte,ya bilinmekte ama uygulanmamakta, yada bilinmemekte dolayısıyla uygulanmamaktadır. Oysa bu konular da standartlaştırılmıştır.Trafik güvenliğinin sağlanması amacıyla, yolun yapısında yapılacak her türlü çalışmalarda alınacak önlemler, Karayolu dışında, kenarında veya üzerinde diğer levhalar, ışıklar ve işaretlemeler hakkında, trafik işaretleri hakkında, 2918 Sayılı Trafik Yasasının 15. ve 16. maddesi gereğince Yönetmelik halinde yayımlanmış, yine bu mevzuat gereği yayınlar çıkarılmıştır. Kurumlarca, firmalarca yol yapım, bakım, onarımlarında gerekli işaretlemeler standartlara uygun şekilde yapılmakta mıdır? Bunlar yapılsa bile bunların anlamları bilinmekte midir? Bilinse bile uyulmakta mıdır? İşte bu konuda Eğitim, Bilinçlendirme, Uygulama ve Denetim çalışmaları gündeme gelmektedir. Daha yakın zamanda iki Milletvekilinin trafik kazasında yaşamını yitirmesi, olayın ciddiyetini bir kez daha gözler önüne sermiştir. Bu kazalar sadece şehirlerarası yollarda olmamakta şehir içlerinde de birçok kaza meydana gelmektedir. Bilinçli, yeterli işaretlemelerin yapılmaması, gerekli önlemlerin alınmaması sonucu can ve mal kayıpları çok büyük boyutlardadır. Kamu kurumları gittikçe emanet işlerden uzaklaşmakta, ihale şartnameleri hazırlayıp işleri ihale etmektedirler. Gerek şehirlerarası yollarda olsun, gerekse şehir içlerinde Belediyeye bağlı yollarda olsun uygulamaların bilinçsizce ve yetersiz olarak yapıldığı görülmektedir. Bu durumda İhale Şartnamelerinin çok iyi hazırlanmış olması gerçeği bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Günümüzde bazı Kamu kurum ve kuruluşlarının ihale şartnamelerinde ihaleye girebilme şartlarının içerisine "İş Güvenliği Mühendisi Bulundurma Zorunluluğu"nun konulması sevindiricidir ve bunun da yaygınlaştırılması gerekir. Ama sonuçta, zoraki bir bulundurmadan ziyade iş güvenliği bilinciyle istihdam hepimizin özlemidir.
KAZASIZ GÜNLER DİLEĞİYLE

Mustafa YAZICIMakina Mühendisi
RİSK MED Uzmanı
 
Üst
!!! Reklam Engelleyici Tespit Edildi !!!

Reklam Engelleyici Kulladığınız Tespit Edildi !

Sitemiz geçimini reklam gelirlerinden kazanmaktadır. Bundan dolayı Ad Block gibi reklam engelleyicilerin kullanılmasına izin verilmemektedir. Anlayış göstererek bu site için reklam engelleyicinizi devredışı bıraktığınız için şimdiden teşekkür ederiz.

Devredışı bıraktım, siteyi gezmeye devam edebilirim.