- Katılım
- 28 Eyl 2011
- Mesajlar
- 96
- Tepki puanı
- 602
AMERİKA VE İNGİLTEREDE ÇIKAN YANGINLARIN % 32 Sİ
ULKEMİZDE İSE ÇIKAN YANGINLARIN % 20 YE YAKINI
ELEKTRİK NEDENLİ YANGINLARDAN OLUŞMAKTADIR.
AMERİKAN YANGIN SINIFLAMASINDA ELEKTRİK KAYNAKLI YANGINLARIN ÇOK OLUŞU NEDENİĞLE YANGINLAR SINIFLANDIRILIR İKEN E SINIFI ELEKTRİK YANGINLARINI BELİRTİR.
AB SITANDARTLARINDA İSE E SINIFI YANGIN BULUNMAMAKTADIR.
ÜLKELER GEREKSİNİMLERİNE GÖRE DÜZENLEMELER YAPMAKTADIRLAR.
SON GÜNLERDE AMERİKADA EN ÇOK MUTFAK YANGINLARI ÇIKMAKTADIR. ÇÜNKÜ AMERİKALILAR HAZIR YİYECEK ALIP SADECE KIZRTMA TAVALARINDA KIZRTMA YAPARAK YEMEK HAZIRLAMAKTALAR VE YANGINLAR EN ÇOK BU MEDEN İLE ÇIKMAKTADIR. ŞİMDİLERDE AMERİKAN YANGIN SINIFLAMASINA BİRDE K SINIFI ( MUTFAK = KİTCHEN )YANGINLAR İLAVE EDİLMİŞTİR. A.S.
Elektrik yangınlarının oluşmasını önlemek için yapılması gerekenler.
Her türlü binada elektrik iç tesisatı; yürürlükte olan "Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği" ne uygun olarak tesis edilecektir.
-Koruma Aygıtları; Tüm binalarda kısa devre, aşırı yük, toprak teması, ve kaçak akım sonucunda yangın çıkmasını önleyecek koruma düzenleri gerçekleştirilecektir. Bu amaçla oluşabilecek hata akımlarına karşı gerekli koruma aygıtları kullanılacaktır.
-Kısa Devre hesapları; Bütün bina ve yapılarda elektrik tesisatında kullanılacak tüm cihaz ve malzemeler kısa devre hesapları yapılarak seçilecektir. Kullanılacak anahtar lama ve koruma düzenleri ve bu düzenlerin kurulması için gerekli aygıtlar hesap sonuçlarına uygun elektriksel karakteristiklere sahip olacaklardır. Kullanılacak kablo ve bus-bar gibi her türlü akım taşıyıcılarda alev iletmeyen tipte yalıtım malzemesi kullanılacaktır.
-Her uzatma kablosu doğrudan bir prize takılacak ve sadece bir cihaz veya aydınlatma aracına bağlanacaktır.
-Kablonun akım taşıma kapasitesi bağlandığı cihaz ya da aydınlatma aracının nominal akımından küçük olmayacaktır.
-Uzatma kablosu fiziksel olarak iyi durumda olacaktır, ezilme, kesilme, yıpranma gibi nedenlerle güvenliği tehlikeye düşürecek kablolar kullanılmayacaktır.
-Topraklama gerektiren cihaz veya aydınlatma araçları için topraklı tip uzatma kablosu kullanılacaktır.
-Uzatma kabloları ve esnek kordonlar sabit cisimlere tutturulmayacak; duvarlar, tavanlar, yer döşemelerinden geçirilmeyecek, kapı altlarından ve halı gibi yer döşemelerinin altından geçirilmeyecek ve fiziksel darbelere maruz bırakılmayacaktır.
-Elektrik planları; Her türlü binada, elektrik iç tesisatına ilişkin kuvvetli akım kolon şeması bulunacak ve ana tabloya en yakın yerde camlı bir dolap içinde muhafaza edilecektir.
-Kuvvetli akım tesisatı; her türlü binada kuvvetli akım tesisatının kuruluşu ve işletilmesi yürürlükte olan "Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği" ve "Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği" ne uygun olarak yapılacaktır.
-Sigortalar otomatik olacaktır.
-Tesisat, yetkili Elektrik Teknisyenine her üç ayda bir kontrol ettirilmelidir. Bu konuda bir kontrol kartı tutulmalıdır.
STATİK ELEKTRİK VE YANGIN RİSKİ
Bilindiği gibi iki cismin sürtünmesi ile oluşan durgun elektrik yüküne ELEKTROSTATİK yük denilmektedir. Daha açacak olursak, elektronların atomlar arasında hareket etmesiyle ortaya çıkan enerji olarak düşünülebilir. Burada hareket, elektronların çekirdek etrafındaki hareketi değil, farklı atomlar arasındaki hareketidir. Statik elektriğe en büyük örnek yıldırım verilebilir.
Kısacası statik elektrik; katının katıya, sıvının katıya ve iki sıvının bir birine sürtünmesi sonucu oluşan, genel olarak bir işe yaramayan zaman zaman arklar şeklinde boşalan elektrik enerjisidir. Bu boşalma genel olarak kontrol altına alınamaz ve statik elektrikten faydalanamaz. Ancak; Bu kontrolsüz güç çok önemli yangın çıkış sebebidir.
Statik Elektrik Nasıl Yangın Çıkarır:
STATİK ELEKTRİĞİN YANGIN ÇIKARMASINA GÜZEL BİR ÖRNEK FİLM.
Statik elektrik boya endüstrisinde tutuşturma kaynağı oluşturan büyük bir tehlikedir. Patlayıcı olmayan sıvıların iletken olmayan bir boru veya hortumdan geçerken ya da kuru toz halindeki maddelerin yine iletken olmayan plastik kaplardan karıştırma kazanına geçerken, parçacıkların hareketi sırasında oluşan kıvılcımlar uygun bir buhar-hava, toz-hava karışımının parlamasına neden olur.
Lastik tekerlekli araçlarda, seyir halinde iken, sürtünme kuvveti sebebiyle statik elektrik yükü birikir. Bu yük metalik özellikli olmayan fiber-glas gövdeli araçlarda daha fazladır. Patlayıcı sıvı taşıyan lastik tekerlekli tankerlerin topraklama mecburiyeti, bu statik elektrik yükünün tehlikeli seviyesine erişmeden sürekli olarak boşaltılması içindir. Deponuza benzin alırken aracınızdan inip-binmeyin ya da sonrasında benzin alma noktasına yaklaşmadan, yeterince uzak bir mesafede metal bir nesneye dokunarak kendinizi topraklayın, indi-bindi hareketi sırasında insanlar kendisine statik elektrik yüklemektedir.
Sıvıların ve özellikle patlayıcı sıvıların boru donanımındaki nakli, depolanması, bir kaptan diğerine boşaltılması esnasında statik elektrik yük birikimi oluşur. Buralarda bu yükün kıvılcım çıkararak boşalması patlama ve yangın tehlikesi doğuracağı için topraklama işlemi yapılır. Dünyanın bir çok yerinde topraklama sistemi olmadığından statik elektrikten dolayı bir çok tehlike atlatılmıştır. Bir birine karıştırılmayan iki sıvı akıtılıyorsa statik elektrik daha fazla olur.
STATİK ELEKTRİK NASIL ÖNLENİR:
Birinci ve en basit kural, kısa devreleme yani eş potansiyel ve topraklama kuralıdır bu kuralda aralarında statik elektrik yükünün değişik olması sebebi ile potansiyel farkı bulunan bütün iletken kısımlar elektriksel yolla birbirine bağlanır. Yani kısa devrelidir.ve ayrıca toprakla irtibatlandırılır.
Statik elektriğin zararlı seviyeye gelmeden boşalması için ortamın belli bir iletkenlik düzeyinde olması gerekir. Eğer ortamdaki nem miktarı kafi derecede fazla ise cisimlerin üzerindeki nem tabakası da aynı işi görebilir. Bu halde kaplar karton veya kağıt ile kaplanabilir veya metalik boyalar ile boyanabilir veya iletken ağ içine alınabilir. Sentetik kaplara iletkenlik kazandırılması halinde yukarıda bahsedilen topraklama ve dolum esnasında da kısa devreleme yapılmalıdır.
Parlayıcı sıvıların konulduğu bütün depolar, boru donanımları ve boru bağlantıları statik elektriğin boşaltılması maksadıyla uygun şekilde topraklanmalıdır.
Boru sistemlerinde, bu yükün teşekkülü akış oranına (litre/dakika), sıvı hızına, (metre/saniye) boruların çapına ve boru uzunluğuna bağlıdır. Doldurma işlemi, şıçramaya meydan vermeyecek şekilde yavaş hızda ve deponun yan yüzeyini yalayarak veya doldurma hortumunun ucu kaptaki sıvı seviyesi altına indirilerek yapılmalıdır.
Kısa devreleme ve topraklama, parlayıcı sıvıların bir kaptan diğerine aktarılması işlemi esnasında da yapılmalıdır. Sıvı parlayıcı ve patlayıcı maddelerin çok büyük akma hızları ile doldurulup, boşaltılmasından, şıçramalı ve yüksek basınçla doldurulmasından kaçınılmalıdır. Aksi takdirde statik elektrik yükü fazla olacaktır.
Yalıtkan maddeler, üzerinde bulundukları elektrik yükünü kolay kolay dışarı atamazlar. Ayrıca elektrik yükünün yalıtkan maddeler üzerindeki dağılımı da homojen değildir.
LPG tanklarında bir çoğunda kendinden topraklama olduğundan topraklama gerekmez. Dolum esnasında akıştan dolayı sıvı kaplarda statik elektriğe dikkat edilmeli, oluşan buhardan mümkün olduğunca uzak durulmalı çünkü insan vücudundaki statik elektrik ten dolayı parlama meydana gelir.
Statik Elektrikten Korunma Yöntemi:
Anti-statik Malzeme: Yalıtkanlar gibi statik yük olmayan, tam bir iletkende olmayan, statik elektriğin olmasını önleyebilen malzemelerdir.
Anti-statik Önlük ve Ayakkabılar: Önlükler değişik boylarda, % 89 naylon, % 11 karbon alaşımlıdır. Karbon yedirilmiş kumaş elektrik iletkenliğini sağlar, dışarıdan yada kıyafetlerin oluşturacağı statik yüklemeyi önler.
Anti-statik Yer Kaplamaları: Karbon yedirilmiş plastik alaşımlıdırlar. Taban bakır baralarla örülmüş ve topraklanmıştır. Yapışkanı karbonludur, iletim sağlanmış aynı zamanda yürüme esnasında statik elektrik oluşturması önlenmiştir. Özel kimyasallarından başka, özellikle deterjan vb. malzemelerle silindiğinde üzerinde lak oluşacak düşünülerek, kimyasal temizleyiciler yoksa yalnızca temiz nemli bez ile silinmelidir.
Anti-statik Kimyasallar: AFC-400 gibi PCB temizleme kimyasalları olup çok çeşitleri mevcuttur. Halı, vinylex gibi malzemelere tatbik edildiğinde çok ince anti statik katman oluştururlar. Anti statik örtü, yer kaplaması gibi zeminlere sürüldüğünde anti statik özelliklerini arttırır ve uzun ömürlü olmalarını sağlar.
ELEKTRİK YANGININA MÜDAHALE MESAFESİ
SÖNDÜRME MADDESİ ALÇAK GERİLİM YÜKSEK GERİLİM
KKT 1 METRE 5 METRE
CO2 1 METRE 5 METRE
ELEKTRİK YANGINLARI ve ÖNLENMESİ
ELEKTRİK ARIZALARI
Elektrik arızaları sonucunda aşırı ısınma yada ark oluşur. Bu ısınma yada ark ekipmanının kendisini veya etrafındaki ekipmanların izolasyonlarının bozulmasına ve yanmasına sebep olabilir.
Elektrik yangınlarına şu örnekler verilebilir:
Panolardaki hatalı konnektör bağlantıları,
Şalteri, kesici vb. devre kesicilerin mekanizma arızaları,
Koruma sistemlerindeki hatalar.
TRAFO:1
ELEKTRİKLER TAM KESİLMEDEN ASLA SU VE KÖPÜKLÜ SÖNDÜRME MADDELERİ KULLANMAYINIZ.
RESİM SADECE SOĞUTMA AMAÇLI SU KULLANIMINI GÖSTERMEKTEDİR.
TRAFO:2
UNUTMAYIN: 1000 VOLT VE ÜZERİ ELEKTRİK GÜCÜ OLAN VE YANAN YERLERDE ÖNCE ELEKTRİKLER KESİLMELİDİR.KULLANACAĞINIZ KARBONDİOKSİT YADA KURU KİMYEVİ TOALAR 1000 VOLT ÜZERİNDE HİÇ BİR İŞE YARAMAYACAKTIR.
Elektrik arızası, elektrik ekipmanının bir arıza sonucu görevini yapmaması demektir. Bu durumlarda anlık olarak ısınma ve ark oluşabilir, ancak bir ateşleme yada yanma olmayacaktır. Ekipmanın besleme kaynağı derhal kesilir. Arıza durumunda sistem geçici olarak servis dışı olur ve ekipmanın hasarı da minimum da kalır. ( Şekil 1,2 )
Şekil 1.
Şekil 2.
Eğer koruma sistemi hasarlı, arızalı ise yada hiç yoksa, herhangi bir elektrik arızası yangınla sonuçlanabilir. Aslında meydana gelen bir elektrik arızasının, daha kötü olayların habercisi olduğu, önlem alınması gerektiği konusunda bilgi verdiği söylenebilir.
Koruma durumundaki elektrik arızası ile koruma olmayan yada körleştirilmiş sistemlerdeki elektrik arızalarının sebep olabileceği olaylar bu bazda ele alınmalıdır.
Arızaları minimize etmek mümkündür. Ancak tamamen ortadan kaldırmak çok zordur. Bunun için küçük ve etkili çeşitli koruma sistemleri tesis etmek önemlidir.
NOKSANLIKLAR:
Sistemlerdeki noksanlıklar basit ve periyodik bakımlar, fiziksel kontroller ve ölçümlerle tespit edilebilir. Önleyici bakımların amacı, olayın kötü sonuçlanmadan, can ve mal kaybına yol açmadan belirlenmesi ve önlenmesidir. Bunlara örnek olarak şu saptamalar verilebilir
Hasarlanmış izolasyonlar,
Uygun kesitli olmayan yada ilavelerle arttırılmış yükler,
Terminallerdeki düzensizlik nedeni ile temas durumu,
Yaşlanma,
Titreşim nedeni ile hasar görme yada pozisyon değişimi,
Nem, pas, kirlilik, korozyon vb. nedenlerle kontak yapışması.
Yukarıda bahsedilen nedenler ekipmanın normal işlemesini engellemez, ancak er yada geç ekipmanın arızalanmasına yol açacaklardır.
ELEKTRİK YANGINLARI
Uluslar arası literatürde elektrik ekipmanındaki kusurdan kaynaklanan yangınlar elektrik yangınları olarak adlandırılmaktadır. Ancak aşağıdaki belirtilen durumlarda maalesef elektrik yangınları yada kaynağı olarak raporlanmaktadır:
Dikkatsizce atılan kibrit, sigara vs.
Dirençlerin yada açık ısıtıcıların her yerde kullanımı,
Parlayıcı malzemelerin dikkatsizce depolanması ve taşınması.
Bu faktörlere karşı elektrik mühendisliğinin bu anlamda yapabileceği çok fazla katkı yoktur. Elektrik yangınlarının dört ( 4 ) temel sebebi vardır:
1.Aşırı yüklenen elektrik ekipmanı aşırı akım çeker. Kablo, akımın karesi ile doğru orantılı şekilde aşırı ısınır. Kablo izolasyonu aşırı sıcaklıktan deforme olabilir. Bu nedenle izolasyon özelliğini kaybederek, kısa devreye yol açabilir. Çoğu izolasyon malzemesi ayın zamanda yanabilen malzeme de olduğu için, eğer oluşan sıcaklık malzemenin yanma sıcaklığına ulaşırsa kendisini de tutuşturabilecektir.
2.İzolasyonu hasarı kısa devreye sebep olur. Be nedenle sürekli bir ark meydana gelebilir. Elektrik arkı sıcaklığı aşırı derecede yüksektir ve eğer birkaç saniye içerisinde söndürülemezse, etrafındaki malzemelerde yanmaya başlayacaktır.
3.Elektrik enstalasyonlarındaki ekipman kontaklarının bozulması yada arızası kıvılcımlar oluşturabilir, lokal aşırı ısınmaya ve izolasyon malzemesinin yanmasına sebep olur. Böyle durumlarda, ark oluşmasa da, ısının kendisi yangını başlatmaya yetecektir. Kısa devre ve ark belki sonrasında oluşur, ancak esas neden bu değildir.
4.Akım taşıyan elemanların mekanik baskı yada uzama nedeni ile meydana getirdiği kırılma yada çatlaklar, bu noktada ark başlatır.
Elektrik ekipmanının aşırı yüklenmesine, hatalı sistem tasarımı ve plansızlık ve bilgisizlik neden olur. Bazen elektrik makinelerinin aşırı yüklenmesine bağlı olduğu pompa, fan, diğer motorlar vs. de buna sebep olabilir. Bu durum düşük bir olasılık da olsa, çeşitli koruma yöntemleri ile sorun giderilebilir.
İZOLASYON ARIZALARI
İzolasyon arızalarının 3 temel sebebi vardır.
İç hasar
Yaşlanma
Dış hasar
İç hasar, imalat ya da ekipmanın montajı esnasında (uygun olmayan sıkma kuvvetleri kullanma vs.) oluşur. İzolasyonun dayanımı düşer. Standartlara uygun ürün, nitelikli tasarım, bilgili ve dikkatli imalat ve montaj personeli çalıştırmak, enerjilendirmeden önce yüksek gerilim ve ilgili testlerin yapılması, hasarlanmaları minimize etmek için şarttır. Yetkili ve sorumlu mühendis ve tekniker/teknisyen çalıştırılması zorunluluk olmalıdır.
Zaman ve kullanım şartlarına göre hasar oluşabilir. Bütün izolasyon malzemeleri zamanla izolasyonluk özelliklerinden kaybederler. Buna bazı etkenler hız verebilir. Örneğin, kablodaki
yüklenme, çevre sıcaklığı, kablo güzergahı, yabancı malzemelerin varlığı, kullanılan malzemenin kalitesi, tasarımın vb.
İzolasyon arızaları nedeni ile oluşan elektrik ekipman arızalarının mutlaka elektrik yangını oluşturması gerekmez. Eğer bunu saptayacak ve saptandığında da çalışacak bir koruma sistemi varsa, yangın olmayacaktık. Bu tür malzemelere örnek; Sigortalar, aşırı akım röleli kesiciler ve benzeridir. Koruma sistemlerinin olması yeterli değildir. Bunların periyodik olarak işlevsellik testlerinin yapılması gerekir. Çok uzun aralıklarda çalışması beklenen bu tür ekipmanların, ihtiyaç olduğunda da çalışması gerekir.
Sanayi için özellikle yüksek gerilim ekipmanları ile ilgili bu tür risklerin azaltılması yönünde, “yüksek gerilim işletme sorumluğu”, “fen adamı belgesi”, çeşitli yönetmelikler, topraklama ölçümleri gibi zorunlu periyodik kontroller vb. kurallar mevcuttur. Kuralların uyulması halinde teknik risklerin minimumda tutulabileceği kesindir. Ancak hane halkları için aynı takip ve bilgilendirme hemen hemen hiç yoktur. Bu konuda ülkemizde yayınlanmış bir veri ya da istatistik de yoktur. Bölgesel dağıtım şirketlerinin konunun üstüne gitmesinde çok fayda vardır. Üniversitelirin de yanlış uygulamalardan dolayı yaşanmış olaylar sonucu edindikleri bilgileri, meslek odaları, Üniversite gibi kurumlarda paylaşmasında ve yayınlamasında fayda vardır. Bu konudaki çalışmalar, yurt dışı ile kıyaslandığı zaman bizde çok zayıftır.
Sonuç:
Elektrik yangınları muhtemelen elektrik bağlantıları nedeni ile olmaktadır. Çünkü bu tür kötü bağlantıları, kötü teması saptayacak koruma sistemleri yoktur. Kısa devre arızaları daha düşük bir olasılıktır çünkü koruma sistemleri genellikle yapılmaktadır. Eğer buna rağmen elektrik yangını oluşuyorsa, koruma sistemi arızası ya da çalışmaması nedeniyledir.
Elektrik bağlantılarının ve terminallerinin arızalarını önlemek için yapılan ölçümler ve alınan tedbirler, hem daha ucuz ve kolay, hem de basit ve pratik olacaktır. Bu konuda çalışan kişilerin % 100 eğitimli ve diplomalı olması,dönemsel eğitimler alması, hatta belli periyotlarla sınava tabi tutulması ve yetkilendirilmesi önemlidir . Diploma gerek şart olmalı, ancak yeter şart olmamalıdır. Hatta mühendislik ve teknisyen/teknikerlik uygulamalarında yetki sınıflandırılmaları olmalıdır.
ELEKTRİK YANGINLARI İÇİN ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
Elektrikli Cihaz/Aletlerde Alınacak Önlemler
Elektrik keşfedildiği günden beri insanoğlunun hayatında vazgeçilmez bir enerji kaynağı olmuştur. İnsanların bulunduğu, yaşadığı hemen hemen her yerde elektrik enerjisi ve cihazlar yer almıştır. İşyerimizde, evimizde, sokakta, taşıtlarımızda hatta yatağımızda bile girmiştir. Elektrik enerjisinin sayısız faydalarının yanında bilinçsiz kullanımdan dolayı doğan acı izleri de vardır. Meydana gelen kazalarda çok sayıda can ve mal kaybı olmuştur. Sadece İstanbul için geçerli olan değerlendirmede 1995 senesinde elektrik kontağından 1567, elektrikli cihazlardan ise 102 defa yangın çıkmıştır. Elektrik enerjisinin her yere girmesi, beraberinde tehlikeyi de arttırmaktadır. Yanan mumla yatağa girmek adetten değildir ama elektrikli battaniye birçok evde kullanılmaktadır. Sobaların etrafına amyant konur ama elektrikli ısıtıcılar kolay yanabilen maddelere yakın tutulabilmektedir. Her türlü felakette olduğu gibi elektrik ve elektrikli cihazlarda da felaket başa gelmeden önce koruyucu önlem almak daha ucuz ve güvenlidir.
Elektrikte Yangın Tehlikeleri
Elektrik enerjisinde yangın tehlikesi zayıf akımlarda (Telefon vs.) yoktur. Çünkü kullanılabilir güç 1 watt’ın çok altındadır ve bu kadar güç selüloz kökenli maddelerin alev almasına yetmemektedir; Ancak kolay alev alan ve patlama riski taşıyan maddelerin bulunduğu ortamlarda zayıf akımlar için bile gerekli önlemi almak gerekir. Elektrikli aygıtlar değerlendiremedikleri veya yayamadıkları enerjiyi ısı haline çevirirler. Randımanı düşük aygıtlarda ısı yayılması fazladır. Akkor lambaların randımanı %15 civarında olduğundan gerisi ısı halinde yayılır. Asma tavanlar gibi çevre sıcaklığının, ortamın geri kalanına göre yüksek olduğu hallerde şayet istenilen aydınlatma seviyesi 700 LX ten fazla ise aydınlatmacılar özel havalandırma önlemi almalıdırlar. Aralıklı işleyen veya tam güçle nadiren çalışan makineler, kısa süre kullanıp dinlendirilirken bünyelerindeki ısıyı dışarı verirler. Durmadan çalıştığında iç sıcaklıkları tehlikeli biçimde artar, sargıların sıcaklığı etrafındaki izole malzemesini yakıp, patlamaya bile neden olabilir, özetle elektrik enerjisi ısı enerjisi haline dönüşüp, yanmayı başlatabilir. Gündelik yaşamda kullanılan malzemelerin çoğunluğu birkaç KJ enerji ile alev alabilmektedir. (1watt =1 joule/saniye olduğundan, birkaç watt birkaç dakika yayıldığında yangın çıkmasına neden olabilmektedir.)
Kabloların kötü sarılmasıyla toplam empedasına oranla o noktadaki direnç düşük kalacağından cihazların çalışması engellenmez, çünkü akım şiddeti az miktarda azalmıştır; ancak bu noktalardan çıkan enerji yanmaya neden olabilir. Özellikle elektrik panolarında, elektrik düğmelerinde, şartellerde çıkan yangınlar bu olguya dayanır ve bunun yanında elektrik prizlerin yuvalarının gevşemesi ve anahtarlarının ark yapması bu olgulara dayanır. Bilgi işlem ekipmanlarının ve diğer elektronik cihazların çevresinde ve içinde yangın çıkması için birçok neden vardır. En çok gözlemlenenler kısa devrenin sebep olduğu arkın yol açtığı, bilgisayarın manyetik bant kontrol sisteminde ve baskılı devrelerde için için başlayan yangınlardır. Elektrikli ev aletlerinde el bireyzi, sipral, zımpara makinesi, vs. bunların yanı sıra evimizde kullandığımız fön makineleri, mikser, mutfak robotu, ütü gibi el aletlerinde göz önünde bulundurulması gereken hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir. Bu hususlardan bazıları kısaca şunlardır. Topraklı prizde düz fişin kullanılmasıyla boşluk yapması ve ısınmaya yol açmasıdır; Çünkü topraklı prizde normal olarak topraklı fişler kullanılmalıdır. Fakat topraklı fiş ile düz fişin bacakları farklıdır, topraklı fişin bacaklarının kalın olmasından dolayı prizin dişi bacakları da o denli açılmıştır. Düz fiş eğer bu prizde kullanılırsa düz fişin bacakları ince olması topraklı prizin ise iç bacaklarının açık olması kaçınılmaz bir ısı kaynağı yaratır buda fişin yanmasına prizin ise komple yanıp tesisatının ve kendisinin yanmasına sebep olur, bu risk eski tip sigortalarda daha da artmaktadır. Bu yeni sistem sigortalarda (W otomatlarda) bu şekilde tehlike yaratmaz anlamına gelmemelidir. Otomatlarda da aşırı yüklenmeden dolayı bir ısınma olur içyapısı sebebiyle bu ısınmadan dolayı her hangi bir kısa devrede ark yapma olasılığı vardır buda devreden çıkmamasına sebep olabilir bu olayda kaçınılmaz bir kazaya davetiye çıkarır. Bu olayların olmaması için yapılarımızda standartlara uygun malzemeye önem verilmeli ve tesisat ehliyetli ustalara yaptırılmalıdır. Fakat yinede kullanım hatalarını ve tepkilerini unutmamak gerekir.
ULKEMİZDE İSE ÇIKAN YANGINLARIN % 20 YE YAKINI
ELEKTRİK NEDENLİ YANGINLARDAN OLUŞMAKTADIR.
AMERİKAN YANGIN SINIFLAMASINDA ELEKTRİK KAYNAKLI YANGINLARIN ÇOK OLUŞU NEDENİĞLE YANGINLAR SINIFLANDIRILIR İKEN E SINIFI ELEKTRİK YANGINLARINI BELİRTİR.
AB SITANDARTLARINDA İSE E SINIFI YANGIN BULUNMAMAKTADIR.
ÜLKELER GEREKSİNİMLERİNE GÖRE DÜZENLEMELER YAPMAKTADIRLAR.
SON GÜNLERDE AMERİKADA EN ÇOK MUTFAK YANGINLARI ÇIKMAKTADIR. ÇÜNKÜ AMERİKALILAR HAZIR YİYECEK ALIP SADECE KIZRTMA TAVALARINDA KIZRTMA YAPARAK YEMEK HAZIRLAMAKTALAR VE YANGINLAR EN ÇOK BU MEDEN İLE ÇIKMAKTADIR. ŞİMDİLERDE AMERİKAN YANGIN SINIFLAMASINA BİRDE K SINIFI ( MUTFAK = KİTCHEN )YANGINLAR İLAVE EDİLMİŞTİR. A.S.
Elektrik yangınlarının oluşmasını önlemek için yapılması gerekenler.
Her türlü binada elektrik iç tesisatı; yürürlükte olan "Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği" ne uygun olarak tesis edilecektir.
-Koruma Aygıtları; Tüm binalarda kısa devre, aşırı yük, toprak teması, ve kaçak akım sonucunda yangın çıkmasını önleyecek koruma düzenleri gerçekleştirilecektir. Bu amaçla oluşabilecek hata akımlarına karşı gerekli koruma aygıtları kullanılacaktır.
-Kısa Devre hesapları; Bütün bina ve yapılarda elektrik tesisatında kullanılacak tüm cihaz ve malzemeler kısa devre hesapları yapılarak seçilecektir. Kullanılacak anahtar lama ve koruma düzenleri ve bu düzenlerin kurulması için gerekli aygıtlar hesap sonuçlarına uygun elektriksel karakteristiklere sahip olacaklardır. Kullanılacak kablo ve bus-bar gibi her türlü akım taşıyıcılarda alev iletmeyen tipte yalıtım malzemesi kullanılacaktır.
-Her uzatma kablosu doğrudan bir prize takılacak ve sadece bir cihaz veya aydınlatma aracına bağlanacaktır.
-Kablonun akım taşıma kapasitesi bağlandığı cihaz ya da aydınlatma aracının nominal akımından küçük olmayacaktır.
-Uzatma kablosu fiziksel olarak iyi durumda olacaktır, ezilme, kesilme, yıpranma gibi nedenlerle güvenliği tehlikeye düşürecek kablolar kullanılmayacaktır.
-Topraklama gerektiren cihaz veya aydınlatma araçları için topraklı tip uzatma kablosu kullanılacaktır.
-Uzatma kabloları ve esnek kordonlar sabit cisimlere tutturulmayacak; duvarlar, tavanlar, yer döşemelerinden geçirilmeyecek, kapı altlarından ve halı gibi yer döşemelerinin altından geçirilmeyecek ve fiziksel darbelere maruz bırakılmayacaktır.
-Elektrik planları; Her türlü binada, elektrik iç tesisatına ilişkin kuvvetli akım kolon şeması bulunacak ve ana tabloya en yakın yerde camlı bir dolap içinde muhafaza edilecektir.
-Kuvvetli akım tesisatı; her türlü binada kuvvetli akım tesisatının kuruluşu ve işletilmesi yürürlükte olan "Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği" ve "Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği" ne uygun olarak yapılacaktır.
-Sigortalar otomatik olacaktır.
-Tesisat, yetkili Elektrik Teknisyenine her üç ayda bir kontrol ettirilmelidir. Bu konuda bir kontrol kartı tutulmalıdır.
STATİK ELEKTRİK VE YANGIN RİSKİ
Bilindiği gibi iki cismin sürtünmesi ile oluşan durgun elektrik yüküne ELEKTROSTATİK yük denilmektedir. Daha açacak olursak, elektronların atomlar arasında hareket etmesiyle ortaya çıkan enerji olarak düşünülebilir. Burada hareket, elektronların çekirdek etrafındaki hareketi değil, farklı atomlar arasındaki hareketidir. Statik elektriğe en büyük örnek yıldırım verilebilir.
Kısacası statik elektrik; katının katıya, sıvının katıya ve iki sıvının bir birine sürtünmesi sonucu oluşan, genel olarak bir işe yaramayan zaman zaman arklar şeklinde boşalan elektrik enerjisidir. Bu boşalma genel olarak kontrol altına alınamaz ve statik elektrikten faydalanamaz. Ancak; Bu kontrolsüz güç çok önemli yangın çıkış sebebidir.
Statik Elektrik Nasıl Yangın Çıkarır:
STATİK ELEKTRİĞİN YANGIN ÇIKARMASINA GÜZEL BİR ÖRNEK FİLM.
Statik elektrik boya endüstrisinde tutuşturma kaynağı oluşturan büyük bir tehlikedir. Patlayıcı olmayan sıvıların iletken olmayan bir boru veya hortumdan geçerken ya da kuru toz halindeki maddelerin yine iletken olmayan plastik kaplardan karıştırma kazanına geçerken, parçacıkların hareketi sırasında oluşan kıvılcımlar uygun bir buhar-hava, toz-hava karışımının parlamasına neden olur.
Lastik tekerlekli araçlarda, seyir halinde iken, sürtünme kuvveti sebebiyle statik elektrik yükü birikir. Bu yük metalik özellikli olmayan fiber-glas gövdeli araçlarda daha fazladır. Patlayıcı sıvı taşıyan lastik tekerlekli tankerlerin topraklama mecburiyeti, bu statik elektrik yükünün tehlikeli seviyesine erişmeden sürekli olarak boşaltılması içindir. Deponuza benzin alırken aracınızdan inip-binmeyin ya da sonrasında benzin alma noktasına yaklaşmadan, yeterince uzak bir mesafede metal bir nesneye dokunarak kendinizi topraklayın, indi-bindi hareketi sırasında insanlar kendisine statik elektrik yüklemektedir.
Sıvıların ve özellikle patlayıcı sıvıların boru donanımındaki nakli, depolanması, bir kaptan diğerine boşaltılması esnasında statik elektrik yük birikimi oluşur. Buralarda bu yükün kıvılcım çıkararak boşalması patlama ve yangın tehlikesi doğuracağı için topraklama işlemi yapılır. Dünyanın bir çok yerinde topraklama sistemi olmadığından statik elektrikten dolayı bir çok tehlike atlatılmıştır. Bir birine karıştırılmayan iki sıvı akıtılıyorsa statik elektrik daha fazla olur.
STATİK ELEKTRİK NASIL ÖNLENİR:
Birinci ve en basit kural, kısa devreleme yani eş potansiyel ve topraklama kuralıdır bu kuralda aralarında statik elektrik yükünün değişik olması sebebi ile potansiyel farkı bulunan bütün iletken kısımlar elektriksel yolla birbirine bağlanır. Yani kısa devrelidir.ve ayrıca toprakla irtibatlandırılır.
Statik elektriğin zararlı seviyeye gelmeden boşalması için ortamın belli bir iletkenlik düzeyinde olması gerekir. Eğer ortamdaki nem miktarı kafi derecede fazla ise cisimlerin üzerindeki nem tabakası da aynı işi görebilir. Bu halde kaplar karton veya kağıt ile kaplanabilir veya metalik boyalar ile boyanabilir veya iletken ağ içine alınabilir. Sentetik kaplara iletkenlik kazandırılması halinde yukarıda bahsedilen topraklama ve dolum esnasında da kısa devreleme yapılmalıdır.
Parlayıcı sıvıların konulduğu bütün depolar, boru donanımları ve boru bağlantıları statik elektriğin boşaltılması maksadıyla uygun şekilde topraklanmalıdır.
Boru sistemlerinde, bu yükün teşekkülü akış oranına (litre/dakika), sıvı hızına, (metre/saniye) boruların çapına ve boru uzunluğuna bağlıdır. Doldurma işlemi, şıçramaya meydan vermeyecek şekilde yavaş hızda ve deponun yan yüzeyini yalayarak veya doldurma hortumunun ucu kaptaki sıvı seviyesi altına indirilerek yapılmalıdır.
Kısa devreleme ve topraklama, parlayıcı sıvıların bir kaptan diğerine aktarılması işlemi esnasında da yapılmalıdır. Sıvı parlayıcı ve patlayıcı maddelerin çok büyük akma hızları ile doldurulup, boşaltılmasından, şıçramalı ve yüksek basınçla doldurulmasından kaçınılmalıdır. Aksi takdirde statik elektrik yükü fazla olacaktır.
Yalıtkan maddeler, üzerinde bulundukları elektrik yükünü kolay kolay dışarı atamazlar. Ayrıca elektrik yükünün yalıtkan maddeler üzerindeki dağılımı da homojen değildir.
LPG tanklarında bir çoğunda kendinden topraklama olduğundan topraklama gerekmez. Dolum esnasında akıştan dolayı sıvı kaplarda statik elektriğe dikkat edilmeli, oluşan buhardan mümkün olduğunca uzak durulmalı çünkü insan vücudundaki statik elektrik ten dolayı parlama meydana gelir.
Statik Elektrikten Korunma Yöntemi:
Anti-statik Malzeme: Yalıtkanlar gibi statik yük olmayan, tam bir iletkende olmayan, statik elektriğin olmasını önleyebilen malzemelerdir.
Anti-statik Önlük ve Ayakkabılar: Önlükler değişik boylarda, % 89 naylon, % 11 karbon alaşımlıdır. Karbon yedirilmiş kumaş elektrik iletkenliğini sağlar, dışarıdan yada kıyafetlerin oluşturacağı statik yüklemeyi önler.
Anti-statik Yer Kaplamaları: Karbon yedirilmiş plastik alaşımlıdırlar. Taban bakır baralarla örülmüş ve topraklanmıştır. Yapışkanı karbonludur, iletim sağlanmış aynı zamanda yürüme esnasında statik elektrik oluşturması önlenmiştir. Özel kimyasallarından başka, özellikle deterjan vb. malzemelerle silindiğinde üzerinde lak oluşacak düşünülerek, kimyasal temizleyiciler yoksa yalnızca temiz nemli bez ile silinmelidir.
Anti-statik Kimyasallar: AFC-400 gibi PCB temizleme kimyasalları olup çok çeşitleri mevcuttur. Halı, vinylex gibi malzemelere tatbik edildiğinde çok ince anti statik katman oluştururlar. Anti statik örtü, yer kaplaması gibi zeminlere sürüldüğünde anti statik özelliklerini arttırır ve uzun ömürlü olmalarını sağlar.
ELEKTRİK YANGININA MÜDAHALE MESAFESİ
SÖNDÜRME MADDESİ ALÇAK GERİLİM YÜKSEK GERİLİM
KKT 1 METRE 5 METRE
CO2 1 METRE 5 METRE
ELEKTRİK YANGINLARI ve ÖNLENMESİ
ELEKTRİK ARIZALARI
Elektrik arızaları sonucunda aşırı ısınma yada ark oluşur. Bu ısınma yada ark ekipmanının kendisini veya etrafındaki ekipmanların izolasyonlarının bozulmasına ve yanmasına sebep olabilir.
Elektrik yangınlarına şu örnekler verilebilir:
Panolardaki hatalı konnektör bağlantıları,
Şalteri, kesici vb. devre kesicilerin mekanizma arızaları,
Koruma sistemlerindeki hatalar.
TRAFO:1
ELEKTRİKLER TAM KESİLMEDEN ASLA SU VE KÖPÜKLÜ SÖNDÜRME MADDELERİ KULLANMAYINIZ.
RESİM SADECE SOĞUTMA AMAÇLI SU KULLANIMINI GÖSTERMEKTEDİR.
TRAFO:2
UNUTMAYIN: 1000 VOLT VE ÜZERİ ELEKTRİK GÜCÜ OLAN VE YANAN YERLERDE ÖNCE ELEKTRİKLER KESİLMELİDİR.KULLANACAĞINIZ KARBONDİOKSİT YADA KURU KİMYEVİ TOALAR 1000 VOLT ÜZERİNDE HİÇ BİR İŞE YARAMAYACAKTIR.
Elektrik arızası, elektrik ekipmanının bir arıza sonucu görevini yapmaması demektir. Bu durumlarda anlık olarak ısınma ve ark oluşabilir, ancak bir ateşleme yada yanma olmayacaktır. Ekipmanın besleme kaynağı derhal kesilir. Arıza durumunda sistem geçici olarak servis dışı olur ve ekipmanın hasarı da minimum da kalır. ( Şekil 1,2 )
Şekil 1.
Şekil 2.
Eğer koruma sistemi hasarlı, arızalı ise yada hiç yoksa, herhangi bir elektrik arızası yangınla sonuçlanabilir. Aslında meydana gelen bir elektrik arızasının, daha kötü olayların habercisi olduğu, önlem alınması gerektiği konusunda bilgi verdiği söylenebilir.
Koruma durumundaki elektrik arızası ile koruma olmayan yada körleştirilmiş sistemlerdeki elektrik arızalarının sebep olabileceği olaylar bu bazda ele alınmalıdır.
Arızaları minimize etmek mümkündür. Ancak tamamen ortadan kaldırmak çok zordur. Bunun için küçük ve etkili çeşitli koruma sistemleri tesis etmek önemlidir.
NOKSANLIKLAR:
Sistemlerdeki noksanlıklar basit ve periyodik bakımlar, fiziksel kontroller ve ölçümlerle tespit edilebilir. Önleyici bakımların amacı, olayın kötü sonuçlanmadan, can ve mal kaybına yol açmadan belirlenmesi ve önlenmesidir. Bunlara örnek olarak şu saptamalar verilebilir
Hasarlanmış izolasyonlar,
Uygun kesitli olmayan yada ilavelerle arttırılmış yükler,
Terminallerdeki düzensizlik nedeni ile temas durumu,
Yaşlanma,
Titreşim nedeni ile hasar görme yada pozisyon değişimi,
Nem, pas, kirlilik, korozyon vb. nedenlerle kontak yapışması.
Yukarıda bahsedilen nedenler ekipmanın normal işlemesini engellemez, ancak er yada geç ekipmanın arızalanmasına yol açacaklardır.
ELEKTRİK YANGINLARI
Uluslar arası literatürde elektrik ekipmanındaki kusurdan kaynaklanan yangınlar elektrik yangınları olarak adlandırılmaktadır. Ancak aşağıdaki belirtilen durumlarda maalesef elektrik yangınları yada kaynağı olarak raporlanmaktadır:
Dikkatsizce atılan kibrit, sigara vs.
Dirençlerin yada açık ısıtıcıların her yerde kullanımı,
Parlayıcı malzemelerin dikkatsizce depolanması ve taşınması.
Bu faktörlere karşı elektrik mühendisliğinin bu anlamda yapabileceği çok fazla katkı yoktur. Elektrik yangınlarının dört ( 4 ) temel sebebi vardır:
1.Aşırı yüklenen elektrik ekipmanı aşırı akım çeker. Kablo, akımın karesi ile doğru orantılı şekilde aşırı ısınır. Kablo izolasyonu aşırı sıcaklıktan deforme olabilir. Bu nedenle izolasyon özelliğini kaybederek, kısa devreye yol açabilir. Çoğu izolasyon malzemesi ayın zamanda yanabilen malzeme de olduğu için, eğer oluşan sıcaklık malzemenin yanma sıcaklığına ulaşırsa kendisini de tutuşturabilecektir.
2.İzolasyonu hasarı kısa devreye sebep olur. Be nedenle sürekli bir ark meydana gelebilir. Elektrik arkı sıcaklığı aşırı derecede yüksektir ve eğer birkaç saniye içerisinde söndürülemezse, etrafındaki malzemelerde yanmaya başlayacaktır.
3.Elektrik enstalasyonlarındaki ekipman kontaklarının bozulması yada arızası kıvılcımlar oluşturabilir, lokal aşırı ısınmaya ve izolasyon malzemesinin yanmasına sebep olur. Böyle durumlarda, ark oluşmasa da, ısının kendisi yangını başlatmaya yetecektir. Kısa devre ve ark belki sonrasında oluşur, ancak esas neden bu değildir.
4.Akım taşıyan elemanların mekanik baskı yada uzama nedeni ile meydana getirdiği kırılma yada çatlaklar, bu noktada ark başlatır.
Elektrik ekipmanının aşırı yüklenmesine, hatalı sistem tasarımı ve plansızlık ve bilgisizlik neden olur. Bazen elektrik makinelerinin aşırı yüklenmesine bağlı olduğu pompa, fan, diğer motorlar vs. de buna sebep olabilir. Bu durum düşük bir olasılık da olsa, çeşitli koruma yöntemleri ile sorun giderilebilir.
İZOLASYON ARIZALARI
İzolasyon arızalarının 3 temel sebebi vardır.
İç hasar
Yaşlanma
Dış hasar
İç hasar, imalat ya da ekipmanın montajı esnasında (uygun olmayan sıkma kuvvetleri kullanma vs.) oluşur. İzolasyonun dayanımı düşer. Standartlara uygun ürün, nitelikli tasarım, bilgili ve dikkatli imalat ve montaj personeli çalıştırmak, enerjilendirmeden önce yüksek gerilim ve ilgili testlerin yapılması, hasarlanmaları minimize etmek için şarttır. Yetkili ve sorumlu mühendis ve tekniker/teknisyen çalıştırılması zorunluluk olmalıdır.
Zaman ve kullanım şartlarına göre hasar oluşabilir. Bütün izolasyon malzemeleri zamanla izolasyonluk özelliklerinden kaybederler. Buna bazı etkenler hız verebilir. Örneğin, kablodaki
yüklenme, çevre sıcaklığı, kablo güzergahı, yabancı malzemelerin varlığı, kullanılan malzemenin kalitesi, tasarımın vb.
İzolasyon arızaları nedeni ile oluşan elektrik ekipman arızalarının mutlaka elektrik yangını oluşturması gerekmez. Eğer bunu saptayacak ve saptandığında da çalışacak bir koruma sistemi varsa, yangın olmayacaktık. Bu tür malzemelere örnek; Sigortalar, aşırı akım röleli kesiciler ve benzeridir. Koruma sistemlerinin olması yeterli değildir. Bunların periyodik olarak işlevsellik testlerinin yapılması gerekir. Çok uzun aralıklarda çalışması beklenen bu tür ekipmanların, ihtiyaç olduğunda da çalışması gerekir.
Sanayi için özellikle yüksek gerilim ekipmanları ile ilgili bu tür risklerin azaltılması yönünde, “yüksek gerilim işletme sorumluğu”, “fen adamı belgesi”, çeşitli yönetmelikler, topraklama ölçümleri gibi zorunlu periyodik kontroller vb. kurallar mevcuttur. Kuralların uyulması halinde teknik risklerin minimumda tutulabileceği kesindir. Ancak hane halkları için aynı takip ve bilgilendirme hemen hemen hiç yoktur. Bu konuda ülkemizde yayınlanmış bir veri ya da istatistik de yoktur. Bölgesel dağıtım şirketlerinin konunun üstüne gitmesinde çok fayda vardır. Üniversitelirin de yanlış uygulamalardan dolayı yaşanmış olaylar sonucu edindikleri bilgileri, meslek odaları, Üniversite gibi kurumlarda paylaşmasında ve yayınlamasında fayda vardır. Bu konudaki çalışmalar, yurt dışı ile kıyaslandığı zaman bizde çok zayıftır.
Sonuç:
Elektrik yangınları muhtemelen elektrik bağlantıları nedeni ile olmaktadır. Çünkü bu tür kötü bağlantıları, kötü teması saptayacak koruma sistemleri yoktur. Kısa devre arızaları daha düşük bir olasılıktır çünkü koruma sistemleri genellikle yapılmaktadır. Eğer buna rağmen elektrik yangını oluşuyorsa, koruma sistemi arızası ya da çalışmaması nedeniyledir.
Elektrik bağlantılarının ve terminallerinin arızalarını önlemek için yapılan ölçümler ve alınan tedbirler, hem daha ucuz ve kolay, hem de basit ve pratik olacaktır. Bu konuda çalışan kişilerin % 100 eğitimli ve diplomalı olması,dönemsel eğitimler alması, hatta belli periyotlarla sınava tabi tutulması ve yetkilendirilmesi önemlidir . Diploma gerek şart olmalı, ancak yeter şart olmamalıdır. Hatta mühendislik ve teknisyen/teknikerlik uygulamalarında yetki sınıflandırılmaları olmalıdır.
ELEKTRİK YANGINLARI İÇİN ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
Elektrikli Cihaz/Aletlerde Alınacak Önlemler
Elektrik keşfedildiği günden beri insanoğlunun hayatında vazgeçilmez bir enerji kaynağı olmuştur. İnsanların bulunduğu, yaşadığı hemen hemen her yerde elektrik enerjisi ve cihazlar yer almıştır. İşyerimizde, evimizde, sokakta, taşıtlarımızda hatta yatağımızda bile girmiştir. Elektrik enerjisinin sayısız faydalarının yanında bilinçsiz kullanımdan dolayı doğan acı izleri de vardır. Meydana gelen kazalarda çok sayıda can ve mal kaybı olmuştur. Sadece İstanbul için geçerli olan değerlendirmede 1995 senesinde elektrik kontağından 1567, elektrikli cihazlardan ise 102 defa yangın çıkmıştır. Elektrik enerjisinin her yere girmesi, beraberinde tehlikeyi de arttırmaktadır. Yanan mumla yatağa girmek adetten değildir ama elektrikli battaniye birçok evde kullanılmaktadır. Sobaların etrafına amyant konur ama elektrikli ısıtıcılar kolay yanabilen maddelere yakın tutulabilmektedir. Her türlü felakette olduğu gibi elektrik ve elektrikli cihazlarda da felaket başa gelmeden önce koruyucu önlem almak daha ucuz ve güvenlidir.
Elektrikte Yangın Tehlikeleri
Elektrik enerjisinde yangın tehlikesi zayıf akımlarda (Telefon vs.) yoktur. Çünkü kullanılabilir güç 1 watt’ın çok altındadır ve bu kadar güç selüloz kökenli maddelerin alev almasına yetmemektedir; Ancak kolay alev alan ve patlama riski taşıyan maddelerin bulunduğu ortamlarda zayıf akımlar için bile gerekli önlemi almak gerekir. Elektrikli aygıtlar değerlendiremedikleri veya yayamadıkları enerjiyi ısı haline çevirirler. Randımanı düşük aygıtlarda ısı yayılması fazladır. Akkor lambaların randımanı %15 civarında olduğundan gerisi ısı halinde yayılır. Asma tavanlar gibi çevre sıcaklığının, ortamın geri kalanına göre yüksek olduğu hallerde şayet istenilen aydınlatma seviyesi 700 LX ten fazla ise aydınlatmacılar özel havalandırma önlemi almalıdırlar. Aralıklı işleyen veya tam güçle nadiren çalışan makineler, kısa süre kullanıp dinlendirilirken bünyelerindeki ısıyı dışarı verirler. Durmadan çalıştığında iç sıcaklıkları tehlikeli biçimde artar, sargıların sıcaklığı etrafındaki izole malzemesini yakıp, patlamaya bile neden olabilir, özetle elektrik enerjisi ısı enerjisi haline dönüşüp, yanmayı başlatabilir. Gündelik yaşamda kullanılan malzemelerin çoğunluğu birkaç KJ enerji ile alev alabilmektedir. (1watt =1 joule/saniye olduğundan, birkaç watt birkaç dakika yayıldığında yangın çıkmasına neden olabilmektedir.)
Kabloların kötü sarılmasıyla toplam empedasına oranla o noktadaki direnç düşük kalacağından cihazların çalışması engellenmez, çünkü akım şiddeti az miktarda azalmıştır; ancak bu noktalardan çıkan enerji yanmaya neden olabilir. Özellikle elektrik panolarında, elektrik düğmelerinde, şartellerde çıkan yangınlar bu olguya dayanır ve bunun yanında elektrik prizlerin yuvalarının gevşemesi ve anahtarlarının ark yapması bu olgulara dayanır. Bilgi işlem ekipmanlarının ve diğer elektronik cihazların çevresinde ve içinde yangın çıkması için birçok neden vardır. En çok gözlemlenenler kısa devrenin sebep olduğu arkın yol açtığı, bilgisayarın manyetik bant kontrol sisteminde ve baskılı devrelerde için için başlayan yangınlardır. Elektrikli ev aletlerinde el bireyzi, sipral, zımpara makinesi, vs. bunların yanı sıra evimizde kullandığımız fön makineleri, mikser, mutfak robotu, ütü gibi el aletlerinde göz önünde bulundurulması gereken hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir. Bu hususlardan bazıları kısaca şunlardır. Topraklı prizde düz fişin kullanılmasıyla boşluk yapması ve ısınmaya yol açmasıdır; Çünkü topraklı prizde normal olarak topraklı fişler kullanılmalıdır. Fakat topraklı fiş ile düz fişin bacakları farklıdır, topraklı fişin bacaklarının kalın olmasından dolayı prizin dişi bacakları da o denli açılmıştır. Düz fiş eğer bu prizde kullanılırsa düz fişin bacakları ince olması topraklı prizin ise iç bacaklarının açık olması kaçınılmaz bir ısı kaynağı yaratır buda fişin yanmasına prizin ise komple yanıp tesisatının ve kendisinin yanmasına sebep olur, bu risk eski tip sigortalarda daha da artmaktadır. Bu yeni sistem sigortalarda (W otomatlarda) bu şekilde tehlike yaratmaz anlamına gelmemelidir. Otomatlarda da aşırı yüklenmeden dolayı bir ısınma olur içyapısı sebebiyle bu ısınmadan dolayı her hangi bir kısa devrede ark yapma olasılığı vardır buda devreden çıkmamasına sebep olabilir bu olayda kaçınılmaz bir kazaya davetiye çıkarır. Bu olayların olmaması için yapılarımızda standartlara uygun malzemeye önem verilmeli ve tesisat ehliyetli ustalara yaptırılmalıdır. Fakat yinede kullanım hatalarını ve tepkilerini unutmamak gerekir.