Soru : Patlamaya Karşı Dayanıklı Bölme Hakkında

ekinkıran

Üye
TÜİSAG Üyesi
Katılım
29 Mar 2012
Mesajlar
32
Tepki puanı
34
Medeni hal
Bekar
Meslek
Uzman (B)
Merhaba arkadaşlar,

Çalıştığım firmadaki kompresörlerin hava tankları için ayrı bir bölme yapacağız. İSG Tüzüğü madde 249 da sabit kompresörlerin depolarının, patlamalara karşı dayanıklı bir bölmede olması gerektiği belirtiliyor. Ancak daha detaylı bilgi verilmiyor. Bu patlamaya karşı dayanıklı bölmenin teknik özellikleri (kullanılacak malzeme, duvar kalınlığı vb.) hakkında bilgisi olan arkadaşlardan yardım bekliyorum. Ayrıca bu bölmeye sadece hava tankının konması yeterli midir??

Cevaplarınız için şimdiden teşekkürler..
 

Hüseyin KORKMAZ

Deneyimli Üye
TÜİSAG Üyesi
Katılım
28 Ara 2011
Mesajlar
508
Tepki puanı
1,476
Medeni hal
Belirtilmedi
Meslek
Uzman (B)
Kompresör Odasi-Hava Tanki-Basinçli HavaTesisati Hakkinda

Yalçin Aslaner
Makine Mühendisi

1- Kompresör odasinin yeri-Çevre Sartlari-Havalandirma
-Kompresör, isletmede hava ihtiyacinin en fazla oldugu kisma yakin olmalidir. Dolayisiyla kompresör odasinin yerinin seçiminde bu durumu göz önüne almak gerekir.

- Kompresör odasi; tozdan etkilenmeyecek, temiz-soguk hava girisine uygun, sicaklik degisimlerinin az oldugu yerde-yönde insa edilmelidir. Kompresör için uygun ortam sicakligi 2-46 'C araliginda olmalidir. Emilen havadaki her 3'C sicaklik düsüklüügü basilan havanin miktarini %1 oraninda arttiracaktir.
- Çevre kirli ise kompresör odasi hava girisine temiz hava emisini temin etmek üzere panel filtreler koymak faydali olacaktir.
-Kompresör odasi iyi havalandirilmali, hava emisi ve çikisina uygun ölçü ve özelliklerde davlumbazlar yerlestirilmelidir.
- Kompresör odasinin zemini düzgün, saglam ve kolay temizlenebilecek durumda olmalidir.
- Kompresör, Tamit-Bakim islerinin kolaylikla yapilabilmesi için etrafinda rahatça dolasilabilecek(her yöne en az 1m. Mesafe olacak) sekilde yerlestirilmelidir.
- Kompresör gerektiginde odadan çikartilabilmelidir. Bunun için oda, bir forkliftin çalismasina uygun ölçülerde olmalidir.
- Kompresör Vida grubu, elektrik motoru vb. Agir parçalarin sökülüp takilmasi sirasinda kullanilmak üzere vinç ve caraskal gibi ekipmanlar uygun yere monte edilmelidir.

2- Basinçli Hava Tanki
- Hava tankinin hacmi kapasitesinin yaklasik %15-20'si olarak hesaplanmalidir. Yani 10m3 serbest hava verimi olan bir kompresör için 1,5m3-2m3'lük hava tanki uygun olacaktir.
-Kompresörden hava tankina hava girisi tankin altina yakin baglantidan, çikis üst taraftaki baglantidan yapilmalidir. Böylece tanka basilan havadaki suyun tankin dibine toplanmasi ve hava hattina varsa kurutucuya suyu az da olsa tutulmus havanin gönderilmesi saglanacaktir.
- Hava tankinin dibinde biriken suyun bosaltmak için uygun bir vana veya zaman ayarli selenoid valf takilmalidir. Bosaltilan su uygun boru-hortum ile bir kanala sevk edilmelidir.
-Tesiste birden fazla hava kullaniliyorsa ve birbirine irtibatli iseler gerek bakimlar sirasinda, gerekse tanklara uygulanacak hidrolik basinç testleri sirasinda birbirlerinden bagimsiz olmalarini temin etmek üzere by-pass baglantilari yapilmalidir.
-Kompresörden tanka hava girisi en azindan kompresör hava çikis borusu çapina esit boru ile olmali, mümkün ise bir üst boru çapi tercih edilmelidir.

3- Basinçli Hava Tesisati
- Tesisatta kullanilacak boru basinçli hava hatlarinda kullanilmaya uygun dikissiz çelik boru olmalidir. Plastik veya PVC boru kesinlikle kullanilmamamlidir.
Boru çapi kompresörün kapasitesine ve hattin uzunluguna göre, kullanilcak vana, dirsek, redüktör sayisi da göz önüne alinarak hesaplanmalidir.
- Hava hattinda basinç kayiplarini en aza indirmek üzere kesit daralmalarindan, ani dönüslerden kaçinilmali ve mümkün oldugunca az dirsek kullanilmalidir. Tesisatin kapali sistem olmasi tercih edilmeli; böylece hattin her noktasindan ayni basincin elde edilmesi saglanmalidir.
-Boru hava akisi yönünde 1:100 oraninda egim verilerek monte edilmelidir.
-Tesisatin uygun yerlerine su tutucular(kondebstop) ve su bosaltma vanalari monte edilmelidir. - Ana hatta olusabilecek nem birikintilerinden, paslanmalardan etkilenmemek için servis havasi hattini üstten deve boynu seklinde baglamak uygun olacaktir.
- Tesisatin borulari çap ve sicaklik göz önüne alinarak uygun destek mesafelerinden askiya alinmalidir. Ana hat üzerinde çek valf olmamalidir.


Bu yazı www.hidrolikpnomatik.com 'dan alınmıştır
 

Hüseyin KORKMAZ

Deneyimli Üye
TÜİSAG Üyesi
Katılım
28 Ara 2011
Mesajlar
508
Tepki puanı
1,476
Medeni hal
Belirtilmedi
Meslek
Uzman (B)
İdeal Kompresör Odası​
Kompresörü temiz, serin, kuru bir yere yerleştirmeye çalışın. Toprak zemin üzerinde, güç dayanımı olan bir yere konulmalıdır. Komresör odası üretici firmanın önerdiği şekilde iyi havalandırılmalıdır.
Kompresörün emdiği hava temiz ve katı ve gaz kirliklerden arındırılmış olmalıdır. Bu Katı veya gaz safsızlıklar istenmeyen aşınmalara sebebiyet verebilir.
Emmiş havasının soğuk olması önerilir. Bu nedenle kompresör binası dışında ayrı bir boru ile bu emiş hattı çekmek uygun olabilir. Ayrıca hattın korozyona dayanıklı boru sitemi ile dösenmesi ve basınç düşüşlerini minimize etmek için, ihtiyaç doğrultusunda, büyük çaplı boru kullanılması önerillir.
ideal-kompresor-gorsel1.png
ideal-kompresor-gorsel2.png
ideal-kompresor-gorsel4.png
ideal-kompresor-gorsel5.png
Kompresör odasındaki ısı, tüm kompresörler tarafından oluşturulur. Kompresör odasının doğru havalandırılması ile bu ısı ortadamdan bertaraf edilebilir. Havalandırma tipi kompresörün büyüklüğüne göre seçilmelidir.
Ayrıca, hava emiş kanalı mümkün olduğunca yere yakın konumlandırılmalıdır. Kış aylarındaki olası kar ve odaya girebilecek toz veya korozif maddeler girişi dikkate alınmaldır.
Hava girişi karşısındaki duvarda hava çıkışını için havalandırma fan / fanları konulması gereken konulmalıdır. Bu fan, emiş kanalının karşı duvarlara, tavana yakın, yüksek bir yere yeşleştirilmelidir.
Emilen havanın hızı 4 m/s geçmemelidir. Termostat kontrollü fanlar kullanılabilecek en uygun fan tipidir. Bu kanal sistemi içinde basınç düşmesi, dış duvar ızgarası, hava akımı işletilen damperi, vb işlemek için boyutlandırılmış olmalıdır.
Havalandırma kalitesinin, oda sıcaklığını 7-10°C de sınırlayacak şekilde olması yeterlidir.
http://www.markkompresor.com/ideal-kompresor-odasi.html
 

Cem Soğancı

Üye
TÜİSAG Üyesi
Katılım
19 Ara 2012
Mesajlar
6
Tepki puanı
6
Meslek
Uzman (C)
Açıklama için teşekkürler Hüseyin Bey.

Ama tam olarak sorunun cevabı olmamış gibi.
Madde 249 "sabit kompresörlerin depoları patlamaya karşı dayanıklı bir bölmede olacak" deyip, sorumluluğu üzerinden atıvermiş. Bu madde bana biraz yanlış gibi geldi. Çünkü bir odanın bu basınca dayanabilmesi için basınçlı kabın test basıncından yada patlama basıncından bile dayanıklı olması gerek.

Bu maddeye dayanarak ta bizim kompresör tanklarının periyodik kontrollerine gelen firma "patlamaya karşı dayanıklı bölmede olması gereklidir" deyip o da sorumluluğu üzerinden attı.
Şimdi benim çalıştığım firma ohsas belgeli ve bu madde yüzünden düzeltici faaliyet isteği açıldı. Bizim kompresörler ve tankları işçilerden en az 10m uzaklıkta, çalışılan bölmeden ayrı bir bölmede ve 3 tarafı beton duvar ön tarafı açık bir depoda bulunuyor.

Kompresör firmaları tarafından da bu tankların sizin verdiğiniz örnekte olduğu gibi odanın kömpresör için idealize edilmiş şekli verilmesine rağmen yapım için gerekli şartları verilmiyor. Benim gözlemlerimde de çoğu firma tuğla örme duvar bir oda yapıyor.

Eğer böyle bir oda yeterliyse bizim depolama alanının da yeterli olması gerekir. Eğer değilse tüm firmaların bu odaları silbaştan yapması gerek. Ve böyle basınca dayanıklı bir bölme de firmalar için baya bir maliyetli olacak.

Cem SOĞANCI
Endüstri Müh.
KaliteYönetim Temsilcisi
 

palemo

Aktif Üye
TÜİSAG Üyesi
Katılım
1 Ağu 2012
Mesajlar
50
Tepki puanı
45
Meslek
Uzman (C)
Patlamaya dayanıklı bölme sadece hava tankı için geçerli. Örme duvarlar kabul görmez, tüm kompresyon odası "patlamaya dayanıklı bölme" olarak sayılmaz; üç tarafı betonarme, diğer tarafı çelik konstrüksiyon kapı uygun olabilir.

"Patlamaya dayanıklı bölme" ifadesi hava tankından daha mukavim olmasını gerektirmez, zaten patlama gerçekleşip hava basıncı dağıldığı için ikinci bir patlama olması mümkün değil. Burada gerekli olan, patlayan hava tankından uçan parçaların şarapnel etkisi yapmaması, tuğla duvarı yıkmaması gibi.

2 metre çapında bir bombenin patlama etkisiyle, tek parça hava tankından ayrılıp duvarı yıkarak yan binaya geçtiğini (kazadan sonra) görmüştüm. Bunu da böyle bir anı olarak aktarmak isterim.
 

Cem Soğancı

Üye
TÜİSAG Üyesi
Katılım
19 Ara 2012
Mesajlar
6
Tepki puanı
6
Meslek
Uzman (C)
Teşekkürler.

Benim de anlatmak istediğim aynı şey aslında. Yukarıdaki kompresör firmalarının verdiği tarife göre bir oda yapıp kompresör ile tankı aynı odaya koyarsanız o odanın hepsini patlamaya dayanıklı bölme olarak adlandırmanız gerekmez mi? Sonuçta patlayan depo parçasının nereden çıkacağını bilemezsiniz. Bir şekilde hava tankı için yalıtılmış bir bölge yapmanız gerek.

Bu bölgenin de en azından sizin de söylediğiniz gibi betonarme yada çelik konstrüksiyon bir yapı olması gerek. Ama bugüne kadar çalıştığım ve gezdiğim hiçbir firmada görmedim. Hatta hava tankını dışarı koyanlar var.

Ben de küçük lpg tüpünün dışarıda patladığına şahit oldum. Ve o tüpün parçası metrelerce yükselerek yere düştü.

Böyle basınçlı gaz tüplerinin dışarıda basit bir kafeste depolanması uygun iken, çift emniyet valfli her türlü periyodik kontrolü yapılan bir hava tankına böyle bir bölme biraz mantığa ters gibi...
 

Fatih ÖZKAN

Çalışkan Üye
TÜİSAG Üyesi
Katılım
5 Ağu 2012
Mesajlar
102
Tepki puanı
52
Meslek
Uzman (C)
2 yıl önce, İzmir'de, metro şantiyesinde bir kaza yaşanmıştı. Kaza ile ilgili haberin linkini buldum, aşağıda paylaşıyorum;

http://www.cnnturk.com/2010/turkiye/07/16/metro.insaatinda.patlama.2.olu/583800.0/index.html

Hava tankının patlaması durumunda, tankın yapıldığı metal malzemenin, şarapnel parçaları gibi etrafa saçılmasını engellemek için "patlamaya karşı dayanıklı bölme"ye konması öngörülmüş.

Cem Beyin sorusuna halen cevap bulunmadı.

Odanın teknik özellikleri ne olacak?

Bu konu önemli. Bu güne kadar fazla önem verilmedi ama artık iyi uygulama örneklerin izlenmesi ve uygulanması gerekir.

Saygılarımla
 

ekinkıran

Üye
TÜİSAG Üyesi
Katılım
29 Mar 2012
Mesajlar
32
Tepki puanı
34
Medeni hal
Bekar
Meslek
Uzman (B)
Merhaba Arkadaşlar,

Öncelikle Hüseyin Bey'e paylaşımı için teşekkür ederim. Bu başlığı açtığımdan beri bu sorunun cevabını arıyorum. Kompresör firmalarını, makine mühendisleri odası dahil periyodik teknik kontrol gerçekleştiren firmaları aradım ve tek ulaşabildiğim cevap beton duvar yapılabileceği. Ancak bu patlamaya karşı dayanıklı bölmenin (duvarın) teknik özellikleri ile ilgili herhangi bir bilgiye hala ulaşamadım.

Bununla ilgili bir standart var mı, varsa nereden bulabilirim? Daha önce çalışma yapmış olan arkadaşlardan yardım bekliyorum.

Konu cidden çok önemli, olası bir patlama veya ona benzer bir durum yukarıdaki örneklerde olduğu gibi ciddi zararlar doğuracaktır.

İyi çalışmalar..
 

palemo

Aktif Üye
TÜİSAG Üyesi
Katılım
1 Ağu 2012
Mesajlar
50
Tepki puanı
45
Meslek
Uzman (C)
Benim de anlatmak istediğim aynı şey aslında. Yukarıdaki kompresör firmalarının verdiği tarife göre bir oda yapıp kompresör ile tankı aynı odaya koyarsanız o odanın hepsini patlamaya dayanıklı bölme olarak adlandırmanız gerekmez mi? Sonuçta patlayan depo parçasının nereden çıkacağını bilemezsiniz. .
Komresyon odasını tamamen betonarme yapmak daha fazla inşaat maliyeti getirmesine rağmen daha iyi de olmaz. Çünkü patlama anında diğer ekipmanlara zarar verme olasılığı ve aynı zamanda bu odada sürekli bekleyen işletme personeli olabilir.

Tank çapının büyük olması, emniyet katsayısının düşük olması, tamamen otomasyonla imal edilememesi nedenlerden ötürü, hava tankları, basınçlı tüplere göre daha fazla risk taşıdığını düşünüyorum. Bunun yanında hem dikey hem de yatay olarak dizayn edilebilmektedir.
"Patlamaya dayanıklı bölme" konusunda mevzuatta veya başka bir bölümde teknik içerik bulunacağını hiç sanmıyorum.
 

hafiye

Acemi Üye
TÜİSAG Üyesi
Katılım
16 Şub 2012
Mesajlar
3
Tepki puanı
0
Medeni hal
Evli
Meslek
Uzman (C)
kolay gelsin arkadaşlar.
benim isg uzmanı olduğum fabrikada kompresörleri fabrikanın dışına fakat hemen yanına üstü kapalı , etrafı açık olarak yerleştirmişler.yandan boruları fabrikaya geçirmişler .
bakımlar düzenli yapılıyor.
ben sorduğumda en güvenilir böyle olduğu için yaptık dediler.
fakat benimde çok ciddi bilgim yok .
bunda bakımlar ve hizmeti sağlayan firmaya ne kadar güvenmem lazım bilemiyorum.
 

chemistanbul

Banned
Katılım
16 May 2012
Mesajlar
382
Tepki puanı
429
duvarın fiziksel özellikleri yok arkadaşlar.evet güvenlik önlemi için patlamaya dayanıklı bir bölme içinde bulunacak ama nası. bunun bir standardı yok. ama genel olarak güvenlik prensiplerini patlamalar için düşündüğümüzde a sınıfı makine mühendisi hocamın kurs esnasında açıklmaası şu şekilde idi.
betonarme duvar olacak, çatısı hafif malzemeden olacak.ki patlama esnasında duvarlar sağlam kalsın basınç çatıdan çıksın.tamamen bir güvenlik sağlanması imkansız gibi.o nedenle en güvenli yol bu.duvarlar betonarme (kalınlık bellik değil ama güvenli bir özellikte olacak.) çatısı hafif malzeme (nitelik önemli, malzemenin cinsi önemli değil.)
 

Ziya Etig

Acemi Üye
TÜİSAG Üyesi
Katılım
14 Mar 2013
Mesajlar
1
Tepki puanı
2
Meslek
İş Veren
Bize makina mühendisleri odasının verdiği bilgi, tankların etrafına belirli aralıklarla I profil dikilmeli ve bu I profillerin de etrafı iki sıra olacak şekilde bakla sac ile çevrilerek bir kapalı alan oluşturulması yönünde. Birinci sıra sac, şarapnelin gücünü alacak, ikinci sıra ise dışarı geçmesini engelleyecek. Ancak bu profilin ve sacın özellikleri ve inşaası bir standarda bağlı değil. Ben de bunların özelliklerini araştırıyorum.
 

incilay83

Üye
TÜİSAG Üyesi
Katılım
17 Ocak 2012
Mesajlar
12
Tepki puanı
69
Meslek
Uzman (C)
geçirdiğim denetlemede müfettişin önerdiği betonerme ve içinde çelik hasır olacak yada 5 mm saç çevrilecek içi profillerle çevrilip yere çelik dübelle sabitlenecek
 

ibrahimsenol

Üye
TÜİSAG Üyesi
Katılım
13 Mar 2012
Mesajlar
19
Tepki puanı
9
Peki arkadaşlar vidyalı kompresör ile dize jeneratörün aynı odada bulunması hususunda düşünceleriniz nedir
 

buketdemir

Aktif Üye
TÜİSAG Üyesi
Katılım
27 Şub 2012
Mesajlar
71
Tepki puanı
188
Meslek
Uzman (C)
uygun mudur arkadaşlar
 

Ekli dosyalar

  • kompresör.jpg
    kompresör.jpg
    1.5 MB · Görüntüleme: 1,166

palemo

Aktif Üye
TÜİSAG Üyesi
Katılım
1 Ağu 2012
Mesajlar
50
Tepki puanı
45
Meslek
Uzman (C)
sadece hava tankının dayanıklı bölme içerisinde olması yeterli. hatta bu şekilde ortamdan izole etmediğiniz yorumu bile yapılabilir. nihayetinde kompresör grubunda insan bulunması sözkonusu.
hava tankı ile ilgili olarak en az iki tane manometre gerekir. tank çalışma basıncı, manometre üzerinde kırmızı çizgiyle işaretlenecek. manometre gösterge aralığı uygun.
ek olarak, hava tankı vidalı kompresörün büyüklüğüne göre biraz küçük seçilmiş gibi duruyor. Eğer işletmenin hava ihtiyacı gerçekten fazlaysa, hava tankının küçük olması, sürekli devreye girip çıkmasını gerektirecek. iyi bir işletme yöntemi değil.
 

Esin Kaban

Aktif Üye
TÜİSAG Üyesi
Katılım
19 Eki 2012
Mesajlar
65
Tepki puanı
40
Medeni hal
Evli
Meslek
Uzman (C)
Pistonlu kompresörleri de ayrı bir bölümde tecrit etmek gerekir mi? Çok küçük bir atölye de kapı girişine kompresör konulmuş.Bölüm yapmak çok zor.Ne yapmak gerekir?
 

Cem Soğancı

Üye
TÜİSAG Üyesi
Katılım
19 Ara 2012
Mesajlar
6
Tepki puanı
6
Meslek
Uzman (C)
Kompresörün pistonlu olması farketmiyor. Sonuçta onun da deposu var ve basınçlı kaplara giriyor. Tüzükte irdelenmesi gereken bir konu da şu: eğer kompresörünüz seyyar ise, yani tekerlekli ve hortumla bağlıyorsanız kontrolden yırtmak için işçiden 10mt uzakta tutmanız yeterli. Ama sabit bir şekilde boru ile işletme hava hattına bağladıysanız "patlamaya karşı dayanıklı bölme" yapmanız gerekiyor.

İleride bir bisiklet yada motorsiklet tamircisinin risk analizini yapacak olan biz İSG uzmanları 10m2 'lik dükkan içinde kompresörü nereye koyacağız bilemiyorum. Bütün hepsine dayanıklı bölme yaptıracağız anlaşılan. Belli bir hacmin altına açıklık getirilmesi gerek.

Günümüzde belgeli olarak yapılan tankların emniyet tedbirleri hayli yüksek. Benim çalıştığım firmadaki tanklarda 3 emniyet sistemi mevcut. Benim şahsi fikrim ; bu tip tankların işletme içerisinde işçilerden uzak ayrı bir bölmede olması yeterli. Gelecek olan müfettişin de periyodik kontrollerinin düzenli yapılıp yapılmadığına bakması gerekir. Yönetmelikte veya tüzükte de olması gereken bu. Yani amacımız neydi: "Kaza olmadan önce tedbir almak." , patlamasına karşı kafes yapmak değil.
 

Esin Kaban

Aktif Üye
TÜİSAG Üyesi
Katılım
19 Eki 2012
Mesajlar
65
Tepki puanı
40
Medeni hal
Evli
Meslek
Uzman (C)
Benimde fikrim bu yönde ama patlamaya karşı dayanıklı bölme tanımı biraz karışık bir tanım.
 

senel

Çalışkan Üye
TÜİSAG Üyesi
Katılım
2 Mar 2012
Mesajlar
97
Tepki puanı
23
Meslek
Uzman (C)
Benim risk analizi yapmam gereken firma tekstil atölyesi ve bir işhanında ara katta kompresör atölye içinde kenarda duruyor ve buna nasıl bir bölme yapabilecekleri muamma.... Bu durumda, hayati tehlike yaratan durumlar ancak bakanlığa bildirilmesi gerekiyor ama hayati tehlike olup olmadığına nasıl karar verilebilir?
 
Üst
!!! Reklam Engelleyici Tespit Edildi !!!

Reklam Engelleyici Kulladığınız Tespit Edildi !

Sitemiz geçimini reklam gelirlerinden kazanmaktadır. Bundan dolayı Ad Block gibi reklam engelleyicilerin kullanılmasına izin verilmemektedir. Anlayış göstererek bu site için reklam engelleyicinizi devredışı bıraktığınız için şimdiden teşekkür ederiz.

Devredışı bıraktım, siteyi gezmeye devam edebilirim.